İzahli şƏRİƏt hökmləRİ
Yüklə 3,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜXTƏLİF MƏSƏLƏLƏR ....................................................................................
- SƏFTƏNİN KÖÇÜRÜLMƏSİ VƏ BANKLARIN VASİTƏSİ İLƏ NAĞD EDİLMƏSİ ................................
- ............................................................................................................................................
576
.................................................................................... ............................................................................................................................................ almaq müamil əyə daxil olur və nəticədə icazəlidir. İkinci budur ki, bankın şəri cəhətdən vəzifəsi deyil o şəxsdən aldığı pulu digər bir yerdə ona ödəsin. Hətta haqı vardır ki, bu işi q əbul etməsin. Deməli bu işi qəbul etmək üçün zəhmət haqqı ünvanında müəyyən bir məbləği ala bilər. Bu halda o zəhmət haqqını alması icazəlidir. Deməli bank həvalələri haqda deyilənlər eyn ən fiqhi ünvanlarla insanlarda da icra olunur. Məsən bir şəxs mü əyyən bir məbləği bir yerdə bir şəxsə verir o, məbləği və ya onun d əyərini digər şəhər və ya yerdə alır. Yaxud müəyyən bir m əbləği bir şəxsdən bir yerdə alır onun dəyərini digər şəhərdə öd əyir və bu iş üçün zəhmət haqqı alır, bütün bu hallarda zəhmət haqqı almaq icazəlidir. M əsələ: 2913. Qeyd olunan şeydə həvalə edənin o şəxsin yanında pulunun olması və ya pul və ya malının olmaması arasında fərq yoxdur. Hər iki halda həvalə əməli səhihdir.
B əzən banklar ona əmanət olaraq qoyulan pul sahibləri arasında püşk atır və onları banka daha çox pul qoymağa təşviq etmək üçün adları çıxan şəxslərə müəyyən mükafat və hədiyyələr verir. M əsələ: 2914. Bankların bu işi etmələri düzdürmü? Şəri baxımdan bu hədiyyələri almağa icazə varmı? Bu məsələnin bir q ədər izaha ehtiyacı vardır. Belə ki, əmanət qoyan şəxs əmanət qoyma işini püşk atmaya şərtləndirməyibsə və banklar sadəcə olaraq onların təşviq edilməsi, banklara daha çox pul qoyulması v ə başqalarının hesab açmağa təşviq edilməsi üçün bu işi görmüş olarsa, bu iş icazəlidir eləcə də püşkdə adları çıxanların həmin mükafatları alması da icazəlidir. Lakin banka pul qoyanlar öz pul qoymalarını əqd və başqa şey əsnasında püşk atmaqla şərtləndirmiş olsalar, bank da bu şərti icra etm ək məqamında püşk atmış olarsa bu iş icazəli deyildir. Eləcə d ə bu halda adına püşk çıxmış şəxsin hədiyyələri alması əgər şərtə 577
EDİLMƏSİ ................................ ................................ ................................ .. ............................................................................................................................................ əməl etmək ünvanı ilə olsa icazəli deyil. SƏFTƏNİN KÖÇÜRÜLMƏSİ VƏ BANKLARIN VAS İTƏSİ İLƏ NAĞD EDİLMƏSİ Bank xidm ətlərindən biri də öz müştərilərinin səftələrini hesaba köçürm
əsidir. Belə ki, onun vaxtı çatmazdan qabaq bank, səftəni imza ed
ən şəxsi, vaxtın çatmasından və onun miqdarından x əbərdar edir ki, onu ödəmək üçün hazırlaşsın. Bank, səftənin m əbləğini əldə edəndən sonra onu öz müştərisinin hesabına köçürür, yaxud nağd olaraq müştəriyə verir, bu işin müqabilində is ə əmək haqqı alır. Həmçinin müştərisinin banka qoyduğu çekləri vusul etm ək də bu qəbildəndir əgər bir çek digər şəhərdə bir bankın öhdəsində olsa və bank onu müştəri üçün vusul etsə bu xidm
ətin müqabilində də muzd alır. M əsələ: 2915. Səftənin və ya çeklərin hesaba köçürülməsi və bunun müqabilind ə əmək haqqı alınması caizdir. Bu şərtlə ki, s əftənin və çekin əslinin alınmasına dəxaləti olarsa. Amma o m əbləğin müqabilində sud və fayda təyin etsə bankın rəhbərlik (s ədirlik) etməsi caiz deyil. Səftənin və ya çeklərin hesaba köçürülm əsi və bunun müqabilində əmək haqqı alınması fiqhi baxımdan cüalə olacaqdır.
miqdar pulu olur v ə o səftədə qeyd olunur ki, müddət başa çatanda ət etsin və bankda səftənin məbləğini onun hesabından götürüb tələbkara nağd olaraq ödəsin yaxud tələbkarın hesabına köçürsün. Bu iş ona görədir ki, səftənin istifadəçisi öz t ələbkarını banka həvalə edib və çünki bankda pulu var idi bank ona borclu olur. Bel ə olan halda həvalə etmək səhihdir qəbul etm əyə də ehtiyac yoxdur. Qeyd olunan surətdə bankın öz borcunu öd əmək üçün muzd alması icazəli deyil. Qeyd olunduğu kimi, b əzən müştəri səftəni, səftəni öhdəsinə götürən tərəfdən 578
.................................................................................... ............................................................................................................................................ h əvalə olmadığı halda köçürtmək üçün banka verir, dedik ki, bu sur ətdə zəhmət haqqı almaq icazəlidir. Üçüncü sur əti vardır ki, səftəni imza eləyən şəxs bankda pulu olmasa, bank da ona borclu olmasa s əftənin məbləğini banka h əvalə edir bank da bu həvaləni qəbul edir və onun məbləğini öd əyir və həvaləni qəbul etmək müqabilində səftənin istifad əçisindən zəhmət haqqı alır, bu zəhmət haqqını almaq icaz əlidir.
XAR İCİ PULLARIN VƏ VALYUTALARIN ALQI- SATQISI Bankların işlərindən biri də pul al-veri, eləcə də öz müştərilərinin, xüsusilə xarici mal gətirən müştərilərin ehtiyaclarını təmin etmək üçün kifayət qədər pulu dəyişdirmək və pul alveri işlərini yerinə yetirməkdir ki, nəticədə pulun alış və veriş qiymətlərinin fərqli olmasından qazanc əldə edir. M əsələ: 2917. Pulun bazar qiymətinə yaxud ondan az və ya daha çox qiym ətə al-veri istər nəqd olsun, istərsə də müddətli, s əhihdir. Çünki banklar müddətsiz müamilələr etdiyi kimi, müdd ətli müamilə də edir. CAR İ HESABLAR H ər kəsin banklarda cari hesabı olsa, oraya qoyduğu puldan artıq olmayan bir məbləği oradan götürə bilər. Bəzən bank inandığı bəzi hesab sahiblərinə icazə verir ki, hesabda pulu olmadığı halda müəyyən bir məbləğ götürsün. Bu işə «artıq götürm
ə» deyilir. Bank bu yolla özü üçün müəyyən məbləğdə qazanc n
əzərdə tutur. M əsələ: 2918. Bankın bu mənfəəti alması icazəlidirmi? Q ətiyyətlə demək olar ki, bu mənfəəti alması icazəli deyil. Yüklə 3,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|