Kimlər xatırlanar görəsən?
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ƏSL DOST ĠDĠ
52 Əzizxan TANRIVERDİ filologiya elmləri doktoru, professor ƏSL DOST ĠDĠ Zabit müəllimin ölüm xəbəri ADPU kollektivini, xüsusən də Azərbaycan dili və onun tədrisi metodikası kafedrasının əməkdaşlarını sarsıtdı, texniki işçilərdən tutmuş universitet rəhbərliyinə qədər hamı kədərləndi, yas içində oldu, o anlarda Zabit müəllimi tanıyanlardan kiminsə sevindiyini görmədim. Heç şübhəsiz ki, Zabit müəllim bu məhəbbəti asanlıqla qazanmayıb: ağrılı-acılı günlər yaşayıb, yüksək əxlaqi keyfiyyətlər nümayiş etdirib, obyektivliyini, insanlığını qoruyub, mənəvi dünyasını daim zənginləşdirməyə çalışıb... Atasını uşaq ikən itirən Zabit müəllim həmişə anası Əminə xanımdan danışar, onun dediklərini xatırlayardı. Anasının onun üçün dediyi evimin dirəyi, gözümün işığı kimi ifadələr yaddaşına əbədi həkk olunmuşdu. Ondakı şən əhvali- ruhiyyə, üzündən əskik olmayan təbəssüm, gözlərindəki sevinc mənəvi gücünü bu ifadələrdən alırdı, onun yaşamaq, yaratmaq uğrunda mübarizəsi, həyat eşqi də məhz bu ifadələrə söykənirdi. Atasız böyüyən Zabit müəllim nisgilini, kədərini gizlətməyi bacarırdı. Yalnız yaxın dostları bilirdi ki, o, atasının dilindən “belimin tutarı, qüvvəti” kimi ifadələri eşitməyib, ata məhəbbəti görməyib. Yeri gəlmişkən, bu boşluq anası Əminə xanım və onun elmi rəhbəri olmuş professor Afad Qurbanov tərəfindən qismən aradan qaldırılmışdı. Zabit müəllim filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (filologiya elmləri namizədi), dosent idi, uzun müddət pedaqoji fakültənin dekan müavini kimi fəaliyyət göstərmişdi. Onunla ilk tanışlığım 1977-ci ilə təsadüf edir. Zabit müəllim filologiya fakültəsi həmkarlar təşkilatının sədri idi. Mən isə filologiya fakültəsində I kursda oxuyurdum, APİ-nin (ADPU-nun) komsomol komitəsinin büro üzvü idim. 1980-ci ildə filologiya fakültəsi komsomol komitəsinin katibi seçildim. Məni ilk təbrik edənlərdən biri də Zabit müəllim oldu, tanışlığımızın dostluğa çevrilməsi də elə o anlardan başladı. Bir kitabı şərikli, daha dəqiqi, İsmayıl İsmayılov və İlham Abbasovla birlikdə çap etdirdik (Azərbaycan dili və ədəbiyyatdan testlər. Bakı, 1995). Zabit Məmmədov 150-dən artıq məqalənin, bir neçə proqram və metodik göstərişin, 10-dan artıq dərs vəsaiti və monoqrafiyanın müəllifiidir. Azərbaycan dilçiliyinin müxtəlif problemlərinin tədqiqi ilə məşğul olmuş Z.Məmmədovun yaradıcılığına nəinki bələdəm, hətta onun kitablarına rəy vermişəm, redaktorluq etmişəm. Konkret desəm, prof. Nadir Abdullayevlə birlikdə çap etdirdiyi “Nitq mədəniyyətinin əsasları” (2008) dərs vəsaitinin redaktoru, “Klassik aşıq 53 poeziyasının leksik-semantik xüsusiyyətləri” (2000) monoqrafiyasının rəyçisi olmuşam. Z.Məmmədovun “Nitq mədəniyyətinin əsasları” kitabında nitq mədəniyyəti probleminin tədqiqi tarixi, nitq mədəniyyətinə yiyələnməyin əhəmiyyəti, nitqə verilən tələblər, nitqin