Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Xanəndə Musiqi.Opera.Balet 90
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ n t e r n e t d ə
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.bahlulzade.az www.medeniyyet.az 5
362 Xanəndə Musiqi.Opera.Balet 90 illiyi Əbülfət Əliyev 1926-1990 DEKABR Əbülfət Əsəd oğlu Əliyev 1926-cı il dekabr ayının 30-da Şuşada anadan ol- muşdur. Ailəsi ilə Füzuli rayonuna köç- müş 4 il orada yaşamışdır. Bu müddətdə Bahadur bəyin məktəbində təhsil almış- dır. Kiçik yaşlarından musiqi ilə ma- raqlanmış, Xan Şuşinskinin, Zülfünün, Bülbülün, Seyidin vallarına qulaq as- mış, 1 saylı şəhər məktəbinin musiqili dram dərnəyinə yazılmışdır. 1938-1939-cu illərdə Ağdam
Müəllimlər evində Xan Şuşinskinin rəhbərliyi altında muğam sinfi açılmış, Xan Şuşinski Əbülfəti dinləyib onun məşqlərə gəlməsini məsləhət görmüş- dür. 1939-cu ildə səkkiz ay Məşədi Nərimanın dərnəyində tar çalmağı öyrənmişdir. 1942-ci ildə Böyük Okt- yabr Sosialist İnqilabının 25-ci ildö- nümü münasibətilə onu həmyaşıdları ilə birgə Bakıya - Opera və Balet Teat- rında keçirilən konsertə dəvət etmişlər. Konsertdə onu məşhur tarzən Qurban Pirimov, kamançada Hafiz Mirzəliyev müşayiət etmişdir. Bu konsertdə iştirak ona böyük uğur gətirmiş, 16 yaşından başlayaraq Qarabağın toylarında tarzən Məşədi Nərimanla, kamançaçı Elman Bədəlovla xalq mahnıları, muğamları ifa etmişlər. Yaradıcılığa 1943-cü ildə Ağdam Mədəniyyət evində başlamışdı. O illərdə Əbülfət teatrda epizodik rol- larda oynamış, tamaşalara yazılmış mahnıları məharətlə oxumuşdu. Ba- kıya gələndən sonra Respublika radi- osunda solist işləmiş və radiodakı çı- xışları onu bir xanəndə kimi daha da məşhurlaşdırmışdı. 1945-ci ildə böyük sənət məbədi olan Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti kimi X.Şuşinski, Z.Adıgözəlov, Ş.Ələkbərova, S.Qədimova, F.Mehrəliyeva, T.İsmayılova kimi ge- niş diapazonlu, gözəl səsli müğənnilərlə birgə çalışmışdı. Onun repertuarında 400-ə qədər xalq və bəstəkar mahnıla- rı var idi. Xanəndənin səsinin ilk dəfə lentə köçürülməsi 1956-cı il 7 oktyabr- da “Pəri” xalq mahnısı ilə başlamışdır. Əbülfət bəstəkar mahnılarının da gözəl ifaçısı idi. Xanəndənin ifasında səslənən “Segah-zabul”, “Rast”, “Şur”, “Hüma- yun”, “Rahab”, “Mahur hindi”, “Bayatı- Şiraz”, “Çahargah”, “Zabul” muğamları radio və televiziyanın fonotekasında saxlanılır. Ə.Əliyev 1956-1962-cı illərdə
Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Te- atrının solisti olmuşdur. Ü. Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” operası Ə.Əliyevin iştirakı ilə lentə alınaraq Azərbaycan Respublikası radiosunun qızıl fondun- da saxlanılır. 1971-ci ildə Moskada 153 ölkədən gəlmiş sənətkarların iş- tirakı ilə keçirilən “Xalqların musiqi mədəniyyəti: ənənə və novatorluq” adlı VII Ümumdünya musiqi konqresində Ə.Əliyev Azərbaycan professional mu- siqi ifaçılığını ləyaqətlə təmsil etmiş, YUNESKO-nun döş nişanına və diplo- muna layiq görülmüşdür. Xanəndənin musiqimizin inkişafındakı xidmətləri yüksək qiymətləndirilərək ona 1958-ci ildə Respublikanın Əməkdar, 1964-cü ildə isə Xalq artisti fəxri adı verilmiş- dir. Görkəmli xanəndə Əbülfət Əliyev 27 dekabr 1990-cı ildə vəfat etmişdir. 30 Ə d ə b i y y a t Çəmənli, M. Nəğməli xatirələr /M.Çəmənli.- Bakı: “El” NPŞ MMC, 2007.- 183 s. Əliyev Əbülfət Əsəd oğlu //Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası:10 cilddə.- Bakı, 1980.