Selçuk İletişim, 7, 3, 2012
204
Politika çatışmasına örnek gösterilen haberler-
de de görüldüğü gibi, GDO konusunu ve ilgili
yönetmeliği hükümet, muhalefet, sivil toplum
örgütleri farklı açılardan değerlendirmektedir.
Kuşkusuz gazetelerde yer alan haberlerde de,
olay ya da olgular gazetenin bakış açısıyla
aktarılmaktadır. Merkez solu temsil eden Cum-
huriyet gazetesi çoğunlukla muhalif söylemlere
yer vermektedir. Buna karşılık muhafazakar
kanadı temsil eden Zaman gazetesinde hükü-
met yanlısı bir tutum olduğu ve muhalif söy-
lemlere yer vermediği görülmüştür.
SONUÇ
Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemiz-
de de GDO önemli bir konu haline gelmiş ve
GDO’ya yönelik haberler medyada sıklıkla yer
bulmaya başlamıştır. GDO’ya ilişkin tartışma-
lar, konuyla ilgili tarafların ve haberin yer
aldığı gazetenin bakış açılarındaki farklılıklar
doğrultusunda haber metinlerinde çeşitli şekil-
lerde sunulmaktadır. Nitekim medya çıktıların-
dan biri olarak haberlerde anlam yeniden üreti-
lir, inşa edilir. Anlamın inşası sürecinde kulla-
nılan yollardan biri, habere konu olan olay ya
da olgunun belirli şekillerde çerçevelenmesidir.
Bu çalışmada, GDO’nun Türk basınında ne tür
çerçevelerle ve nasıl sunulduğu ortaya konul-
maya çalışılmıştır. Çalışmada çerçeve analizi
yöntemi uygulanarak örnekleme dahil edilen
368 haber, ilk olarak niceliksel olarak çözüm-
lenmiştir. Ardından da çalışmanın amaçları
doğrultusunda, mevcut çalışmalardan da hare-
ketle oluşturulan haber çerçeveleri derinleme-
sine analiz edilmiştir.
Çalışma sonucunda GDO’larla ilgili olarak en
sık kullanılan çerçevenin denetim çerçevesi
olduğu tespit edilmiştir. Bunun nedeni ise ya-
kın bir geçmişte GDO’lu ürünlere yönelik
olarak çıkarılan yönetmelikle birlikte GDO’lu
ürün ithalatının esnekleştirildiği, serbest hale
geldiği yönünde taraflar arasında tartışmaların
yaşanması ve medyanın, görüşlerin çatıştı-
ğı/buluştuğu bir alan haline gelmesidir. Çalış-
mada, en sık kullanılan ikinci çerçevenin ise
risk çerçevesi olduğu bulgulanmıştır. Nitekim
başta konu ile ilgili uzmanlar olmak üzere
GDO’lu ürünlerin insan sağlığı üzerindeki
olumsuz etkileri sıklıkla vurgulanmıştır. Buna
karşın söz konusu gen aktarımı ya da değişimi
tarım dışında başka bir alanda yapılıyorsa bu
tarz haberlerde bilimsel gelişme çerçevesinin
kullanıldığı tespit edilmiştir. En sık kullanılan
bir diğer çerçeve de politika çatışması çerçeve-
sidir. Kuşkusuz bunun nedeni GDO’lara ilişkin
olarak hükümetin, sivil toplum örgütlerinin,
tarım sektörünün, konuyla ilgili uzmanların
farklı bakış açılarına, politikalara sahip olmala-
rıdır. Ayrıca konuyla ilgili haberlerin içerikleri
de haberin yer aldığı gazetenin bakış açısından
bağımsız değerlendirilemez. Örneklemde yer
alan Zaman gazetesi GDO’ya ilişkin haberle-
rinde çoğunlukla hükümetin söylemlerine yer
verirken, Cumhuriyet gazetesi çoğunlukla
muhalif söylemlere yer vermektedir.
