İzahli şƏRİƏt hökmləRİ
İLZAM QAYDASI HAQDA BİR NEÇƏ MƏSƏLƏ
Yüklə 3,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İLZAM QAYDASI HAQDA BİR NEÇƏ MƏSƏLƏ ................................ ....
- MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏR ....................................................................................
585
................................ .... ............................................................................................................................................ ziyan v
ə zərər baş verdiyi zaman, lazımı müqavilə qaydalarına əməl etməsə və dəyən zərəri ödəməzsə, qarşı tərəf, sığorta sövd ələşməsini pozub, sığorta üçün ödədiyi kreditləri geri götürə bil ər.
M əsələ: 2930. Əgər sığorta olan şəxs, sığorta kreditlərini öd əməkdən boyun qaçırarsa, sığorta edənin, onun xəsarətlərini öd əmək üçün tədarük görməsi, lazım deyildir və sığorta olanın verdiyi pulları geri almağa haqqı yoxdur.
bir müdd
ət təyin edilməmişdir ki, bir illik olsun və ya iki illik yaxud da daha çox. Dem əli sığorta edən və sığorta etdirənin müqavil
ədə təyin etdikləri müddətə bağlıdır. M əsələ: 2932. Əgər bir neçə nəfər öz müştərək mallarından əldə etdikləri sərmayə ilə bir şirkət təsis etsələr və onlardan hər biri şirkət (şəriklik) müqaviləsi əsnasında başqasına şərt etsə ki, onun özün ə, yaxud mal-dövlətinə müəyyən bir hadisə baş verdiyi t əqdirdə (onun növünü də şərtin əsnasında müəyyən etsələr) şirkət v əzifəlidir ki, şirkətin sərmayəsindən, yaxud qazancından istifadə ed ərək dəymiş xəsarətləri aradan qaldırsın; bu halda müqavilənin qüvv ədə qaldığı dövrdə bu şərtə əməl edilməsi vacibdir. ﺨ İLZAM QAYDASI HAQDA BİR NEÇƏ MƏSƏLƏ Əqli (üqəlayi) qaydalardan biri budur ki, əgər bir şəxs və ya bir qövm özl ərinə aid olan hər hansı qayda və qanunu qəbul edərlərsə o qayda v ə qanunu qəbul etməyən şəxs onu qəbul edən şəxs və ya qövml ə o qayda və qanuna əsasən rəftar edə bilər. Şəriətdə də bu t əsdiq olunubdur və göstəriş verilibdir bu əqli (üqəlayi) olan qanuna əməl edək. Bu mövzuya aid olan bir neçə məsələyə işarə edirik. 1-Sünnü aliml ərinin nəzərinə əsasən nikah əqdinin səhihliyi üçün nikah əqdi oxunan zaman şahid tutmaq lazımdır. Lakin İmamiyyə fiqhinin nəzərində nikah əqdi şahid tutmadan da 586
.................................................................................... ............................................................................................................................................ s əhihdir. Deməli əhli sünnətdən olan bir kişi şahid olmayan halda bir qadını əqd etsə, öz məzhəbinə əsasən onun əqdi batildir və o qadın onun həyat yoldaşı olmur. Buna əsasən şiə olan bir kişi ilzam qaydasına əsasən o qadını öz əqdinə keçirə bilər. 2-Sünnü aliml ərinin nəzərinə əsasən bir qadınla onun qardaşı qızını, yaxud bacısı qızını eyni vaxta əqd etmək icazəli deyil. Onlardan bir il ə evlənə bilər. Lakin İmamiyyə fiqhi nəzərindən bir qadının əqdindən sonra onun qardaşı qızını əqd etmək və ya bir qadının əqdindən sonra onun bacısı qızını əqd etmək bununla şərtlənir ki, əvvəlcə o qızın bibisi v
ə xalası razılıq vermiş olsunlar və ya sonradan da razılıq vers
ələr caizdir. Buna əsasən, əgər bir sünni bir qadınla onun qardaşı qızını, yaxud bacısı qızını eyni vaxta əqd etsə, əgər onların əqdləri eyni zamanda olsa, onların məzhəbinə əsasən hər ikisi batil olur v
