İzahli şƏRİƏt hökmləRİ
SÜNİ YOLLA HAMİLƏ EDİLMƏYƏ AİD MƏSƏLƏLƏR
Yüklə 3,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SÜNİ YOLLA HAMİLƏ EDİLMƏYƏ AİD MƏSƏLƏLƏR ........................
- İ YOLLA HAMİLƏ EDİLMƏYƏ AİD MƏSƏLƏLƏR M əsələ: 2940.
- MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏR ....................................................................................
- KÜÇƏLƏRİN HÖKMLƏRİ M əsələ: 2943.
- DÖVLƏTİN SALDIRDIĞI XİYABAN VƏ KÜÇƏLƏRİN HÖKMLƏRİ ....
591
........................ ............................................................................................................................................ SÜN İ YOLLA HAMİLƏ EDİLMƏYƏ AİD MƏSƏLƏLƏR M əsələ: 2940. Özgə kişinin mənisini bir qadına təlqih etmək caiz deyildir; ist ər nütfəni yerləşdirmək özgə kişinin vasitəsi ilə olsun, ist ərsə də qadının ərinin vasitəsi ilə. Əgər nütfəni yerl
əşdirərlərsə, onlardan dünyaya gələn uşaq nütfə sahibinindir v ə övladın bütün hökmləri onlara aid olur. Bir-birlərindən irs də aparırlar. İrsdə təkcə zinadan dünyaya gələn uşaq istisna olunub. Nütf
əni köçürmək haram yolla da həyata keçsə çünki zina baş verm
əmişdir bir-birlərindən irs aparacaqlar. Nütfənin yerl əşdirilməsi vasitəsilə uşağı olan qadın, uşağın anasıdır. Övlad haqqında olan bütün hökmlər, ona aiddir. Həmçinin, bir qadın müsahiq
ə şəklində öz ərinin mənisini başqa qadının fərcinə tök
əməsi ilə o əcnəbi qadın hamilə olsa və uşaq dünyaya gətirsə, o m ənidən dünyaya gələn uşaq nütfənin sahibinə mənsubdur və o qadın da, doğduğu uşağın anasıdır. Övlad haqqında olan bütün hökml
ər, ona aiddir. M əsələ: 2941. Uşaq məqsədi ilə kişinin nütfəsini götürüb süni r əhmə qoymaq, ibtidai işlərində harama yol verilmədiyi halda, caizdir. Əgər nütfə qoyularsa və uşaq əmələ gələrsə, o uşaq nütfə sahibinindir amma anası yoxdur. Atalıq və övladlıq hökmləri onların arasında keçərlidir.
vasit
əsi ilə varid edilməsi caizdir. Amma ərindən digər bir şəxsin vasit
əsi ilə (əgər onun bədəninə baxılarsa və ya bədəninə toxunularsa) bu işi həyata keçirmək caiz deyil. Təlqih (yəni nütf ənin daxil edilməsi) yolu ilə dünyaya gələn uşaq digər uşaqların hökmündədir və onların arasında heç bir fərq yoxdur. 592
.................................................................................... ............................................................................................................................................ DÖVLƏTİN SALDIRDIĞI XİYABAN VƏ KÜÇƏLƏRİN HÖKMLƏRİ M əsələ: 2943. Camaatın mülkü ki, təzə çəkilən xiyabanlara düşür, dövlət onları güc tətbiq etməklə camaatın əlindən zora alıb xiyaban ç əkirsə zahir budur ki, xiyaban çəkildikdən sonra orada g əl-get etmək caizdir. Çünki tələf olmuş mal hökmündədir orada g əl-get etməyə camaataın malında təsərrüf etmək deyilmir. Bu sınmış kuzə və qaba bənzəyir ki, onların sahibi digərlərinə nisb
ətən onlarda təsərrüf etməyə üstünlüyü var, bu üstünlük dig
ərlərinin təsərrüf etməsinə maneə olmur. Amma o, mülkdən qalan şeylər malikin mülküyyətindən xaric olmur. Əgər dövlət onları qəsb edərsə onların alqı-satqısı haramdır.
