İlk növbədə onu
qeyd etmək istərdim ki, artıq 2006-cı ildən etibarən Milli
Kitabxananın saytının (www.anl.az) fəaliyyəti bərpa olunmuş, oxucuların
istifadəsinə verilmişdir. Saytda mövcud olan “elektron kataloq”, “elektron
kitabxana” bölmələri oxucularımız, xüsusilə də gənclərimiz tərəfindən çox
geniş istifadə olunur. Belə ki, 2008-ci ildə saytdan istifadə edənlərin sayı
98447, elektron kataloqdan istifadə edənlərin sayı isə 43458 olmuşdur. 2008-ci
ilin mart ayından etibarən kitabxananın saytında “virtual sifariş” bölməsi
yaradılmışdır ki, ötən il bu xidmət növündən 260 oxucu yararlanmışdır. Saytda
Elektron kitabxana sahəsində “Elektron versiyası hazırlanmaqda olan kitablar”
başlıqlı bölmə yerləşdirilib. Azərbaycan Respublikasının
ümummilli lideri
Heydər Əliyev cənablarının 85 illik yubileyi ərəfəsində onun bütün çıxışları,
nitqləri, bəyanatları, fərman və sərəncamları, məktub və müsahibələri daxil
edilmiş “Müstəqilliyimiz əbədidir”adlı 24 cildlik kitabların elektron versiyası
da daxil olmaqla “Heydər Əliyev irsi”, Mir Cəlal Paşayevin əsərləri, onun
haqqında yazılan əsərlər də daxil olmaqla “Mir Cəlal Paşayev irsi” adlı
materialların elektron versiyalarını və CD variantlarını, klassiklərimiz
silsiləsindən Azərbaycanın dahi şairi Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”si, qəzəlləri
və onun haqqında müasirlərimizin yazdıqları, şairin əsərlərində işlənən atalar
sözləri və s. daxil olmaqla “Nizami Gəncəvi irsi”, Məhəmməd Füzulinin 6
cildlik seçilmiş əsərlərindən ibarət olan “Füzuli irsi”, görkəmli Azərbaycan
şairi, yazıçısı və dramaturqu Hüseyn Cavidin 5
cildlik əsərlərindən ibarət
“Hüseyn Cavid irsi”, V.Andriyanov və H.Mirələmovun birgə yazdıqları
“Görkəmli şəxslərin həyatı” silsiləsindən “Heydər Əliyev” və “İlham Əliyev:
bioqrafiya davam edir” kitablarının elektron versiyaları və CD variantı
hazırlanıb Elektron kitabxananın oxucularının istifadəsinə təqdim edilmişdir.
Bu ənənə davam etdirilərək oxucularımızı daha çox maraqlandıran və daha
geniş oxucu kütləsi tərəfindən soruşulan aktual mövzularda kitabların və digər
materialların elektron versiyalarının hazırlanması da planlaşdırılır (4, S. 8.).
Həmçinin saytda kitabxanada keçiriləcək kütləvi tədbirlər haqqında əvvəlcədən
anons verilir ki, maraqlanan oxucular bu tədbirlərdə yaxından iştirak edirlər.
Sonra isə həmin tədbir haqqında ətraflı məlumat çatdırılır. Saytımızda
“metodik xidmət” bölməsi yaradılmışdır ki, kitabxana işçiləri, oxucular bizim
elektron poçt ünvanımıza (
metodanl@yahoo.com) onları maraqlandıran
suallarla
müraciət edir, ötən il ərzində 500-ə yaxın məktub kitabxanamızın
əməkdaşı tərəfindən cavablandırılmışdır. Saytımızda olan “Kitabxananın
nəşrləri” bölməsində isə oxucular Milli Kitabxanada nəşr olunan hər bir
metodik və biblioqrafik vəsaitlə yaxından tanış ola bilirlər. Milli Kitabxananın
saytında edilən hər bir yenilik oxucularımızın, eləcə də gənc nəslin
informasiyaya olan tələbatının ödənilməsi, onların sorğularının operativ
cavablandırılmasına yönəldilmişdir. İstər axtarış zamanı, istər kompüterdən
86
istifadə prosesində, istərsə də məlumatların əldə edilməsində əməkdaşlar
gənclərə yaxından
kömək edir, dəyərli məsləhətlər verirlər.
