paşadan iyidliyin nişanəsini xəbər aldın, heç özün demədin görək
iyidin nişanı nədi. Söylə görək sizin yerin iyidləri necə olur?
Aldı Koroğlu:
Bizim elin dəliləri
Girər meydana mərd olu.
Ölüncə meydandan qaçmaz,
Girəndə meydangərd olu.
Sarp qayalarda yurd olmaz,
Müxənnətə söz dərd olmaz,
Çaqqal əniyi qurd olmaz,
Yenə qurd oğlu qurd olu.
Dəlilərim fovcu-fovcu,
At minib düşman qovucu,
Belində Misri qılıncı,
Koroğlu kimi mərd olu.
Mahmud paşa dedi:
– Aşıq, sən dedin ki, Dəli Koroğlunu tanıyırsan, onun Qıratını da
görübsən. Heç atın xasiyyətindən, nişanından bilirsənmi? Bir az de,
qulaq asaq.
Aldı Koroğlu:
Paşa, sənə nişan verim Qıratı,
Əbrişin ipəkdən yalı gərəkdi.
Bir mina boyunlu, uca sağrılı,
Bir yarım hoqqadan nalı gərəkdi.
Bir alma dırnaqlı, hündür boyunlu,
Meydana girəndə yüz min oyunlu,
Dəyirman mədəli, ac qurd yeyimli,
Ortası qoluna dolu gərəkdi.
Qaranlıq gecədə yol çaşırmayan,
Düşmən qabağında ər düşürməyən,
Üstündə əl-ayaq yığşırılmayan,
Koroğlunun atı dəli gərəkdi.
Mahmud paşa dedi:
– Aparın aşığı yedirib, içirin.
Saqi Koroğlunu şərab olan otağa apardı. Qabağına bir qab şərab
qoydu. Koroğlu qabı bir xortumda boşaldıb dedi:
– Belə şey mənim ağzımı da islatmaz. Verirsən ver əməlli-başlı
içək, vermirsən gedək özümüzə gün ağlayaq.
Otaqda üç tuluq yarım şərab var idi. Saqi Koroğlunu orada qoyub
iri qab gətirməyə getdi. Saqi çıxcaq Koroğlu özünü verdi tuluqların
yanına. Bir, iki, üç, bir hovurdu üç tuluq yarım şərabı içib, boş tuluqları
bir tərəfə tullayıb, oradan keçdi aşxanaya. Aşbaz bir sini aş çəkib
qoydu Koroğlunun qabağına. Gözünə dönüm Koroğlu, iki şapalaqda
bir sini aşı qara bığının altından ötürüb dedi:
– Aşbaz qardaş, bu mənim bir küncümdə qaldı, aş ver oturduğuma
görə doyunca yeyim.
Aşbaz bir yekə sini də çəkib aşı Koroğlunun qabağına qoydu,
Koroğlu onu da aşırdı. Bir də istəyəndə aşbaz dedi:
– Ay balam, haramı deyilsən ki, iki sini aşla doymadın?
Koroğlu dedi:
– Yeddi batman düyünün aşı, yeddi qoyunun yarı şaqqası, mənim
bir dəfəmin xörəyidi. Belə şeylər mənim harama çatacaq?
Aşbaz istədi ki, Koroğlunu aşxanadan çıxartsın. Koroğlu bir əli ilə
aşbazın boğazından tutub, belindən iki qatlayıb boş qazanlardan birinin
içinə soxdu, ağzına da bir sini çevirib üstündə oturdu. Yavaşca qollarını
çırmaladı, aş qazanlarını qabağına çəkib bir oturumda yeddisini
aşırdı. Elə ki, qurtardı, pələ bığlarını eşdi, qulaqlarının dalından keçirdi,
girdi məclisə, məclisdəkilər dedilər:
– Aşıq, yedin doydun, indi oxu, qulaq asaq.
Aldı Koroğlu görək nə dedi:
Muradbəyli derlər bizə,
Meydanda mərdlik işləni.
Qoç iyiddən oğul törər,
Düşman gözündə beşləni.
