Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü
Yüklə 307,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bakterilerin canlılık işlevleri.
- Bakteriler ve hastalıklar.
42 Bakterilerin yapısı. Bakteri hücreleri, bitki hücreleri gibi, bir hücre duvarı ile çevrilidir (ġekil 1-1). Bununla birlikte, bakteri hücre çeperleri aminoasitlere bağlı polisakkarit zincirlerden yapılmıĢken, bitki hücre çeperleri selülozdan ve aminoasitlere bağlı olmayan diğer polisakkaritlerden yapılmıĢtır. (Antibiyotik ilaç penisilin hücre bölünmesi sırasında hücre çeperlerinin oluĢumunu engelleyerek bakterileri öldürür). Pek çok bakteri, hücre çeperinin dıĢ çevresine incecik bir kapsül salgılar. Bu kapsül hücre için ek koruma sağlar. Hayvanlarda hastalık oluĢturan bakterilerin çoğu bir kapsülle çevrilidir. Bu kapsül saldıran bakteriyi kırmızı kan hücreleri ve antikorların yok etmesinden korur. Kapsül ve hücre çeperi içinde hücre zarı vardır. Aerobik bakterilerde, hücresel solunum tepkimeleri hücre zarının parmak Ģeklindeki sarmallarında meydana gelir. Ribozomlar sitoplazma içinde dağılmıĢlardır ve DNA çoğunlukla hücrenin merkezinde bulunur. Pek çok bacilli ve spirillanın sudaki hareket için kullanılan kamçıları vardır. Kamçıdan yoksun birkaç bakteri çeĢidi bir yüzey üzerinde kayarak hareket eder. Ancak, bu kayma hareketinin mekanizması bilinmemektedir. Bakterilerin canlılık işlevleri. Bakterilerin çoğu aerobiktir, hücresel solunumu yürütmek için serbest oksijene gereksinimleri vardır. Seçimli anaeroblar denilen bazı bakteriler serbest oksijenin varlığında da yokluğunda da yaĢayabilirler. Oksijenin varlığında aerobik solunumla ya da oksijenin yokluğunda fermantasyonla enerji sağlarlar. Diğer yandan diğer bakteriler oksijenin varlığında yaĢayamazlar. Bunlara zorunlu anaeroblar denir. Bu bakteriler sadece fermantasyondan enerji sağlarlar. Bu grubun bir üyesi, Clostridium botulinum, besin zehirlenmesinin en tehlikeli çeĢidi, botulisme neden olur. C. botulinum uygun olarak sterilize edilmemiĢ konserve besinlerde geliĢir. Botulisme bu bakteriler tarafından üretilen toksinler neden olur. Fermantasyon sırasında, farklı bakteri grupları çok büyük çeĢitte organik bileĢikler üretirler. Etil alkol ve laktik asitten baĢka, bakteriyal fermantasyon asetik asit, aseton, butil alkol, glikol, bütirik asit, propiyonik asit ve doğal gazın temel bileĢeni metan üretebilir. Bakterilerin çoğu heterotrofiktir, çevrelerinden mutlaka hazır besin almak zorundadırlar. Heterotrofik bakteriler ya çürükçül ya da parazittirler. Çürükçüller ölü bitki ve hayvan kalıntılarından beslenirler ve genellikle hastalığa neden olmazlar. Sindirim enzimlerini organik maddeler salıverirler. Bu enzimler büyük besin moleküllerini, bakteri hücreleri tarafından absorbe edilen daha küçük moleküllere yıkarlar. Parazitler canlı organizmalarda yaĢar ve hastalıklara neden olabilirler. 43 Birkaç bakteri çeĢidi kendibeslektir, gereksinim duydukları organik maddeleri inorganik maddelerden sentez edebilirler. Kendibeslek bakteriler ya fotosentetik ya da kemosentetiktirler. Fotosentetik bakteriler, bitki klorofillerinden farklı klorofiller (bacteriyoklorofiller denilen) içerirler. Bakteriyal fotosentezde, bileĢiklerden su yerine oksijen sağlanır. Bu yüzden, bakteriyal fotosentezde oksijen açığa çıkmaz. Fotosentetik bakterinin bir çeĢidinde saf kükürt açığa çıkararak hidrojen sülfid yıkılır. Kemosentetik bakteriler, inorganik maddelerin oksidasyonundan, demir ya da kükürt, nitritler ve amonyak gibi bileĢiklerden enerji sağlarlar. Organik bileĢiklerin sentezinde kullanılan enerji karbondioksittendir. Azot döngüsünde nitrifikasyon bakterileri amonyak ya da nitritleri, bitkiler tarafından azot kaynağı olarak kullanılabilen nitratlara oksidize ederler. Bakteriler çoğunlukla eĢeysiz olarak ikiye bölünmeyle çoğalırlar. Kalıtsal materyal kopyalanır ve ata hücre iki eĢit kardeĢ hücreye ayrılır. Uygun besin, sıcaklık ve alan koĢulları altında, bakteriler her 20 dakikada bir bölünebilirler. Bu hızda, bir bakteri hücresi 24 saat içinde teorik olarak yaklaĢık 2 milyon kilogram ağırlıkta bir kütle üretebilir. Ancak , böyle bir geliĢme asla meydana gelmez. Bunu yerine, besin tedariki tüketildiği ve atık ürünler biriktiğinden çoğalma hızı çoğunlukla yavaĢtır. GeliĢme eğrisi dört faza bölünebilir. Yavaş ilerleme fazında, bakteriler çevrelerine uyum gösterir ve yavaĢ geliĢirler. Üssel fazda, bakteriler çok hızlı bölünürler. Durağan fazda, çoğalma oranı ölüm oranına eĢittir. Ölme fazında, bakteriler çoğalmalarından daha çabuk ölürler. Bakteriler çoğunlukla eĢeysiz üremekle, kromozom ya da kromozomal kısımların aktarımını kapsayan eĢeyli üreme ara sıra meydana gelir. Kromozom aktarımının üç mekanizması konjukasyon, transformasyon ve transdüksiyondur. Bakteriler ve hastalıklar. Bakterilerin hastalıklara neden olduğu düĢüncesi- hastalık baĢlangıç kuramı-Fransız bilim adamı Louis Pasteur tarafından 1880‟lerin ortasında geliĢtirilmiĢtir. Bakteriler birkaç yönden hastalıklara neden olabilirler. (1) Bakteriler, vücudun normal iĢlevlerini engelleyebilecek kadar çok büyük sayılarda olabilirler. (2) Bazı hastalıklarda, bakteriler vücut hücreleri ve dokularını yok eder. (3) Bazı bakteriler, vücudun normal iĢlevlerini engelleyen toksinler ya da zehirler üretirler. Tüberküloz ve karakabarcık (Ģarbon)‟un nedenlerini araĢtıran bir Alman hekim, Robert Koch, özel bir organizmanın özel bir hastalığın nedeni olup olmadığını Yüklə 307,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|