- C.4.- S.172. Rəhimli, İ. Əbülfət Əliyev //Rəhimli İ. Azərbaycan teatr tarixi.- Bakı, 2005.- S.577-578. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.elibrary.az 363 Aktyor 110 illiyi Əşrəf Yusifzadə 1906-1963 DEKABR Əşrəf Əmrah oğlu Yusifzadə 1906-cı il dekabr ayının 5-ində Şərur rayonu- nun Sərxanlı kəndində anadan olmuş- dur. On dörd yaşına kimi kənddə ya- şamış, 1921-1925-ci illərdə Şərurdakı birinci dərəcəli məktəbdə oxumuşdur. Ədəbiyyata, dramaturgiyaya coşğun həvəs göstərən Əşrəf məktəbdəki dram dərnəyinin fəallarından olmuşdur. Be- şillik təhsilini uğurla başa vuraraq müəllimlərinin tövsiyəsi ilə İrəvana gəlmiş, təhsilini davam etdirmişdir. İrəvanda Azərbaycan teatrının can- lı klassiklərindən olan Yunis Nurinin dram dərnəyinə gedən aktyor, onun zəmanəti ilə İrəvan Dram Azərbaycan teatr dəstəsinin aktyor heyətinə qəbul olunmuşdur. Burada epizodik rollar oy- namış, kütləvi səhnələrdə iştirak etmiş- dir. Bu kollektivdə ilk dəfə Jan Batist Molyerin “Zorən təbib” komediyasında nökər rolunu ifa etmişdir. 1930-cu ildə teatr sənətindən ayrılaraq Bakıya ali təhsil almağa gəlmiş, burada Politexnik İnstitutuna (indiki Azərbaycan Texniki Universiteti) daxil olmuşdur. Məşhur aktyor Rza Təhmasiblə, şair-dramaturq H.Cavidlə dostluğu onu yenidən teatr sənətinə bağlamış, 1932-ci il oktyabr ayında isə Bakı Türk İşçi Teatrının trup- pasına aktyor götürülmüşdür. 1933-cü ildə kollektivlə birgə Gəncəyə gəlmiş və ömrünün sonunadək Gəncə Dövlət Dram Teatrında fəaliyyət göstərmişdir. Gur səsi, pafoslu danışıq ahəngi klassik faciə obrazlarının və çağdaş romantik duy- ğulu xarakterlərin səhnə təcəssümündə daha qabarıq nəzərə çarpmışdır. Gəncə tamaşaçılarının rəğbət və məhəbbətini, ehtiram və hörmətini qazanmış, teatrda tamaşalar hazırlamış rejissorlardan H. İsmayılov, M.Məmmədov, H.Ağayev, H.Sultanov, T.Kazımov, N.Sadıqzadə, Y.Bağırov, V.Şərifov, Ə.Quliyevin bədii cəhətdən daha kamil quruluşlarında əsas rolları ifa etmişdir. Məşhur aktyorun zəngin və əlvan yaradıcılıq xəzinəsinin əsas rolla- rı: Mirzə Rəhim (“Özgə uşaqları”, V.Şkvarkin), Balarza, Atakişi, Mirzə Rza, Aqşin, General-qubernator, Dövlət bəy (C.Cabbarlı “Almaz”, “Sevil”, “Nəsrəddin şah”, “Od gəlini”, “1905-ci ildə” və “Aydın”), Məktəb naçalniki (Tur qardaşları və Lev Şeynin “Üzləşdirmə”), Frans Moor (“Qaçaqlar”, F.Şiller), Va- qif və Qacar, Xosrov (S.Vurğun “Va- qif” və “Fərhad və Şirin”), Dəmirçi Musa, Mirzə Qərənfil, Gülümov, Qasım (S.Rəhman “Toy”, “Xoşbəxtlər”, “Aşna- lar” və “Nişanlı qız”), Yaqo (V.Şekspir “Otello”), Veysəl və Qaya (M.Təhmasib “Bahar”), Nizami (M.Hüseyn “Niza- mi”), Tofiq (İ.Əfəndiyev və M.Hüseyn “İntizar”), Əhmədi Biqəm, Məşədi Hüseyn (M.İbrahimov “Məhəbbət” və “Həyat”), Hacı Qara (M.F.Axundzadə “Hacı Qara”), Xosrov Atayev, Nəcəf (İ.Əfəndiyev “Atayevlər ailəsi” və “Bahar suları”), Con Rayt (İ.Mosaşvili “Qərq edilmiş daşlar”), Şeyx Nəsrulla (C.Məmmədquluzadə “Ölülər”), Vil- yams (N.Hikmət “Kəllə”), Sultan Zöh- rabov (B.Vahabzadə “Vicdan”), Şeyx Sənan və Özdəmir, Keykavus (H.Cavid “Şeyx Sənan” və “Səyavuş”), Ezop (G.Fiqeyredu “Tülkü və üzüm”), Səməd Vurğun (İ.Coşqun “Komsomol poema- sı”).
17 iyun 1943-cü ildə “Azərbaycanın Əməkdar artisti”, 30 aprel 1955-ci ildə isə “Xalq artisti” fəxri adları ilə təltif edilmişdir. Əşrəf Əmrah oğlu Yusifzadə 1963- cü il mart ayının 7-də Gəncə şəhərində vəfat etmişdir.
Yüklə 6,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|