Kulturologiya –mədəniyyət nəzəriyyəsindən daha geniş bir elm sahəsidir ki; hazırda bu elmin başqa sosial- numanitor ellərin heç birinə bənzəməyən fuksyiyaları və nəzəriyyəsi mövcuddur

. 

171 

yanaşı, onların qənaətli, şüurlu və  səmərəli istehlak qabi-

liyyəti ilə şərtləndirilir.  

Sosial-mədəni  siyasətin  başlıca  prioritetlərinə  aşağı-

dakılar daxildir: 



 

İntellektual mədəniyyət;  



 

Elm və yüksək texnologiyalar;  



 

Təhsil, maarif, informasiya;  



 

Etik mədəniyyət;  



 

Milli-mədəni dəyərlər;  



 

Bəşəri dəyərlər,  



 

İdarəetmə mədəniyyəti;  



 

Peşəkarlıq;  



 

İdarəetmə etikası;  



 

Hüquqi mədəniyyət;  



 

Qanunun aliliyi və təkmilləşməsi;  



 

Vətəndaşların hüquqi savadı;  



 

Qanunların icra mədəniyyəti və s.   

Sosial-mədəni siyasət mədəni irsin qorunmasına, bə-

dii  mədəniyyətin,  istehsalat  mədəniyyətinin,  istehsal  və 

məişət mədəniyiyyətinin, səhiyyə, ekologiya, fiziki mədə-

niyyət, idman, turizm, kitab nəşri və insan həyatının digər 

fəaliyyət  sahələrinin  inkişafına  yardım  etməlidir.  Sosial-

mədəni inkisafın prioritetlərinin yaradılması ictimai tərəq-

qini müəyyən edən, cəmiyyətin və dövlətin həyat fəaliyyə-

tinin mühüm strateji istiqamətlərinin sabit inkişafının siya-

si  cəhətdən  təmin  edilməsini  nəzərdə  tutur.  O,  zamanın 

tələblərinə uyğun olan aşağıdakı məsələlərin həll edilməsi-

ni zəruri sayır:  

- Dünya sivilizasiyasının təcrübə və inkişaf tendensi-

yasını  nəzərə  almaqla,  ölkənin  gələcəyinin  pozitiv  obrazı 

---

. 

172 

və milli-mədəni inkişaf konsepsiyası, sosial-mədəni tərəq-

qinin ümumi fəlsəfəsinin işlənməsi;  

-  Keyfiyyət  və  iqtisadi  sürət  üzrə  davamlı  inkişafın 

elmi strategiya və texnologıyalarının işlənməsi;  

-  Təşkilatçılıq  və  idarəetmədə  yüksək  mədəniyyətə 

nail olmaq; Yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması və on-

lardan düzgün istifadə edilməsi;  

-  Ruhi  mədəniyyət  sistemində  struktur  islahatların 

keçirilməsi;  

-  Həyat  fəaliyyətinin  mövcud  istiqamətlərinin  proq-

ressiv  inkişafını  təmin  edən  hüquqi  və  etik  normaların 

təkmilləşdirilməsi;  

-  Məqsədli  strateji  maliyyələşmənin  həyata  keçiril-

məsi; Prioritet istiqamətlərin inkişafında maddi-texniki şə-

raitin təmin edilməsi.

29

 

Qeyd  edək  ki,  bütün  içtimai-iqtisadi  formasiyalarda 

sağlam  ünsiyyət  məsələsi  əsas  amillərdən  biri  kimi  çıxış 

etmiş  və  dövlət  siyasətində  başlıca  prioritetləri  müəyyən-

ləşdirmişdir.  Əgər  tarixə  nəzər  yetirsək  görərik  ki,  insan 

öz varlığının elə ilk günlərindən başlayaraq təbiətlə daima 

canlı ünsiyyətdə olmuş, təbiət onun evi, yaşamaq üçün qi-

da mənbəyi olmuşdur. Lakin illər keçdikcə insanlar təbiə-

tin isti və soyuğunu dərk etməklə bərabər, təbiətin flora və 

faunasından  da  istifadənin  səmərəli  yollarını  müəyyən  et-

miş,  mənəvi  keyfiyyətləri  və  əxlaqi  dəyərləri  qoruyaraq, 

nəsildən-nəslə ötürülməsinə müvəffəq olmuşlar. 

 

 

 

                                                 

29

Süleymanlı M.  Sosial-mədəni sahənin idarə olunması. Bakı 2011. səh. 15. 

---

. 

