344
Tarixdə bu gün
Azərbaycan Bayrağı Günü
2009
NOY
ABR
Azərbaycan Respublikasının Dövlət
Bayrağı haqqında ilk hökumət qərarı
1918-ci il iyunun 24-də verilmişdir.
Həmin qərara görə Azərbaycan bayrağı-
nı qırmızı materialdan, üstündə ağ aypara
və qırmızı fonda ağ səkkizguşəli ulduzun
təsviri verilmiş bayraq kimi qəbul etmək
nəzərdə tutulmuşdu. Bu qərar qəbul
edilərkən Azərbaycan hökuməti hələ
Gəncə şəhərində yerləşirdi. Hökumət
Bakıda yalnız 15 sentyabr - şəhər
türk qoşunlarının köməyi ilə düşmən
qüvvələrdən təmizləndikdən sonra
fəaliyyət göstərə bilmişdi. Azərbaycan
Xalq Cümhuriyyətinin Bakıda fəaliyyətə
başlamasından az sonra, bayraq haqqın-
da ikinci qərar qəbul edilmişdi.
1918-ci il noyabr ayının 9-da
Azərbaycan
Xalq
Cümhuriyyəti
Nazirlər Şurası milli bayraq haqqında
qərar vermişdir. Nazirlər Şurasının sədri
Fətəli Xan Xoyskinin imzaladığı həmin
qərarda deyilir: “Milli bayraq kimi yaşıl,
qırmızı, mavi rənglərdən, ağ aypara və
səkkizguşəli ulduzdan ibarət olan bayraq
qəbul edilsin”.
1920-ci il aprelin 28-də Xalq
Cümhuriyyəti süqut etdikdən və So-
vet hakimiyyəti qurulduqdan sonra
Azərbaycanda bu bayraqdan imtina edil-
mişdir.
İkinci dəfə 1990-cı il noyabrın 17-
də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali
Məclisinin qərarı ilə bu bayraq bərpa
edilmiş və Muxtar Respublikanın dövlət
bayrağı kimi qəbul edilmişdir. Naxçı-
van Muxtar Respublikası Ali Məclisi
Azərbaycan SSR Ali Soveti qarşısında
üçrəngli bayrağın Azərbaycanın rəsmi
dövlət rəmzi kimi tanınması haqqında
vəsatət qaldırmışdır.
1991-ci il fevral ayının 5-də Azər-
baycan Respublikası Ali Soveti Naxçı-
van Muxtar Respublikası Ali Məclisinin
vəsatətinə baxmış və üçrəngli bayrağın
Azərbaycanın dövlət bayrağı kimi qəbul
edilməsi haqqında qərar vermişdir.
Azərbaycan Respublikasının dövlət
bayrağı bərabər enli üç üfüqi zolaqdan
ibarətdir. Yuxarı zolaq mavi, orta zolaq
qırmızı, aşağı zolaq yaşıl rəngdədir.Mavi
rəng - Azərbaycan xalqının türk mənşəli
olmasını, qırmızı rəng - müasir cəmiyyət
qurmaq, demokratiyanı inkişaf etdirmək
istəyini, yaşıl rəng - islam sivilizasiyası-
na mənsubluğunu ifadə edir. Qırmızı zo-
lağın ortasında bayrağın hər iki üzündə
ağ rəngli aypara ilə səkkizguşəli ulduz
təsvir edilmişdir. Bayrağın eninin uzun-
luğuna nisbəti 1:2-dir.
Azərbaycan bayrağının dalğalandığı
dirək dünyada ən hündür bayraq dirəyi
hesab olunur. “Ginnes”in dünya rekord-
ları təşkilatı Azərbaycan dövlət bayra-
ğı dirəyinin dünyada ən hündür bayraq
dirəyi olduğunu təsdiq edib.
Qeyd edək ki, bayrağın çəkisi 350
kiloqramdır. İnşa olunmuş dayağın hün-
dürlüyü isə 162, bünövrəsinin diametri
3,2, bünövrənin üst hissəsinin diametri
isə 1,09 metrdir. Qurğunun ümumi çəkisi
220 tondur.
Prezident İlham Əliyev 2009-cu il 17
noyabr tarixli Sərəncamla noyabr ayı-
nın 9-nu Azərbaycanda Dövlət Bayrağı
Günü elan etmiş və bu bayram ölkədə
qeyri-iş günü olan bayramların siyahısı-
na daxil edilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Əhmədov, S. Azərbaycan
Respublikasının Dövlət
Bayrağı /S.Əhmədov,
V.Məmmədov; elmi
red. və ön sözün müəl.
N.Vəlixanlı.- Bakı: Mega
basım, 2010.- 153 s.
Cəfərov,S.“Dövlət
bayrağımız-milli qüru-
rumuz” mövzusunda
elmi-praktik konfrans
/Ş. Cəfərov//Azərbaycan
müəllimi .-2014.- 7
noyabr.- S.3.
9 Noyabr Azərbaycan
Respublikasının Dövlət
Bayrağı Günüdür
: Üçrəngli bayra-
ğımız dövlətimizin
müstəqilliyinin,
xalqımızın milli
mənsubiyyətinin, tarixi-
nin və mənəvi dünya-
sının rəmzidir //Yeni
Azərbaycan .-2014.- 8
noyabr S. 2.