etiket normaları kimi məsələlər sistemli şəkildə izah olunur. Müəllifin ən çox maraqlandığı sahə isə klassik aşıq poeziyasının dili idi. Bu mənada onun “Klassik aşıq poeziyasının leksik-semantik xüsusiyyətləri” adlı monoqrafiyası dilçiliyimiz, folklorşünaslığımız, etnoqrafi- yamız, ümumən mədəniyyət tariximiz baxımından dəyərlidir. Monoqrafiyada aşıq poeziyasının klassik dövrü (XVI-XIX əsrlər, Qurbanidən Aşıq Ələsgərə qədər) nümayəndələrinin şeir dili, ilk növbədə onun leksik, semantik, onomastik və frazeoloji qrupları tarixi-linqvistik müstəvidə tədqiq edilmişdir. Burada bir məsələni xüsusilə vurğulamaq lazım gəlir: Zabit Məmmədova təkcə bu monoqrafiyasına görə filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi vermək olardı. O isə işin texniki tərəflərini – sənədləşmə işlərini həll etmədiyi üçün bu adı ala bilmədi. Necə ki, dostları İsmayıl İsmayılov və Mətləb Nağı dosent elmi adını almadan dünyadan köçdülər. Amma bu da var ki, həmin elmi ad və dərəcələr onların mənəvi dünyasının zənginliiyi ilə müqayisədə çox kiçik görünür... Ruhları şad olsun! Hər ikimiz Azərbaycan dili və onun tədrisi metodikası kafedrasının müdiri olmaq üçün müsabiqədə iştirak edirdik. 30.IX.2011-ci ildə bu vəzifəyə məni təyin etdilər. Həmin günlərdə Zabit müəllim Türkiyədə müalicə olunurdu. Amma yenə də məni ilk təbrik edənlərdən oldu, qəlbən sevindi, uğurlar dilədi. Açığını deyim ki, onun böyüklüyü bu cür müstəvilərdə daha aydın görünür. Zabit müəllimi səciyyələndirən bəzi cəhətləri ümumiləşdirmək lazım gəlir: O, mənəvi qidasını anasından, çoxəsrlik ədəbiyyatımızdan, bir də dünyalar qədər sevdiyi İsmayıllının əsrarəngiz təbiətindən – buz bulaqlarından, qalın meşələrindən, yovşan ətirli çöllərindən alırdı; Adi vəziyyətlərdə gülərüz, həddindən artıq sadə görünürdüsə, iş prosesində ciddi bir görkəm alırdı, sanki adının məna yükünə uyğun hərəkət edirdi, tələbkar, zabitəli görünürdü; Atasız böyüyən Zabit müəllim iki oğul böyütdü, onları maddi sıxıntılar içərisində çapalamağa qoymadı, ən əsası isə onlara həyatda yaxşı yaşamağın yollarını öyrətdi. Deməli, o, atalıq borcunu tam ödəyib. Bu isə onun “Dədə Qorqud kitabı”ndakı “Oğul dəxi neyləsin, ata ölüb mal qalmasa”, “Ata malından nə fayda, başda ağıl olmas” kimi atalar sözlərinin məna yükünə söykənərək yaşadığını təsdiqləyir; Zabit müəllim vicdanlı, namuslu, sözü bütöv kişilərdən idi. Çətin məqamlarda təmkinli, qürurlu olmağı bacarırdı; Z.Məmmədov Azərbaycan dilçiliyinin bir sıra problemlərini tədqiq etmişdir. Bu mənada o, öz üslubu olan dilçilərimizdən idi; Bir sıra dilçilərimiz sanballı dərslik və monoqrafiyalar müəllifi olsalar da, Azərbaycan dilini normal səviyədə tədris edə bilmir, çətinlik çəkirlər. Zabit müəllimdə isə alimliklə müəllimlik qovuşuq vəziyyətdə idi. Belə ki, Azərbaycan dilini yaxşı tədqiq və tədris edən alimlər sırasında onun da adı çəkilirdi; Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|