173 

6.2. Dövlət siyasətinin əsas məqsəd və vəzifələri 

 

Müasir  dövrdə  iki  yüzə  qədər  müstəqil  dövlət 

vardır və bu dövlətlər müxtəlif mahiyyətli siyasi hakimiy-

yətlər tərəfindən idarə olunur. Dövlətin iki mühüm funksi-

yası mövcud olmuşdur: daxili funksiyalar və xarici funksi-

yalar. Qeyd edək ki, bu funksiyaların hər ikisi bir-biri ilə 

sıx  əlaqədədir.  Bu  baxımdan  dövlətin  daxili  funksiyaları 

aşağadakılardan ibarətdir: 

1.

 

Hüquqi funksiyası - asayişin təmin olunması, in-

san  və  vətəndaş  hüquq  və  azadlıqlarının  qorunması  və 

davranışı,  vətəndaşların  ictimai  münasibətlərini  tənzimlə-

yən hüquqi normaların yaradılması ilə xarakterizə olunur; 

2.

 

Siyasi funksiyası - strateji inkişaf məqsədlərinin 

və  vəzifələrinin  cəmiyyətinin  siyasi  sabitliyin  təmin  edil-

məsi, hazırlanmasıdır; 

3.

 

Təşkilatçılıq  funksiyası    -  siyasi  sistemin  bütün 

subyektləri ilə fəaliyyətin əlaqələndirilməsi, qanunların ic-

rasına  nəzarətin  həyata  keçirilməsi,  iqtidar  fəaliyyətinin 

nizamlanmasıdır; 

4.

 

İqtisadi funksiyası vasitəsi ilə vergi və kredit si-

yasəti, planlaşdırma, iqtisadi fəallığın sanksiyaların həyata 

keçirilməsinin əlaqələndirilməsi və təşkili, iqtisadi proses-

lərin tənzimlənməsi baş verir; 

5.

 

Sosial funksiya dedikdə cəmiyyətdə sosial ədalət 

prinsipinin həyata keçirilməsi, cəmiyyətdə müxtəlif əmək-

daşlığın  təmin  edilməsi,  mənzil  tikintisi,  səhiyyə,  ictimai 

nəqliyyat  sisteminin  dəstəklənməsi,  vətəndaşların  maraq-

larının qorunması, həmrəy münasibətlər nəzərdə tutulur; 

---

. 

174 

6.

 

Ekoloji  funksiyası  -  insanın  təbiətdən  istifadənin 

tənzimlənməsi,  sağlam  mühitin  təmin  edilməsi  nəzərdə 

tutulur; 

7.

 

Mədəni funksiyası mədəni tələbatını ödəmək üçün 

şəraitin  yaradılması,  insanların  yüksək  mənəviyyatın  for-

malaşdırılması, vətəndaşlıq, dövlət mədəniyyət siyasətinin 

formalaşması, açıq informasiya məkanı təmin edilməsidir; 

8.

 

İnsanlara bərabər təhsil almaq imkanlarının veril-

məsi,  təhsilin  keyfiyyəti,  onun  sabitlik  və  demokratikləş-

mə təmin edilməsi üzrə təhsil funksiyası fəaliyyəti də döv-

lətin daxili funksiyaları. 

Dövlətin  xarici  funksiyaları  isə  aşağıdakılardan  iba-

rətdir: 

1.

 

Beynəlxalq müqavilələrin bağlanması, beynəlxalq 

təşkilatlarda iştirak, dövlətlər arasında diplomatik münasi-

bətlərin inkişafı; 

2.

 

Ərazi  bütövlüyünün  qorunması,  suverenliyi  və 

dövlət təhlükəsizliyi,  müdafiə qabiliyyətinin lazımi səviy-

yədə saxlanmasını, milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi; 

3.

 

Silahlanmanın  azaldılması,  müharibələrin  qarşısı-

nın alınması üzrə fəaliyyət, bəşəriyyətin qlobal problemlə-

rinin  həllində  iştirak,  beynəlxalq  münasibətlər  sisteminin 

inkişafında iştirak dünya nizamı saxlamaq funksiyası; 

4.

 

Digər dövlətlərlə iqtisadi, siyasi, mədəni və digər 

sahələrdə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq funksiyası. 

Dövlət  siyasəti  müasir  dövrümüzdə  çox  mühüm 

məqsəd və vəzifələri həyata keçirir. Dövlət siyasətində da-

vamlı  insan  inkişafı  insanların  həyat  səviyyəsinin  yüksəl-

dilməsinə,  maddi  durumun  yaxşılaşdırılmasına,  sosial-

iqtisadi  durumun  inkişafına,  əxlaqi-mənəvi  dəyərlərin  qo-

runmasına,  insan  kapitalına  və  s.  istiqamətlənir.  Bu  isə 

---