Quliyev, M.Üçrəngli
bayrağımız qürur
mənbəyimizdir/M.Qu-
liyev//Yeni Azərbaycan
.-2014.- 8 noyabr S. 10.
Turan, A. Azərbaycan
bayrağında Ay-ulduz
/A.Turan //Türküstan.-
2013.- 21-27 iyul.- S.9.
www.anl.az
9
345
Tarixdə bu gün
Kоnstitusiya Günü
1995
NOY
ABR
Azərbaycan Respublikasının 1995-
ci ildə qəbul olunmuş Konstitusiyası,
müstəqil Azərbaycanın ilk Konstitusi-
yası idi.
Məlum olduğu kimi, 1918-1920-
ci illərdə 23 ay mövcud olmuş
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti,
dövlətin əsas Qanununu qəbul edə
bilməmişdi. Beləliklə, Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiya qu-
ruluşunun tarixi əsasən SSRİ-nin
tərkibində olduğu dövrə düşmüşdür.
Azərbaycanın birinci Konstitu-
siyası 1921-ci il may ayının 19-da I
Ümumazərbaycan Sovetlər qurulta-
yında qəbul edilmişdir. Azərbaycan
SSR Konstitusiyasının 1921-ci il SSR
Konstitusiyasına uyğunlaşdırılmış yeni
redaksiyası 1925-ci il martın 14-də IV
Ümumazərbaycan Sovetlər qurulta-
yında qəbul olunmuşdur. Azərbaycan
SSR-in 1978-ci il aprelin 21-də qəbul
edilmiş son Konstitusiyası da əvvəlki
Konstitusiyalar kimi SSRİ Konstitusi-
yasına uyğunlaşdırılmış şəkildə idi.
Azərbaycan
müstəqillik
əldə
etdikdən sonra yeni Konstitusiyanın
hazırlanması zərurəti yaranmış, ulu
öndər Heydər Əliyev başda olmaq-
la xüsusi komissiya təşkil edilmiş
və Konstitusiya layihəsi ümumxalq
müzakirəsinə verilmişdi. 1995-ci il
noyabr ayının 12-də ümumxalq refe-
rendumu ilə, müstəqil Azərbaycanın
ilk Konstitusiyası qəbul olunmuşdur.
Müstəqil Azərbaycanın dövlət qu-
ruculuğunun əsaslarını qoymuş yeni
Konstitusiya 5 bölmədən, 12 fəsildən
və 158 maddədən ibarətdir.
2009-cu il martın 18-də keçirilən
referendumda isə Konstitusiyaya əlavə
və dəyişikliklər qəbul olunmuşdur.
Ölkəmizdə 12 noyabr Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyası Günü
kimi qeyd olunur.
Konstitusiya - dövlətin ali qanu-
nudur, ali hüquqi qüvvəyə malikdir,
dövlətin siyasi, hüquqi və iqtisadi
sistemlərinin əsaslarını təsbit edir.
Konstitusiyanın yaranma tarixinə
nəzər salsaq görərik ki, dünyada
Konstitusiya ilk dəfə 1215-ci ildə
İngiltərədə təsbit olunmuş, ölkədə
qəbul olunan Azadlıqların Böyük Top-
lusu ilk konstitusiya aktı sayılmışdır.
İlk yazılı ali qanun isə ABŞ Konstitu-
siyasıdır.
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiyası /burax. məsul.
E.Əfəndiyev.- Bakı: Hüquq
ədəbiyyatı, 2011.- 365 s.
Abdullayev, F.Azərbaycan
Respublikasının Konstitu-
siyası mütərəqqi dəyərləri
əks etdirən ali hüquqi
sənəddir/F.Abdullayev //
Azərbaycan .-2014.- 12
noyabr.- S.4.
Azərbaycan Respublika-
sının Konstitusiyası Günü
[Mətn]: Bu ali hüquqi
sənədin memarı ulu öndər
Heydər Əliyevdir//Ekran-efir
.-2014.- 14 noyabr.- S.3.
Abbasov, İ.Müstəqil
dövlətimizin konstitusiyası
xalqımızı sivil həyata qo-
vuşdurur /İ. Abbasov //Xalq
qəzeti .-2014.- 14 noyabr.-
S.5.
Əliyeva, Y.Ali qanunu-
muz ölkədə sabitliyin,
vətəndaşların yüksək
səviyyədə yaşamasının
təminatçısıdır: 12 noyabr
Konstitusiya günüdür /Y.
Əliyeva//İki sahil .-2014.- 12
noyabr.- S.6.
www.anl.az
www.dia.edu.az
12
“Azərbaycanın hər bir vətəndaşı, onun ərazisində
fəaliyyət göstərən hər bir ictimai-siyasi qurum özünün
dövlət və xalq qarşısındakı Konstitusiya ilə müəyyən
edilmiş vəzifə və borcunu vicdan və ləyaqətlə yerinə
yetirməli, vətənini, dövlətini sevməli, onu qorumalı və
tərəqqisinə çalışmalıdır”.
Heydər Əliyev, ümummilli lider