Uca dağlarda duraram,
Çəkib bəzirgan vuraram,
Gündə üç içki quraram,
Yüz min tümənlər xərcləni.
Hay deyəndə haylarım var,
Hoy deyəndə hoylarım var,
Qurdlarım var, aylarım var,
Hay vursam şəhrin boşlanı.
Paşalar Koroğlunu tanımamışdılar. Onlar elə bilirdi ki, bu doğrudan
da aşıqdı.
Keçəl Həmzə Çənlibeldən Qıratı gətirəndən bəri at neçə mehtəri
tələf eləmişdi. Heç kəs atın yanına gedə bilmirdi. Mahmud paşa baxdı
ki, bu aşıq deyəsən Qıratı yaxşı tanıyır. Ondan soruşdu:
– Aşıq, budu neçə müddətdi ki, Qıratı gətirtdirmişəm, amma vərəm
dəymiş heç kəsə əl verməyir. Sən onu ipə-sapa öyrədə bilərsənmi?
Koroğlu bunu eşitcək az qaldı ruhu bədənindən uçsun. Tez dedi:
– Bəli.
Mahmud paşa əmr elədi, Koroğlunu Qıratın yanına saldılar.
Qırat Koroğlunu görən kimi tanıdı. Bərkdən kişnədi. Koroğlunun
könlü açıldı. Ürəyi coşub tel-tel oldu. Aldı görək nə dedi:
Çənlibeldən səni deyib gəlmişəm,
Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!
Dəmir libas, polad geyib gəlmişəm,
Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!
Əzəldən biləydim sənin halını,
Əşrəfidən kəsdirərdim nalını,
Yüz gözələ toxudardım çulunu,
Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!
Qabaqda qalırmı arpan səhərə?
Üzəngilər nə yaraşar yəhərə...
Dəlilər salmışdı məni qəhərə,
Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!
Bir atım var atım-atım atılır,
Qulaqları qarğı kimi çatılır,
Ucuzluqda min tümənə satılır,
Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!
Mərd iyidlər belə baxmaz atına,
Sənsiz getmək olmaz el baratına,
And verirəm Koroğlu qıryatına,
Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!
Qırat Koroğlunun səsini eşidəndə elə kişnədi ki, yer titrədi.
Koroğlu irəli yeriyib qollarını doladı Qıratın boynuna. Üzündəngözündən
öpüb, yalını-yalmanını tumarladı, ifçin yəhərləyib töylədən
çıxartdı. Keçəl Həmzə töylənin qapısında hazır durmuşdu. İrəli gəlib
Qıratın üzəngisini basdı, dedi:
– Koroğlu, mən dəyirmandakı vədəmi yerinə yetirdim.
Koroğlu Qıratı minəndən sonra əynindəki kürkü çıxartdı, Misri
qılıncının dəstəsindən yapışdı. Tay paşalardan, xanımlardan, bəylərdən
soruşma. Hamı bir-birinə dəydi.
Aldı Koroğlu görək nə dedi:
Mindim Qıratın belinə,
Kaş ki, düşman yüz olaydı.
Çəkəndə Misri qılıncı,
Dərə, təpə düz olaydı.
Atı mindim gəzdirməyə,
Düşman bağrın əzdirməyə,
Dona çayı üzdürməyə,
Qırat bir qəvvas olaydı.
Verin yeddi illik xarcı,
Paşalar gətirsin bacı.
Koroğlu çəkib qılıncı,
Düşmən üzbəüz olaydı.
Mahmud paşa hökm elədi, qoşun yerbəyerdən atlanıb Koroğlunun
üstünə yeridi. Koroğlu Mahmud paşanın belə hökm verməyini görəndə,
aldı görək nə dedi:
Laf eyləmə, dəli paşa,
Ağır-ağır ellərim var,
Bir tamaşa eyləyəsən,
Qılınc çalan qollarım var.
Uca dağlardan daşlanı,
Ağır alaylar boşlanı,
Gəlsələr dava başlanı,
İyid-iyid dəllərim var.
Mən anadan mərd olmuşam,
Dostları ilə paylaş: |