Kompetentlik tushunchasi va uning tarmoqlari. O’qituvchi kasbiy kompetentligi kompetensiya va kompetentlik tushunchalari

Ushbu kompetensiyaga ega rahbar:
a)murakkab vaziyat yuzaga kelishini oldindan ko’rib, nima qilish va qanday yo’l to’tish kerakligini biladi, undan buni so’rashlarini kutib o’tirmaydi;
b)konkret vaziyatda ishni talab qilinganidan ham ortiqroq qilib bajaradi;
c)vaziyatning boshqa qatnashuvchilari istiqbolni qanday ko’rayotganliklariga qiziqadi;
d)voqea-hodisalarni o’zgartirish uchun mustaqil qadam tashlaydi. 2)Tadbirkorlik qobiliyati– rahbarning foydali imkoniyatlarni qidirish, topish va biznes maqsadiga erishishda tavakkalchilikka tayyor turish qobiliyati.
KOMPETENTLIK TUSHUNCHASI VA UNING TARMOQLARI. O’QITUVCHI KASBIY KOMPETENTLIGI
Madaniykompetensiyalar:
1)Komandadaishlashko’nikmalarinitarbiyalash – komandalideriningguruhnibirgalikdaishlashgao’rgatishiorqalio’zqiziqishi, ko’nikmasivamuvaffaqiyatininamoyishetaolishkompetensiyasi.
Komanda a’zosining xulq-atvori.
Komanda a’zosi:
a)komandaning boshqa a’zolari g’oyalarini eshita oladi;
b)komandaning boshqa a’zolari taklif va g’oyalarini qo’llab-quvvatlaydi;
c)komandaning boshqa a’zolari bilan o’z muammolarini ochiq-oydin bo’lishadi;
d)o’z noroziligini konstruktiv ravishda ifoda etadi;
e)komandaning boshqa a’zolari yutuqlarini qo’llab-quvvatlaydi;
f)komandaning boshqa a’zolari bilan o’z fikrlarini adolatli va konstruktiv bo’lishadi;
g)komandaning barcha a’zolari qo’llab-quvvatlaydigan qarorlar uchun kurashadi;
h) kasbiy bilim va tajribalarini komandaning boshqa a’zolari bilan bo’lishadi;
i)bilim va tajribaga ega bo’lish maqsadida guruh tarkibida ishlash imkoniyatlarini qidiradi;
j)komandaning boshqa a’zolari bilan munosabatlarni o’rnatish va mustahkamlash maqsadida ularga yordam hamda ma’lumotlarni taklif qiladi.


3.Boshqaruvchiga xos bilimdonlik darajalari.
Boshqaruvchiga xos bilimdonlik darajalari boshqaruv jarayonida vujudga keladi va o’ziga xos psixologik xususiyatlar tariqasida namoyon bo’ladi. Bizga ma’lumki, personalni boshqarish alohida ahamiyat kasb etib, tashkilotda kishilarga ta’sir ko’rsatuvchi uchta asosiy omilga alohida diqqat-e’tiborni qaratish maqsadga muvofiq sanaladi. Bular tashkilotning iyerarxik tuzilmasi, madaniyat, bozor omillaridir. Ushbu ta’sir ko’rsatish omillari juda murakkab tushunchalar bo’lib, amaliyotda kamdan-kam hollarda bir-biridan alohida ravishda qo’llanadi. Ulardan birontasi qanchalik ustuvor bo’lsa, tashkilotdagi iqtisodiy vaziyat qiyofasi ham shunday bo’ladi. Ko’pincha kundalik muloqotda biz “kompetensiya” yoki “bilimdonlik” tushunchalarini tez-tez ishlatamiz. Ayniqsa, “professional kompetensiya” tushunchasi ko’proq diqqatni tortadi. Lekin, ba’zan insonlar bilan ishlash borasida “Boshqaruvchiga xos bilimdonlik darajalari” tushunchasi ham ishlatiladi. Bu aslida qo’l ostidagi xodimlarga ijobiy ta’sir ko’rsata olishi, o’zgalar bilan til topisha bilishi, o’z ishini faol, aniq va samarali bajara olishi, aqliy harakatlarini to’g’ri safarbar qila olishi, nutqini ravon va bir tekisda tuzish orqali fikrlarini boshqalarga yetkaza olish kabi muhim xususiyatlar bilan bog’lanadi.
Professional faoliyat shaxsdan juda ko’p bilimlarni hamda malakalarni talab qiladi. Nima uchun u yoki bu kasbni tanlaganini anglab yetgan shaxs (motivlar muammosi), endi o’z faoliyati va qobiliyatlarini boshqara bilishi va o’z ustida muttasil ishlab, malakalarini orttirib borishi shart.