Kitabxanamızın oxucularına gəldikdə isə, 2008-ci ildə 37185 yeni oxucu
yazılmışdır ki, bunlardan 24093-ü gənclərdir, kitabxanaya gəliş isə 175969
nəfər təşkil etmişdir (4, S. 6). Təbii ki, sevindirici haldır ki, gənclərimiz elmə,
təhsilə böyük maraq göstərir və Milli Kitabxana
da onlara xidmət işində
imkanlarını əsirgəmir. 2008-ci ilin sentyabr ayında kitabxanamız oxucularını
növbəti dəfə sevindirdi. Belə ki, kitabxanada Rusiya Dövlət Kitabxanasının
elektron dissertasiya fondunun virtual oxu zalının açılışı olmuşdur ki, bununla
da oxucular Rusiyada müdafiə olunmuş dissertasiyaların elektron versiyası ilə
tanış olub, ondan istifadə etmək imkanı əldə edirlər. Bu böyük bir nailiyyətdir.
Belə ki, gənc tədqiqatçılarımız artıq təkcə Azərbaycanda deyil, Rusiyada da
müdafiə olunmuş dissertasiyalarla tanış olur, gələcək fəaliyyətlərində dünya
təcrübəsindən istifadə etməyə nail olurlar. Beləliklə gənclərimizin elmi və
təcrübi biliklərinin artmasına, dünya standartlarına uyğun mütəxəssislər kimi
yetişməsinə zəmin yaranır. Hazırda
Azərbaycanda müdafiə olunmuş
dissertasiyaların elektron variantının yaradılması işi həyata keçirilir. Digər
tərəfdən kitabxana 2009-cu ilin fevral ayından “Açıq Cəmiyyət İnstitutu” və
EBSCO Publishing kompaniyasının müştərək layihəsi olan “EIFL Direkt”
layihəsinə qoşularaq müxtəlif elm sahələrinə aid ingilis dilində jurnal, qəzet və
xəbərlər toplusunun 7000-ə qədər tammətnli variantını İnternet vasitəsilə on-
layn rejimində əldə etmək imkanına malik olmuşdur ki, bu da oxucularımıza
xidmət işində böyük bir nailiyyətdir.
Məlum olduğu kimi, mənəvi həyatımızın tarixi ən qədim dövrlərdən
başlayaraq kitabla sıx bağlı olmuş və məhz onun ehtiyacları müqabilində kitab
yeni-yeni formalara düşərək təkmilləşmiş, formalaşmışdır.
Müasir informasiya
cəmiyyətində onun rolu daha da artmış, kitab kommunikasiya üsullarından biri
kimi çıxış etmişdir. Son illər kitab oxuyanların sayı xeyli azalıb. Ekspertlər
kitaba marağın sönməsinin səbəbini ilk növbədə İnternet şəbəkəsinin
genişlənməsində, insanların yeni texnologiyalara olan marağının artmasında,
əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin aşağı düşməsində və s. görürlər. 2008-ci ildə
kitabxanaya 11548 adda kitab, 159 adda jurnal, 321 adda qəzet, 85 adda elmi
əsər
daxil olmuşdur, ümumi fondumuz isə 4 508 626 nüsxə təşkil edir.
Artmaqda olan informasiya mənbələrindən asan istifadəni təmin etmək
məqsədilə kitabxanada 13 oxu zalı fəaliyyət göstərir (4, S. 7). Oxucularımız
həm kitabxananın zəngin kataloq və kartotekasından, həm də kitabxanada
yerləşən kompüterlər vasitəsilə elektron kataloq və elektron kitabxanadan
istifadə edirlər. Bu işdə onlara növbətçi biblioqraflarımız kömək edir.
Oxucuların sorğuları həm ənənəvi şəkildə, həm də kompüter vasitəsilə
axtarılaraq əldə olunan nəticələr onlara çatdırılır, kompyuterdən istifadə
87