hiss
əsi hesab olunarsa zahir budur ki, xiyaban olandan sonra m əscidlikdən xaric olur və ona aid deyilmiş hökmlər; oranın nəcis edilm əsindən çəkinmək, cünub və haiz şəxsin oraya daxil olması, n əcis olduqda oranı paklamağın vacib olması kimi işlər, oradan götürülür. Çünki, artıq o yer məscid adını daşımır. (Amma vəqf olunmuş yerə aid, öz ardıcıllığı ilə deyilmiş hökmlər keçərlidir). Əgər məscid olmaqdan çıxmazsa ehtiyat-müstəhəb budur ki, m əscidə aid olan hökmlərə riayət olunsun. Amma v əqf olunmuş yerə aid, öz ardıcıllığı ilə deyilmiş hökml ər keçərlidir. Onun yerindən, daşından, taxtasından və digər materiallarından istifadə etmək olmaz və şəri hakimin və ya icazə verm
əyə haqqı olanın izni olmadan onu satmaq caiz deyildir. Əgər satsalar onun pulunu yaxud materialların özünü yaxında olan başqa məscidlərə ehtiyac olduğu halda təmir və qeyri işlərə x ərcləsinlər. Yol üzərində yerləşən hüseyniyyələr və mədrəsələr xarab olarsa, v əqflikdən kənar olmayırlar. Yer və tikinti materiall arı vəqf hökmündədir və şəri hakimin və ya onun v əkilinin izni olmadan satılıb-alınması caiz deyildir. Əgər satılsa, onun pulunu ən yaxın mədrəsələrə və hüseyniyyələrə xərcləsinlər. 593
.... ............................................................................................................................................ Əgər oranın tikinti materiallarına ehtiyac olarsa, yaxın olan başqa m ədrəsələr və hüseyniyyələr üçün istifadə etsinlər. M əsələ: 2945. Yol üzərində yerləşən məscidlərin torpağında g əl-get etmək icazəlidir. Həmçinin yol üzərində yerləşən hüseyniyy ə və dini hövzələrin torpağında gəl-get etmək caizdir. M əsələ: 2946. Bir məscid xarab edilib, ondan, namaz və ya dig
ər ibadətlər yerinə yetirmək miqdarınca qalıbsa, məscidin bütün hökml əri o qalan yerə aid olur. Bir qəsbçi oranı dükan və ya iş üçün istifadə etmək yaxud bir bina kimi düzəldib istifadə edə bil ərmi?
Əgər o məsciddən istifadə etmək məscid olmaqlığı ilə zidd olmazsa (m əsələn, orada yemək yemək və yatmaq kimi), oradan istifad
ə etmək şübhəsiz caizdir. Çünki məscid ünvanında istifadə etm
ək məsələn, camaat namaz qılmaq, moizə və təbliğ məclisləri keçirilm
əsinə maneə qəsb edən tərəfindəndir. Bu maneələrin mövcud olması və məscid ünvanında istifadə etməyin mümkün olmaması ilə digər işlərdə istifadə etməyin heç bir maneəsi yoxdur. Bu ona b ənzəyir ki, bir məscid yaşayış yeri olmayan yerd
ə yerləşir və ondan məscid kimi istifadə olunmur o məscidin torpağından əkinçilik üçün istifadə etməyin eybi yoxdur. Əlbətdə bunu da qeyd ed ək ki, bu iş ilə ora məscid olmaqdan şıxmasın. Amma t ərk edilmiş yerdə yerləşən bir məscid və ondan məscid kimi istifad ə olunmadığı təqdirdə, orada məscidə zidd olan oyun- əyləncə işlərini etmək caiz deyildir. Əgər bir şəxs o məscidi, m əscidə müxalif olan işlər üçün təyin edərsə oradan o işlər üçün istifad ə etmək icazəli deyil. M əsələ: 2947. Yol üzərində yerləşən müsəlman q əbiristanlığının, eləcə də şəxsi, ya ümumi vəqflərdən olan q əbiristanlığın əmlakının hökmü qeyd olunanlardan aydın olur. Bu o haldadır ki, qəbiristanın torpağında gediş-gəliş müsəlman ölül
ərinin hörmətsizliyinə səbəb olmasın, əks halda orada gediş- g əliş icazəli deyil. Lakin əgər qəbiristan bir şəxsin mülkü, yaxud v əqf olmazsa, hörmətsizlik olmadığı təqdirdə hər növ istifadə Yüklə 3,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|