Salatın Əhmədli
237
- Bunun üçün gərək heç nəyi itirməyəsən. - Cijim
də əlüstü cavab verdi. – Bunun üçün gərək gələn
aylarını, illərini incitməyəsən. Onları istəyincə
yaşayasan, axı elə sənin yaşamağın da, həyatın da
budur.
…Deyəsən səhər açılırdı. Amma hələ də
yarıyuxulu idim. Yenə cijimin səsini eşitdim:
- Elə bil nə isə itirmişdim.
- Nə oldu, tapdın? – Suallı baxışlarımla cijimdən
soruşdum.
- Yox, heç nə itirməmişəm. – Cijim qızılgüllü
günlərimi görürmüş kimi mənə baxırdı. Deyəsən
itiyini mənim timsalımda tapmışdı; ömrünü, həyatını,
günlərini, aylarını, illərini verdiyi məni.
Cijim necə gəlmişdisə, elə də getdi. Onun gülər
gözləri,
gülümsər
çöhrəsi
gözlərimə
necə
görünmüşdüsə, eləcə də göylərə çəkildi.
Cijim yuxuma gəlməsəydi, bəlkə bu yazını da
yazmayacaqdım.
Salatın Əhmədli
238
HEYVA ÇİÇƏKLƏRİ
Avqustun axırlarına az qalırdı. Köçəri quşlar
kimi insanlar da yavaş-yavaş öz yuvalarına qayıtmağa
hazırlaşırdılar. Onlar bağ evlərində yır-yığış edir,
şəhərə aparılacaq şeyləri qablaşdırır, yorğan-döşəyi
mələfələrə bağlayırdılar. Bişirdikləri gilas, əncir, tut
mürəbbələri doldurulmuş şüşə qabları ehtiyatla karton
yeşiklərə
yerləşdirirdilər.
Şüşələrə
doldurulmuş
bəhməzin qışın soyuğunda əvəzi yoxdur. Nəzakət də,
bacısı da doşab içməyi xoşlamasalar da tut çırpmaqda
analarına xeyli kömək etmişdilər. Onların zəhməti
hədər
getməmişdi.
Tığlanmış
yükə
baxdıqca
Nəzakətin ürəyi köksünə sığmırdı. Bəs nə?!.. Cürbəcür
mürəbbələr,
doşab,
qurudulmuş
tut,
qızılgül
ləçəkləri… Bunların hamısında onun əməyi vardı.
Yadına gəlir ki, bir dəfə qonşuları Məsmə xala
onlardan doşab alıb xəstə oğluna vermiş, oğlan da
tezliklə sağalmışdı. Məsmə xala alqış eləyəndə anası
Nəzakəti göstərib demişdi:
Salatın Əhmədli
239
– Nəzakət kömək etməsəydi, mən bu qədər işin
öhdəsindən gələ bilməzdim. O mənim anam, atam,
həm də balamdı.
Məsmə xala üzünü Nəzakətə tutub:
– Allah gününü ağ eləsin, – dedi, – sən
olmasaydın, oğlum belə tez ayağa durmazdı. Allah
səni saxlasın, gör toyunda Məsmə xalan nə fəğan
eləyəcək.
Bacısı Mətanət özünü o qədər də işə verən
deyildi. İş tapşırılanda «yaxşı» desə də, öz işlərini
bacısının boynuna qoyardı. Xoşxasiyyət və həlim bir
qız olan Nəzakət bacısının da əvəzinə işləyərdi…
O, maşının gəldiyini görüb yükləri yığmaqda
anasına kömək etməyə başladı. Həyəti meynəliklə,
əncirlə dolu bu balaca bağ evində nə qədər yük var
imiş?!. Daşıdıqca qurtarmaq bilmirdi. «Mənim
zəhmətkeş anam! Qızlarının qayğısız yaşaması üçün
bütün yayı qarışqa kimi işləmisən. Gündən yanıb
qaralmısan. Sənin bişirdiyin mürəbbələrin ətrini,
dadını mən heç yerdə duya bilmirəm, ana! Hələ
rəngləri… Məsmə xala demişkən mürəbbə deyil ey,
çıraqdır, çıraq. Üzümdən düzəltdiyin abqora! Qonşular
həmişə tərifləyir. Bizi qəndlə çay içməyə qoymursan,
Salatın Əhmədli
240
«mövüclə için, əncir qurusu ilə için, – deyirsən. – Can
dərmanıdı». Biz də sənin bir sözünü iki eləmirdik.