KAYNAKÇA
Augoustinos M, Crabb S ve Shepherd R (2010)
Genetically Modified Food in the News: Media
Representations of the Gm Debate in the UK,
Public Understanding of Science, 19(1), 98-
114.
Bickerstaff K, Lorenzoni I, Pidgedon N F,
Poortinga W ve Simmons P (2008) Reframing
nuclear power in the UK Energy Debate:
Nuclear Power, Climate Change Mitigation
And Radioactive Waste, Public Understanding
of Science, 17, 514-533.
Brasted M (2005) Framing protest: The
Chicago Tribune and the New York Times
during the 1968 democratic convention,
Atlantic Journal of Communication, 13, 1-25.
Conrad P (2001) Genetic Optimism: Framing
Genes and Mental Illness in the News, Culture,
Medicine and Psychiatry, 25 (2), 225-247.
Cook G, Robbins P T ve Pieri E (2006) “Words
of Mass Destruction”: British Newspaper
Coverage of the Genetically Modified Food
Debate, Expert and Non-Expert Reactions,
Public Understanding of Science, 15 (1), 5-29.
de Vreese C H (2005) News Framing: Theory
and
Typology,
Information
Design
Journal+Document Design, 13(1), 51-62.
Dağtaş E (2006) Türkiye’de Magazin Basını,
Ütopya Yayınevi, Ankara.
Edy J A ve Meirick P C (2007) Wanted, Dead
or Alive: Media Frames, Frame Adoption, and
Support for the War in Afghanistan, Journal of
Communication, 57 (1), 119-141.
Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara İlişkin Tartışmaların… (191-205)
205
Entman R M ve Rojecki A (1993) Freezing
Out the Public: Elite and Media Framing of the
U.S.
Anti-Nuclear
Movement,
Political
Communication, 10, 155-173.
Entman R M (1993) Framing: Toward
Clarification of a Fractured Paradigm, Journal
of Communication, 43(4), 51-58.
Entman R M (1991) Framing U.S. Coverage
of International News: Contrast in Narratives
of the KAL and Iran Air Incidents, Journal of
Communication, 41(4), 6-27.
Iyengar S (1989) How Citizens Think About
National Issues: A Matter of Responsibility,
American Journal of Political Science, 33 (4),
November.
Listerman T (2010) Framing of Science Issues
in
Opinion-leading
News:
International
Comparison of Biotechnology Issue Coverage,
Public Understanding of Science, 19(1), 5-15.
Marks L A, Kalaitzandonakes N, Wilkins L ve
Zakharova, L (2007) Mass Media Framing of
Biotechnology News, Public Understanding of
Science, 16 (2), 183-203.
Scheufele D A ve Tewksbury D (2007)
Framing, Agenda Setting, and Priming: The
Evolution of Three Media Effects Models,
Journal of Communication, 57 (1), 9-20.
Scheufele D A (1999) Framing as a Theory of
Media Effects, Journal of Communication,
103-122.
Schütz H ve Wiedamann P M (2008) Framing
Effects on Risk Perception of Nanotechnology,
Public Understanding of Science, 17 (3), 369-
379.
Simon A ve Xenos M (2000) Media Framing
and Effective Public Deliberation, Political
Communication, 17, 363-376.
Tiryaki İ ve Acar Z (2005) Genetik Yapısı
Değiştirilmiş Bitkiler: Dünü, Bugünü ve Gele-
ceği, OMÜ Zir. Fak. Derg, 20 (2), 121-126.
Van Gorp B V (2007) The Constructionist
Approach to Framing: Bringing Culture Back
In, Journal of Communication, 57 (1), 60-78.
Weaver D H (2007) Thoughts on Agenda
Setting, Framing and Priming, Journal of
Communication, 57, 142-147.
Zhou Y ve Moy P (2007) Parsing Framing
Processes: The Interplay Between Online
Public Opinion and Media Coverage, Journal
of Communication, 57 (1), 79-98.
Dostları ilə paylaş: |