Kbt я25 uot (059) Baş redaktor

360

Opera 

Musiqi.Opera.Balet

110

illiyi

Əliövsət Sadıqov 

 

1906-1971 

DEKABR

Əliövsət  Şirəli  oğlu  Sadıqov 

1906-cı  il  dekabr  ayının  22-də 

qədim  Şəki  torpağında,  zəhmətkeş 

ailəsində  anadan  olmuşdur.  İlk 

təhsilini  Şəkidə  mədrəsədə  almış, 

sonra atası ilə birgə 3 saylı Şəki İpək 

fabrikində çalışmağa başlamışdır.

1926-cı  ildə  məşhur  xanəndə 

Hüseynqulu  Sarabski  Şəki  ipək 

fabrikində  zəhmətkeşlərin  qonağı 

olarkən  fabrikin  rəhbərliyi  20  yaş-

lı  usta  Əliövsəti  təqdim  etmiş  və 

o,  özünəməxsus  tərzdə  “Bəh-bəh” 

xalq mahnısını oxumuşdur. İfaçının 

səsi və oxusu H.Sarabskinin xoşuna 

gəlmiş və onu Bakıya dəvət etmiş-

dir. Bu hadisə Əliövsətin həyatında 

önəmli  bir  dönüş  yaratmış,  onun 

sənət yolu bu tarixdən başlamışdır.

1927-ci  ildə  Bakıya  gələn 

Əliövsət  “Ay  qız”  xalq  mahnısını 

məharətlə ifa etmiş, zahiri görünü-

şü  və  səs  diapazonu  opera  sənəti 

üçün  məqbul  sayıldığından  o,  us-

tad  sənətkarlar  M.Maqomayev, 

C.Qaryağdıoğlunun  rəyi  ilə  Ope-

ra  və  Balet  Teatrına  qəbul  olun-

muşdur.  Əliövsət  Sadıqov  musiqi 

təhsili  almağı  da  vacib  saymış  və 

1928-ci  ildə  Azərbaycan  Dövlət 

Konservatoriyasında  2  il  professor 

Sferonskidən vokal dərsi almışdır.

Opera  səhnəsinə  xor  kollektivi-

nin üzvü kimi daxil olan sənətkara 

az  müddətdən  sonra  solo  obrazlar 

həvalə  edilmiş,  ilk  rolları  “Leyli 

və  Məcnun”  operasında  Zeyd  və 

İbn  Səlam,  “Aşıq  Qərib”də  Vəli, 

“Nərgiz”də  Əliyar,  “Koroğlu”da 

Eyvaz obrazları olmuşdur.

1930-cu ildən etibarən isə muğam 

operalarında baş rolların mahir ifa-

çısına  çevrilmiş,  ilk  baş  qəhrəman 

kimi  çıxışı  Zülfüqar  Hacıbəylinin 

“Aşıq  Qərib”  operasında  Qərib 

obrazı  olmuşdur.  1931-ci  ilin  te-

atr  mövsümündə  M.Maqomayevin 

“Şah İsmayıl” operasında Şah İsma-

yıl obrazı Əliövsətə həvalə edilmiş-

dir. Tamaşadan sonra müəllif “Mən 

əsl  Şah  İsmayılı  tapdım”  deyərək 

onu  ürəkdən  təbrik  etmişdir.  Bu 

obraz  Əliövsət  Sadıqovun  yaradı-

cılığında mühüm yer tutmuş, 30 ilə 

qədər bu rolu ustalıqla oynamışdır.

1963-cü  ilə  qədər  Əliövsət  Sa-

dıqov  Azərbaycan  operasının 

səhnəsində görkəmli sənətkarlarımız 

Həqiqət  Rzayeva,  Rübabə  Mura-

dova,  Gülxar  Həsənova,  Xanlar 

Haqverdiyev,  Şirzad  Hüseynov  və 

başqaları  ilə  çiyin-çiyinə  çalışaraq 

opera sənətimizi inkişaf etdirmiş və 

gənc nəslə örnək olmuşdur. 

Onun xidmətləri dövlət tərəfindən 

yüksək  qiymətləndirilmiş,  1940-cı 

ildə “Əməkdar artist”, 1956-cı ildə 

isə “Xalq artisti” fəxri adlarına la-

yiq görülmüş, 2 dəfə “Şərəf nişanı” 

ordeni və medallarla təltif edilmiş-

dir.

Xalq  artisti  Əliövsət  Sadıqov 

1971-ci  il  oktyabr  ayının  17-də 

vəfat etmişdir.

Ə d ə b i y y a t

Təhmirazqızı, S. 

Sənətin Əliövsət zirvəsi 

/S.Təhmirazqızı; red. 

R.Zöhrabov.- Bakı: “E.L”, 

2007.- 176 s.

Təhmirazqızı, S. 

Sənətin Əliövsət 

zirvəsi /S.Təhmirazqızı                                             

//Mədəniyyət.-2010.- 22 

dekabr.- S. 12.