Axı, sən bizim bircə anamızsan, əziz, mehriban
anamız. Sən bizim atamız, anamız, həm də
qardaşımızsan, əziz anam!.. Qoy böyüyüm, səni qoy-
mayacağam ki, işləyəsən. Hər işi özüm görəcəyəm.
Sənin qabar bağlamış əllərini öpə-öpə sığallayacağam,
ana!..»
-Qızım, o boğçanı bura ver görüm, deyəsən bu
tərəfdə boş yer var! - Anasının səsi Nəzakəti öz xəyal
aləmindən ayırdı. Tez əl-ayağa düşüb qalan şeyləri
maşının üstündə dayanmış anasına verməyə başladı.
Qızlar üçün yüklərin arasında yer düzəltmiş ana
özü də yuxarıda oturdu. Onları tək qoymağa ürəyi
gəlmirdi…
Birdən ana yerə sıçradı, içəri girib otaqlara bir də
baxdı. Qapını qıfıllayıb açarı boynundan asdı. Sonra
da qonşuları ilə vidalaşıb yenidən qızlarının yanına
qalxdı.
Artıq iki saatdan sonra şəhər evlərində idilər.
Yükü boşaldıb sürücünü yola saldılar. Nahar etmədən
gətirdiklərini yerbəyer edib sərinləndilər.
Salatın Əhmədli
241
…Sentyabrın
ilk
günü.
Nəzakət
tezdən
durmuşdu. Əslində sevindiyindən gözünə yuxu
getməmişdi. Məktəbli olacaqdı. Bu, onun ən böyük
arzusu idi. Hərdən qonşuya keçən Nəzakət məktəbli
qızdan müəyyən şeyləri öyrənmişdi. Qonşu qızı əlaçı
idi. Nəzakət də özünə söz vermişdi ki mütləq əlaçı
olacaq,
yoldaşlarından
fərqlənəcək.
Nəzakət
fikirləşdiyi kimi də oldu. Dərslərindən əla oxuyurdu.
Məktəb kitabxanasının ən fəal üzvlərindən biri idi.
Kitabxanada oxumadığı uşaq kitabı qalmamışdı.
Artıq dördüncü sinifdə oxuyurdu. Əlaçı olduğuna
görə müəllimləri onu həmişə ön cərgədə oturdurdular.
Sinifin üzünü ağ elədiyindən bütün müəllimlər onu
sevirdi, bircə coğrafiya dərsi deyən Məhbubə
müəllimdən başqa. Müəllimin qızı Mirvari Nəzakətlə
bir sinifdə oxuyurdu. Yaxşı oxusa da, Nəzakətə çata
bilmirdi. Məhbubə müəllim qızını məktəbin birincisi
etmək istəyirdi. Ona görə yeri gəldi-gəlmədi, Nəzakəti
sancırdı…
…Hər il olduğu kimi, yenə də 9 Mayı təntənə
ilə keçirmək üçün bərk hazırlıq işləri gedirdi.
Şagirdlər qruplara bölünür, hərəsinə bir iş tapşırılırdı.
Salatın Əhmədli
242
Kimisi rəqs öyrənir, kimisi şeir əzbərləyir, kimisi də
veteranları təbrik üçün çıxış hazırlayırdı.
Nəzakət isə böyük Səməd Vurğunun ilk
azərbaycanlı
təyyarəçi
qadını
olan
Leyla
Məmmədbəyliyə
həsr
etdiyi
«Leyla»
şeirini
əzbərləmişdi. Bircə qalırdı gül dəstəsi almaq. Hər bir
şagird çıxışdan sonra bir veterana yaxınlaşıb, onu
təbrik etməli idi. Bəs indi o, anasına necə desin ki,
səhərki bayrama gül almaq lazımdır. Elə bu günəcən
anası sözarası deyirdi ki, maaş almağa az qalıb. Gərək
ehtiyat pulumuzu elə xərcləyək ki, ayın başına qədər
bizi görsün.
Anasının dedikləri beynində dolaşır, onu sakitləş-
məyə qoymurdu. Eşidəcəyi «yox» kəlməsi onu
qorxudurdu. O, məktəbə gülsüz gedə bilərdimi? Ona
nə deyərdilər? Qınamazdılarmı? Axı onlar xəsis
deyillər! Ancaq indi gül almağa pulları yox idi.
Nəzakət odla-su arasında qalmışdı. Düşünürdü,
qoy ona don almasın, həmin pula gül alsın. O da o biri
uşaqlar kimi məktəbə fərəhlə getsin. Qoy görsünlər ki,
anası ona həm də atadır. Ürəyi döyünə-döyünə anasına
yaxınlaşdı, qırıq-qırıq səslə yavaşca dilləndi:
Dostları ilə paylaş: |