L a n q u L i y e V Mütəhərrik və əyləncəli oyunlar Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin , «2011»-ci IL tarixli saylı əmri ilə dərs

sanitariya-gigiyena və 
tədris-idman bazasının
müvafiq prinsiplərinə istinad etməklə həyata 
keçirilir. Mənəvi-psixoloji, estetik şəraitin yaradılması da bu işdə 
xüsusi rol oynayır. Bunlar gənclər və idman səhiyyə nazirliyinin, 
qurumların qərar və təlimatlarına əsaslanır. Müəllim və şagirdlərin 
tədris vaxtına
qənaət etməsi və təlimin
optimal tempinin seçilməsi
də stimullaşdırıcı mahiyyət daşıyır. Vaxta qənaət edilməsi geniş 
mənada təlimdə stimul yaradan bütün üsullardan tədris prosesində
səmərəli istifadə olunmasını əhatə edir. Bura tədrisin məqsəd və 
vəzifələrinin 
dəqiq 
müəyyənləşdirilməsi, 
əsas 
vəzifələrin 
konkretləşdirilməsi, təlim metodları və vasitələri seçilərkən diferensial 
və 
kompleks yanaşma
, təlimin təşkili və s. daxildir.
Fiziki tərbiyə üzrə təlimin nəticəsinin təhlili, şagird və müəllimin 
fəaliyyətinin səmərəli keçməsini təmin edən 
meyarların seçilməsi və 
tətbiqinə sərf olunan vaxtın dəqiqliyi
tədrisdə stimul yaradan 
üsullardandır. Həmin təhlilə təlim prosesində yekun nəticənin aşkara 
çıxarılması (ümumi təhsil nəticələrinə nail olma, tərbiyə olunma və 
inkişaf), müəllim və şagirdlərin fəaliyyətinin tənzimlənməsi, təlimata 
uyğun tədrisə vaxt sərf etmənin, fəaliyyətləri tənzimləyən və fəallığı 
yüksəldən real imkanların nəzərdən keçirilməsi və açıqlanması tədrisin 
optimal təşkili üsullarındandır. Təhsil prosesinin iki tərəfli xarakterə 
malik olması yəni təhsilalma (öyrənmə), fəaliyyətləri tənzimləyən və 
fəallığı yüksəldən, təlim prosesini surətləndirən onun keyfiyyətini 
artıran üsullarla əlaqəsinə səbəb olur. Lakin yaddan çıxartmamalı ki, 
şagirdlərin özünü təşkiletmə fəaliyyəti olmadan həmin üsulların faydalı 
olacağını düşünmək o qədər də inandırıcı görünmür.
Təlimin göstərilən üsulla təşkili pedaqoji ədəbiyyatın diqqət 
mərkəzində olmuş və tədrisin müəllimin nəzarəti və təsiri altında 
keçməklə məktəblilərə bunları bilmək tövsiyə edilmişdir: qarşıya 

---

37 
qoyulmuş başlıca vəzifələri və fəaliyyətlərində onları əsas rəhbər 
tutmağı; daima öz diqqətini mövzunun başlıca məsələsinə yönəltməyi; 
tədris üzrə qarşıda duran mühüm vəzifələri həll etmək üçün özünə 
nəzarəti operativ surətdə tətbiq etməklə ən səmərəli və düzgün yollar 
axtarmağı; öz fəaliyyətini həmişə tənzimləməyə səy göstərməyi; real 
tədris imkanları qənaətə yönəltməyi; vaxtı səmərəli sərf etmək və tədris 
işlərinin tempini surətləndirməklə eyni vaxtda tədrisin keyfiyyətini 
yüksəltməyi; öz işinə və ona təhlil verməyi başa çatdırmağı; müəyyən 
olunmuşdur ki, müəllimin özünü təşkil tədris fəaliyyətini təlim
vəzifələrinin icrasına yönəlməsidə öyrənmənin meyarının tələblərinə 
uyğun 
gəlir. 
Öyrənmənin 
tənzimlənməsi 
və 
fəaliyyətin 
yüksəldilməsinin təsiri nəticəsində təlimin bütövlülüyünü təmin etmək 
imkanı da yaranır. 
Fiziki tərbiyənin tədrisi prosesində tətbiq olunan müxtəlif 
prinsiplərdən