475. İnsanlar yaxud insanlar qrupu üzərində
keçirilən elmi, tibbi və psixoloji təcrübələrə nə
vaxt əxlaqi cəhətdən haqq qazandırmaq olar?
2292-2295
Onlara əxlaqi cəhətdən o halda haqq qazandırmaq olar
ki, şəxsiyyətin və cəmiyyətin hərtərəfli rifahına xidmət
edir, bununla yanaşı əvvəlcədən məlumatlandırılmış və
mümkün nəticələr barədə bilən subyektin həyatına, fiziki
və ruhi bütövlüyünə həddindən artıq təhlükə törətmir.
476. Həyatda olan yaxud ölmüş insanın
orqanlarının köçürülməsinə və donorluğa icazə
verilirmi?
2296
Orqanların köçürülməsi donorun razılığı olduğu və onun
həyatı üçün həddindən artıq təhlükənin olmadığı halda
əxlaqi cəhətdən qəbul ediləndir. Öz orqanlarını xeyirxah
əməl olaraq bağışlamasında donorun vəfatı faktına qəti
şəkildə əmin olmaq zəruridir.
477. Hansı əməllər insan şəxsiyyətinin cismani
bütövlüyünə hörmət edilməsində ziddiyyət təşkil
edir?
2297-2298
Adam oğurluğu və girov götürmə, terrorçuluq, işgəncə,
zorakılıq, şüurlu şəkildə sterilizasiya. İnsanın amputasiya
və ya şikəst edilməsinə yalnız terapevtik məqsədlərlə
icazə verilir.
478. Ölüm ayağında olan adamlara necə qulluq
etmək lazımdır?
2299
Ölüm ayağında olan insanların yer üzündə həyatlarının
son dəqiqələrini ləyaqətlə keçirmək hüququ var və
bunda onları Var olan Allahla görüşə hazırlayan dua və
ayinlər yardım etməlidir.
202
479. Ölən adamların cəsədi ilə necə rəftar etmək
lazımdır?
2300-2301
Ölən adamın cəsədi ilə ehtiram və məhəbbətlə rəftar
etmək lazımdır. Bədənin dirilməsinə iman şübhə altına
alınmadığı halda kremasiyaya icazə verilir.
480. Rəbb sülhün qorunub saxlanması
məsələsində hər bir insandan nə tələb edir?
2302-2303
Rəbb «Sülhyaradanlar nə bəxtiyardır!» (Mat 5:9) deyə
bəyan edərkən ürəklərdə sülh olmasını istəyir və insanı
qonşusuna pis şeylər arzulamağa vadar edən pislik və
nifrət əvəzinə qisas almaq arzusu olan qəzəbin
qeyri-əxlaqiliyini ifşa edir. Bu cür hisslərə qapılan insan
kiməsə şüurlu şəkildə ciddi zərər vurmağı arzulamaqla
məhəbbət əleyhinə ağır günah işlədir.
481. Yer üzündə sülh nə deməkdir?
2304-2305
Yer üzündə sülhün olması insan həyatının ehtiramı və
inkişafı üçün zəruri əsasdır; bu, yalnız müharibənin
olmaması yaxud düşmən tərəflərin qüvvə bərabərliyi
deyil, «nizamın sakitliyi» (müq. Avqustin), «Salehliyin
bəhrəsi» (Yeş 32:17) və məhəbbət əməli olmalıdır. Yer
üzündə sülh Məsih sülhünün surəti və bəhrəsidir.
482. Yer üzündə sülhü qoruyub saxlamaq zəruriliyi
bizim qarşımızda hansı tələbləri qoyur?
2304
2307-2308
Bu, şəxsi əmlakın ədalətli bölünməsi və qorunub
saxlanılmasını, insanlar arasında azad ünsiyyəti,
203
şəxsiyyətin və xalqların ləyaqətinə hörmət, ədalət və
qardaşlığın cidd-cəhdlə həyata keçirilməsini tələb edir.
