Kızılkaya / Fıkıh Usulünde Sahabe Fetvasının Kaynaklık Değeri Cilt / Volume: • Sayı /Issue: • 2012
Yüklə 7,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
96 İnsan ve Toplum kısmen de ergenleri neredeyse psikopatolojiye yatkın olacak şekilde tanımlamış olduk- ları söylenebilir. Dolayısıyla kişilik oluşumundaki en önemli evreler denilebilecek bir dönemdeki insanı tasvir ederken kullanılan bu akademik dil, aynı zamanda bu düşünce yapısının insana ve gence yönelik tasavvurunu da göstermektedir. Akademik eğitim- leri boyunca bu bilgilerle yetiştirilen psikolog, psikolojik danışman ve öğretmenlerin meslek hayatlarında danışanlarıyla ve öğrencileriyle kurdukları mesleki ilişkinin çerçe- vesini bu bilgilerin oluşturduğu düşünüldüğünde, meselenin pratiğe bakan tarafının oldukça manidar olduğu söylenebilir. Her ne kadar anne babadan bağımsız hale gelme, referans grubunun arkadaşlara kayması gibi ergen özelliklerinin bütün toplum- larda görülmediğine dair literatürde bazı çalışmalar var olsa da (akt., Kağıtçıbaşı, 2010) Türkiye’de psikoloji alanında bu döneme dair yapılan çalışma ve uygulamaların büyük çoğunluğu için böyle bir farkındalığın söz konusu olmadığını söylemek mümkündür. Ergenlikle birlikte çocuk yetiştirme tutumları konusu da özellikle gelişim psikolojisi kitaplarında ve diğer akademik yayınlarda önemli bir yer tutmaktadır. Hemen hemen bütün gelişim psikolojisi kitaplarında; demokratik tutum, otoriter tutum, izin verici hoşgörülü tutum, izin verici ihmalkâr tutum ve aşırı kollayıcı tutum olmak üzere 5 çocuk yetiştirme tutumundan bahsedilmektedir. Bunlar arasında en uygun yaklaşım olarak demokratik tutum gösterilmektedir. Şendil ve Kaya Balkan’a (2005, s. 80) göre, “Bu yaklaşıma mensup aileler çocuklarının birey oluşlarının farkındadırlar, onların kendilerini gerçekleştirmelerine izin verirler, onlara aile içinde eşit haklar tanırlar, düşüncelerini açıkça anlatmalarını desteklerler ve böylece onların bağımsız kişilik geliştirmelerine yardımcı olurlar.” Kulaksızoğlu (2009, s. 119) da bu yaklaşıma sahip bir aileyi şu şekilde tarif etmektedir: “Çocuğa, aile içinde eşit haklar tanınmıştır. Fikirlerini açıkça ifade etmesi destek- lenir ve bu konuda cesaretlendirilir. Eşitlikçi tutum gösteren anne baba, çocuk- larına karşı daha arkadaşça yaklaşır, onlarla birçok şeyi paylaşırlar, onlara değer verirler ve bunu ona hissettirirler. Anne babalar, katı kurallar koymak yerine esnek davranmasını da bilirler.” İdeal çocuk yetiştirme tutumu olarak sunulan demokratik aile tutumu derinlemesine tahlil edildiğinde, bu yaklaşımın anne babaların çocukları ile olan ilişkilerini kaygan hatta belirsiz bir zeminde tanımladığı söylenebilir. Dolayısıyla teorik olarak aile içindeki rollerin eşitlik üzerinden tanımlanması, anne babaya arkadaşlık üzerinden bir konum verilmesi, ana baba disiplini yerine esnekliği ön plana çıkarması ve “kendini gerçekleş- tirme” adı altında değer yargılarından kopuk bir birey vurgusunun, toplumsal pratikler üzerinde menfi yönde ne tür tesirlerinin olduğunun sorgulanması gerekmektedir. Zira bu şekilde “ideal” olarak sunulan bir yaklaşım, ebeveyn-çocuk ilişkisinin mahiyetini tespit ve tahlil ederken kültürün rolünü yine görmezden gelmektedir. Ancak Sümer’in (2005) de belirttiği gibi pratikte Türkiye’de çocuk yetiştirme tutumları, kültüre ve sosyoekonomik düzeye göre farklılıklar göstermektedir. Dolayısıyla bu durum, ortay 97 Karagöz / Teori ya da Realite: Hâkim Terapi Kuram ve Uygulamaları Karşısında Konumlanış ve Arayışlar konulan kuramsal bilgilerin toplumun anlam dünyası ve pratikleri çerçevesinde oluş- turulmasının gerekliliğini de göstermektedir. Psikolojinin ürettiği, yukarıda özel olarak gelişim psikolojisi çerçevesinde ele alınan, teorik/kuramsal bilgilerin pratiğe ne tür yansımalarının olduğunu görmek, Türkiye’de psikoloji biliminin mevcut durumuna dair daha nitelikli ve bütüncül bir değerlendirme yapabilme imkânı sağlayacaktır. Bu nedenle Psikoloji biliminin pratiğe yansıyan tarafı- nın en iyi görülebileceği zemin olması hasebiyle bu kuramsal bilgilerle donanan terapi uygulayıcılarının ve uygulamalarının Türkiye’deki mevcut durumunu incelemek önem arz etmektedir. Fişek (1996), kuramsal ve ideolojik kökenleri Batı Avrupa ve Kuzey Amerika olan psikoterapilerin diğer kültürlerde nasıl ele alındığına literatürde çok az değinildiğinden söz etmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada psikoterapi hizmeti veren psikolog, psikolojik danışman ve psikiyatristlerin Türkiye’de psikoloji biliminin ve psikoterapi hizmetlerinin/uygulama- larının mevcut durumunu nasıl değerlendirdikleri, hâkim Batılı kuram ve uygulamaları nasıl anlamlandırdıkları ve bunlara alternatif yaklaşımlar geliştirme noktasında herhan- gi bir arayışlarının olup olmadığı tespit edilmek istenmiştir. Bununla birlikte önemli toplumsal meselelerden biri olan aile problemlerini, ailedeki değişim ve dönüşümü değerlendirirken hangi referanslarla hareket ettiklerini tespit etmek de istenmiştir. Buradaki amaç, terapistlerin toplumsal bir meseleyi ele alırkenki bakış açıları ile bu meselelere çözüm üretirken benimsedikleri kuram ve uygulamalar arasında bir bütün- lük/uyum olup olmadığını tespit etmektir. Yöntem Bu araştırmada, nitel araştırma tekniklerinden biri olan derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Derinlemesine görüşme tekniği, “açık uçlu soruların sorulması, dinlen- mesi, cevapların kaydedilmesi ve ilişkili ilave sorularla araştırma konusunun detaylı bir şekilde incelenmesini mümkün kılar.” (Kümbetoğlu, 2008, s. 71). Bu yönüyle derinle- mesine görüşme tekniği, Kümbetoğlu’nun ifade ettiği gibi sosyal dünyadaki olguların görünür taraflarının ötesine geçerek bu olguların özüne inmeyi, onları daha derinden, ayrıntılı ve bütüncül bir şekilde incelemeyi sağlamaktadır. Araştırma sürecinde derinlemesine görüşmelerde kullanılmak üzere yarı yapılandırıl- mış görüşme formu hazırlanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşmeler araştırmacıya daha önceden belirlenmiş temalar çerçevesinde görüşmeleri sürdürme imkânı sağlamakta- dır. Bununla birlikte görüşme esnasında ortaya çıkabilecek yeni temalar ve durumlar hakkında da sorular sorabilme, görüşmeyi genişletebilme esnekliği sağlamaktadır. Bu amaçla, öncelikle pilot çalışma niteliğinde bir elektronik soru formu hazırlanmıştır. Soru formu, uzmanların aile içi ilişkiler bağlamında ne tür problemlerle karşılaştıkları, Yüklə 7,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|