3.1.2.
Texnikanın nəql etdirilməsi zamanı
təhlükəsizlik tədbirləri
Yadda saxlayın! Səpin əməliyyatını
icra
etmək üçün traktor səpən maşın ilə nəql etdirildikdə
bir sıra işlərin icrası vacibdir (Şəkil 3.3):
•
Səpən maşının qutusunda qalmış toxum və
gübrənin boşaldılması;
•
Markerin
qolunu qapatmaq və şaquli
vəziyyətə gətirmək;
•
Avtoqoşqunun tutucusunun şplintini taxmaq;
•
Traktorun asqısının tarımlığını bərkitmək və
s..
Mərkəzi yol magistralı kənarlarında işəyərkən
aqreqatın mağıstral yola çıxmasına və əsas
nəqliyyatın hərəkətinə mane edə biləcək manevrlərin
edilməsinə yol verilmir.
Şəkil 3.3. Səpin əməliyyatı üçün traktorun
səpən maşın ilə nəql etdirilməsinin
elementləri.
3.1.3.
Səpin texnikasından istifadə
Yadda saxlayın!
İşə başladıqda taxıl və digər
dənli bitkilərin toxumlarını səpən maşının toxum və
gübrə qutusunun qapağı kip örtülməlidir (Şəkil 3.4).
Diqqət!
Aqreqatın hərəkəti 15 km/saat-dan çox
olmamalıdır.
Aqreqatın təhlükəsiz işinin
təmin
edilməsi
məqsədilə hərəkət zamanı markerin qaldırılması və
endirilməsi qadağandır.
Markerlər nəqliyyat vəziyyətində qaldırılmalı
və sərt bərkidilməlidir.
Əməliyyatı yerinə yetirən zaman isə aqreqatın
hərəkət istiqamətinə nəzərən sahənin becərilməmiş
tərəfində olan marker açılır, artıq əkilmiş və ya
səpilmiş tərəfdə olan marker isə qaldırılaraq
bərkidilir.
Markerin idarə edilməsi sürücü
tərəfindən
kabinədən idarə edilir.
Şəkil 3.4. Səpin əməliyyatının yerinə
yetirilməsi.
48
3.1.4.
Aqreqatın işi zamanı bədbəxt hadisənin
qarşısının alınması
Unutmayın!
Maşın, texnika və ya aqreqat
işlədiyi zaman onun lazımi materiallarla (yanacaq,
toxum, gübrə və s.) doldurulması bədbəxt hadisə ilə
nəticələnə bilər (Şəkil 3.5). İşləyən texnikanın
yaxınlığında durmaq həyat üçün təhlükəli ola bilər.
Nəzərdə tutulmayan
yerdə dayanmaq,
aqreqatın üzərinə çıxmaq,
Şəkil 3.5. Aqreqatın işi zamanı bədbəxt
hadisənin qarşısının alınması.
3.1.5.
Aqreqatın işi zamanı qoruyucu gözlükdən
istifadə
Zəhərli kimyəvi maddələrin çilənməsi,
toxumların dərmanlanması, çiləyicilərin
zəhərli
məhlulla doldurulması zamanı xüsusi önlükdən,
əlcəkdən və gözlüklərdən istifadə edilməlidir.
Diqqət!
İnsanın orqanlarına,
o cümlədən ağız,
göz, burun və s. dolmaması məqsədi ilə mineral
gübrə səpən maşınlarda işçilər qoruyucu gözlüklə
təmin edilir (Şəkil 3.6).
Diqqət!
Ziyanverici həşəratlarla
mübarizə
aparmaq məqsədi ilə zəhərli maddə səpən və ya
çiləyən maşınlarda iş zamanı bütün işçilərin xüsusi
qoruyucu respirator və digər avadanlıqlarla təmin
edilməsi vacibdir.
3.1.6.
Aqreqatın işi zamanı siqnal qurğusunun
quraşdırılması
Unutmayın!
Səpən və basdıran maşınlarla iş
aqreqatın yalnız iki tərəfli siqnal qurğusu ilə təmin
edilməsinə əmin olduqda aparıla bilər (Şəkil 3.7).
Yadda saxlayın!
Siqnal qurğusunun olması
mexanizator və köməkçi işçilərin baş verə biləcək
qəza və bədbəxt hadisələrdən yayınmasını təmin
edir.
Şəkil 3.6. Aqreqatın işi zamanı qoruyucu
gözlükdən istifadə
Şəkil 3.7. Aqreqatın işi zamanı siqnal
qurğusunun quraşdırılması.
49
3.1.7.
Yığım zamanı təhlükəsizliyin təmin edilməsi
Bu alt başlıqda kənd təsərrüfatı məhsullarının yığılmasında işçi orqanların
təmizlənməsinin, kənar işçilərin aqreqatın işlədiyi sahənin yaxın ərazisində yerləşməsinin, otun
və küləşin preslənməsi zamanı otun presləyici mexanizmə əl ilə verilmıəsinin qadağan edilməsi
şərtləri verilir. Eyni zamanda taxılyığan və qarğıdalı yığan kombaynların işi zamanı işçi
orqanlarının tənzimlənməsinin qeyri-mümkünlüyü qeyd edilir.
Kombayn sahədə biçin apararkən kombaynın nərdivanında kənar şəxslərin durmasına yol
verilmir.
Kombayn işləyə-işləyə cəhrəsinə yaxınlaşmaq, yoxlamaq, təmizləmə işləri aparmaq, döyən
aparatın qayışlarına toxunmaq, zəncirləri yoxlamağa icazə verilmir.
Bütün bunlar kombayn dayandıqdan sonra yerinə yetirilə bilər.
Kombaynların bunkerindən dən boşaldılarkən əlləri bunkerin içinə salmaq qadağandır.
3.1.8.
Aqreqatın işçi orqanların təmizlənməsi
Unutmayın! Kənd təsərrüfatı məhsullarını
yığan maşınlarda iş zamanı yağlama, tənzimləmə,
təmir, həmçinin kəsici aparatların təmizlənməsi qəti
qadağandır (Şəkil 3.8).
Təmizləmə və xidmət işləri işçi orqanlar tam
dayandırıldıqdan sonra yerinə yetirilməlidir.
Şəkil 3.8. Aqreqatın işində işçi orqanların
təmizlənməsi zaman olanqadağalar.
3.1.9.
Hərəkət edərkən təhlükəsizlik tədbirləri
Diqqət!
Səpin, əkin və yığım maşınlarının işi
zamanı işçilərin aqreqatın önündə, arxada və
yanlarda durması qadağandır (Şəkil 3.9).
Şəkil 3.9. Səpin maşınlarının işi zamanı
təhlükəsizliyin gözlənilməsi.
3.1.10.
Ot yığan, presləyən aqreqatla işləyərkən
təhlükəsizlik tədbirləri
Unutmayın!
Ot yığıb presləyicilərlə işlədikdə
samanın (otun) presləyiciyə əl
ilə verilməsi
qadağandır (Şəkil 3.10). Bu həyat üçün təhlükəlidir.
Şəkil 3.10. Otu və küləşi yığıb presbağlayan
maşınların işində təhlükəsizlik tədbirləri.
50