 

İ n t e r n e t d ə

www.anl.az

22

---

361

Müğənni

Musiqi.Opera.Balet 

80

illiyi

Zeynəb Xanlarova   

1936 

DEKABR

Zeynəb Yəhya qızı Xanlarova 1936-cı 

il dekabr ayının 28-də Bakıda anadan ol-

muşdur. Məktəb vaxtlarından ədəbiyyata 

və musiqiyə böyük maraq göstərmiş, Ba-

kıdakı Mərkəzi pioner və məktəblilər sa-

rayında bədii özfəaliyyət dərnəyinə üzv 

yazılmış və dərnəkdə “Cücələrim”in ilk 

dəfə  xorla  səslənməsində  iştirak  etmiş-

dir.  1956-cı  ildə  M.Ə.Sabir  adına  Bakı 

Məktəbəqədər  Pedaqoji  Məktəbə  (indi-

ki Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kolleci) 

qəbul  olunmuşdur.  Pedaqoji  Məktəbi 

bitirdikdən sonra, Ə.Bədəlbəylinin təkidi 

ilə  A.Zeynallı  adına  Bakı  Orta  İxtisas 

Musiqi  Məktəbinə,  böyük  vokal  ustadı 

Seyid  Şuşinskinin  sinfinə  daxil  olmuş-

dur. 1960-cı ildə qadın müğənniləri ara-

sında ilk dəfə olaraq Z.Xanlarova “Ça-

hargah” muğamını oxumuş və lentyazısı 

efirdə səslənmişdir. 

“Çahargah”la  yanaşı,  “Şur”  və 

“Dilkəş”  təsniflərini,  “Mahur-hindi”, 

“Qatar”,  “Xaric  segah”,  “Humayun”, 

“Bayatı-kürd” muğamlarını ciddi-cəhdlə 

öyrənib  oxumuşdur.  Əsl  novator  ifa-

çı  kimi  hər  bir  vokal  əsərini  uzun  illər 

boyu davam edən ənənəvi halda oxuma 

tərzində  deyil,  tamamilə  yeni  səpkidə 

ifa  etmişdir.  1961-ci  ildə  məktəbi  qur-

tardıqdan sonra görkəmli rejissor Şəmsi 

Bədəlbəyli  onu  Azərbaycan  Dövlət 

Akademik  Opera  və  Balet  Teatrına  so-

list  götürmüş  və  elə  həmin  ildə  ölməz 

sənətkarımız  Ü.Hacıbəylinin  “Leyli 

və  Məcnun”  operasında  Leyli  obrazı-

nı ifa etmişdir. Leylidən sonra “Əsli və 

Kərəm”dəki  Əsli  də  Zeynəb  yaradıcılı-

ğında çox uğurlu rol kimi yadda qalmış-

dır. 

Onun  ifaçılığında  ümumiləşdirmə, 

emosionallıq,  sərrast  səs  həmləsi,  plas-

tiklik,  mütənasiblik,  aydın  tələffüz, 

zəngin səs palitrası hamını heyran qoyur. 

Müğənninin repertuarında F. Əmirovun, 

C.  Cahangirovun,  T.  Quliyevin,  A. 

Məlikovun,  R.  Mustafayevin,  Ş. Axun-

dovanın, E. Sabitoğlunun, T. Hacıyevin, 

T. Bakıxanovun, R. Mirişlinin, O. Kazı-

movun, O.Rəcəbovun və onlarca başqa-

larının mahnıları mühüm yer tutmuşdur. 

Lirik  soprano  səsi  olan  müğəninin  ifa 

tərzində  temperament,  gur  zəngulələr 

onu xalqın sevimlisinə çevirmişdir. 

ABŞ,  Fransa,  İsveç,  İtaliya,  Kana-

da,  Yaponiya,  Türkiyə,  Danimarka  və 

s.  dünyanın  müxtəlif  yerlərində  qastrol 

səfərində olmuş, konsertlər vermişdir. 

1967-ci il musiqi ifaçılıq mədəniyyəti 

qarşısında  mühüm  xidmətlərinə  görə 

istedadlı  sənətkar  “Azərbaycan  SSR-

in  Əməkdar  artisti”,  1975-ci  ildən 

“Azərbaycanın  Xalq  artisti”,  1980-ci 

ildən  isə  “SSRİ  Xalq  artisti”  fəxri  ad-

larına  layiq  görülmüşdür.  1985-ci  ildə 

Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laure-

atı olmuş, 1986-cı ildə ona Ümumittifaq 

“Melodiya” firmasının “Qızıl valı” veril-

miş, 2006-cı ildə “İstiqlal” və “Şöhrət” 

ordenləri ilə təltif olunmuşdur.

Z.Xanlarova  haqqında  üç  seri-

yalı  “Zeynəb”  sənədli-musiqili  film 

çəkilmişdir. 

Görkəmli 

müğənni 

Azərbaycan  SSR  Ali  Sovetinin  XI-XII 

çağırış  deputatı  olmuş  və  Azərbaycan 

Respublikası Milli Məclisinin I-V çağı-

rış deputatıdır. 2011-ci ildə “Azərbaycan 

Respublikası  Prezidentinin  fəxri  diplo-

mu” ilə təltif edilmişdir.

Ə d ə b i y y a t

Rəhmanzadə, F. 

Nəğmə dolu könül... 

/F.Rəhmanzadə; 

red.: R.Zöhrabov, 

S.İsmayılova.-Bakı: 

İşıq, 1989. -242 s.

Daşkənd mediası 

Zeynəb Xanlarovadan 

yazıb //525-ci qəzet.-

2015.- 9 yanvar.- S.7.

Zümrüd. Zeynəb Xan-

larova təkrarolunmaz 

ifası ilə ümumxalq 

məhəbbəti qazanıb          

/Zümrüd //Səs .-2013.- 

29 dekabr.- S. 13.

Багирзаде, Л. Кумир 

двух столетий /Л. 

Багирзаде //Каспий.-

2011.- 29 декабря.- 

С.8.

İ n t e r n e t d ə

www.anl.az

28

---