483. Silahlı qüvvələrdən istifadəyə hansı hallarda
haqq qazandırmaq olar?
2307-2310
Silahlı qüvvələrdən istifadəyə bu hallarda haqq
qazandırmaq olar: eyni zamanda ziyanın uzun və ağır
olacağına inam olduqda; bütün başqa sülhyaratma
vasitələri nəticə vermirsə; ciddi uğur imkanları açıq
görünürsə; müasir zərbə vasitələrinin gücünü nəzərə
alaraq silah işlədilməsi ağır nəticələrə gətirib çıxarmırsa.
484. Hərbi təhlükə təqdirində kim bütün
məsələləri ciddi şəkildə ölçüb-biçməlidir?
2309
Bu cür qiymətin verilməsi dövlət səlahiyyətlərinin ağıllı
mühakiməsinə həvalə olunmalıdır və o həmçinin
vətəndaşlardan vətənin qorunması vəzifəsini tələb etmək
hüququna malikdir; bununla yanaşı, hər bir insanın
əqidəsinə görə silahlı mübarizədən imtina etmək barədə
şəxsi etiqadına hörmətlə yanaşılmalıdır ki, o kəs insan
cəmiyyətinə başqa şəkildə xidmət edə bilsin.
485. Müharibə vəziyyətində əxlaq qanunu bizdən
nə tələb edir?
2312-2314
2328
Əxlaq qanunu hətta müharibə vəziyyətində də qüvvədə
qalır. O, mülki əhali, yaralı əsgərlər və hərbi əsirlərlə
insani rəftar etməyi tələb edir. İnsan hüququna şüurlu
şəkildə zidd olan əməllər və bu əməlləri yerinə yetirmək
əmri cinayət hesab olunur və bunlara kor-koranə itaətə
bəraət qazandırmaq olmaz. Kütləvi qətlləri, həmçinin
bütöv bir xalqı və etnik azlığı məhv etməyi ən ağır günah
204
kimi məhkum etmək lazımdır: bu, bir əxlaqi vəzifədir ki,
belə əmrləri verən kəsə müqavimət göstərilsin.
486. Müharibədən qaçmaq üçün nə etmək
lazımdır?
2315-2317
2327-2330
Şüurlu imkanlar hüdudunda hər şeyi etmək lazımdır ki,
müharibənin özü ilə gətirdiyi şər və ədalətsizliyi nəzərə
alaraq ondan hər vasitə ilə qaçılsın. Xüsusilə sürətlə
silahlanmaya və lazımi şəkildə qanuni hakimiyyət
tərəfindən nəzarət olunmayan silah alverinə imkan
verilməməlidir, həmçinin ilk növbədə iqtisadi və sosial
bərabərsizlikdən, etnik və dini ayrı-seçkilikdən,
paxıllıqdan, şübhələnməkdən, qürurdan, qisasçılıqdan
imtina edilməlidir. Bu və başqa qanunsuzluqların
qarşısını almağa yönəlmiş bütün işlər sülhün
möhkəmlənməsinə və müharibədən qaçmağa kömək
edir.
ALTINCI ƏMR:
ZİNA ETMƏ
487. İnsan şəxsiyyəti öz cinsi mənsubiyyətinə
münasibətdə hansı vəzifələri daşıyır?
2331-2336
2392-2393
Allah insanı kişi və qadın olaraq bərabər şəxsi
məziyyətlərlə yaratdı və onların ürəyinə məhəbbət və
ünsiyyət istəyi qoydu. Hər kəs şəxsiyyətinin bütövlüyü
üçün əhəmiyyətini qeyd edərək öz cinsi mənsubiyyətini,
həmçinin onun xüsusiyyətini və qarşılıqlı
tamamlanmasını qəbul etməlidir.
205
Dostları ilə paylaş: | 