ə onların heç biri onun həyat yoldaşı olmur. Buna görə İmamiyyə məzhəbindən olan bir kişi ilzam qaydasına əsasən onlardan h ər biri ilə əqd edə bilər. 3-Sünnü m əzhəbinin nəzərinə əsasən təlaq verilmiş qadın, yaisə v ə səğirə olsa yaxınlıq edilmiş olsa iddə saxlamaq vacibdir. İmamiyyə məzhəbinə əsasən təlaq verilmiş qadın, yaisə və səğirə olsa yaxınlıq edilmiş olsa da belə, iddəsi yoxdur. Buna əsasən sünni m əzhəbində olanlar iddə hökmlərinə riayət etmələri lazımdır. Deməli sünni məzhəbində olan yaisə və səğirə qadın şiə olsa idd
ə saxlamaq qaydasından xaric olurlar. Əgər onun təlaqı rici olsa sünni ərindən iddə günlərində öz nəfəqəsini istəməsi caizdir. Çünki Şiə məzhəbində onlar üçün iddə yoxdur və digər bir şəxslə evlənə bilər. Həmçinin sünni kişi şiə olsa təlaqı verilmiş və h ələ sünni məzhəbinə görə iddə vaxtlarında olan yaisə və səğirə qadının bacısı ilə evlənə bilər. İddə hökmlərinə də riayət etməsi lazım deyil. 4- Əgər sünni kişi iki adil şahid olmadan öz arvadına təlaq versə v ə ya arvadının bədəninin bir miqdarına təlaq versə məsələn, arvadının bir barmağına təlaq versə öz məzhəbinə əsasən onun
587
................................ .... ............................................................................................................................................ t əlaqı düzdür və qadının bütün təlaqı baş tutur. Amma şiə m əzhəbinə əsasən bu təlaq batildir. Gərək təlaq iki adil şəxsin hüzurunda oxunsun. Buna gör ə şiə olan kişi, ilzam qaydasına əsasən təlaqı verilmiş qadınla iddəsi tamam olandan sonra evlənə bil
ər. 5- Sünni kişi öz məzhəbinə əsasən əgər arvadına heyz halında t əlaq versə və ya paklıq halında onunla yaxınlıq edib təlaq versə onun t əlaqı səhihdir. Amma Şiə məzhəbində bu təlaq batildir. Buna gör ə şiə olan kişi ilzam qaydasına əsasən o qadınla iddəsi tamam olandan sonra evl ənə bilər. 6-H ənəfiyyə məzhəbinə əsasən bir kişi arvadını öz istəyi ilə deyil m əcburiyyət üzündən (onu bu işə məcbur etsələr) təlaq versə o t əlaq səhihdir. Amma Şiə məzhəbinə əsasən məcburiyyət üzünd ən verilən təlaq batildir. Buna görə şiə olan kişi ilzam qaydasına əsasən o qadınla (o qadın hənəfiyyə məzhəbində olarsa) evl
ənə bilər. 7- Əgər sünni bir kişi bir işi görəcəyinə and içsə, desə ki, əgər o işi etsəm arvadım məndən boşanır (yəni təlaqı verilmiş olur), əgər t əsadüfən o işi görsə öz məzhəbinə əsasən arvadı boşanır (yəni t əlaqı verilmiş olur). Amma Şiə məzhəinə əsasən təlaq baş tutmamışdır. Buna görə şiə olan kişi ilzam qaydasına əsasən o qadınla iddəsi tamam olandan sonra evlənə bilər. Həmçinin sünni m əzhəbinə əsasən yazmaqla qadına təlaq vermək caizdir. Amma Şiə məzhəinə əsasən yazmaqla təlaq baş tutmur. Buna görə şiə olan kişi ilzam qaydasına əsasən yazmaqla təlaqı verilmiş qadınla idd əsi tamam olandan sonra evlənə bilər. 8- Şafei məzhəbinə əsasən bir kəs bir şeyi görmədən satıcının o şeyin xüsusiyyətlərini deməsi ilə alsa sonra o şeyi görsə röyət ixtiyarından istifadə edə bilər, hətta alınan şey zikr olunan xüsusiyy ətlərə müvafiq olsa belə. Halbuki, İmamiyyə məzhəbinin n əzərinə əsasən müştəri fərz olunan halda röyət ixtiyarından istifad ə edə bilməz. Deməli, əgər İmamiyyə məzhəbindən olan bir şəxs Şafei məzhəbindən olan bir şəxsdən bir şeyi o şeyin
Yüklə 3,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|