L a n q u L i y e V Mütəhərrik və əyləncəli oyunlar Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin , «2011»-ci IL tarixli saylı əmri ilə dərs
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Passiv metoda
əsaslanaraq təlim prosesini təşkil edən bədən tərbiyəsi müəllimləri başlıca olaraq bir tərəfli fəaliyyət, təsir, yəni müəllimin fəaliyyəti aparıcı rolunu oynayır və bu tədris prosesində qabarıq şəkildə özünü biruzə verir. Bu yanaşmada istifadə olunan müxtəlif üsul və münasibətlər də təlim metodlarını müəyyənləşdirir. Burada müəllim və şagirdlərin fəaliyyətində bir tərəflilik höküm sürür. Konkret desək, öyrənənin fəaliyyəti əsas götürülür, praktik və nəzəri məşğələlərin gedişi idarə olunur, həddən artıq nəzarətdə saxlanılır. Bu prosesdə demokratik yanaşmaq mövcud deyil, öyrənən öyrədənin göstərişlərinə tabe olmalı, onu danışıqsız icra etməlidir. Eləcə də sərbəst və müstəqil fəaliyyət göstərmək səmimi sayılmır, idraki fəaliyyətin yüksək səviyyədə təşkili diqqət mərkəzində olmur, «hafizə» məktəbinə–əzbərçiliyə daha üstünlük verilməsinə səy göstərir. Fəal metoda əsəslanaraq bədən tərbiyəsi məşğələlərini təşkil edən müəllimlər isə əksinə onu təlimin mühüm təşkili forması sayır. Fəal təlimdə tələbə passiv dinləyici kimi çıxış etmir, fəaliyyət göstərən şəxs rolunu oynayır, öyrənən artıq passiv deyil, bərabər və qarşılıqlı fəaliyyət göstərir, öyrədənlə eyni hüquqa malikdir. Bu cür qarşılıqlı 41 təsir üslubunda fiziki tərbiyədən nəzəri və praktik məşğələlərin demokratik olaraq idarə olunması və gedişi ön plana çəkilir. Öyrədən və öyrənənin fəaliyyətinin qarşılıqlı təsirinin 3-cü forması interaktiv metoddur . Həmin metodla tədris prosesinin təşkili bir sıra üstün cəhtlərinə görə passiv və istərsə də aktiv təlim metodlarından əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Əgər müəllim passiv metodla işləyərkən «mütləq hökümdar», «direktiv» göstərişlər sahibi rolunda fəaliyyətdə olursa, fəal təlimdə isə demokratiya üslubunda müxtəlif növ oyun və fiziki hərəkət məşğələlərinin idarə edilməsi və gedişi vacib əhəmiyyət kəsb edir. İnteraktiv təlim prosesi isə daha qarışıq təsir forması hesab olunur. Belə ki, öyrədən və öyrənən arasında qarşılıqlı təsir daha geniş formada həyata keçirilir. Bu zaman bədən tərbiyəsi müəlliminin vəzifəsi məşğələnin başlıca məqsədini şagirdlərə öyrətməyə istiqamətləndirilir. Müəllim qabaqcadan məşğələlərin geniş və hərtərəfli planını hazırlayır, interaktiv tapşırıqları, sualları, diskusiya və mübahisə xarakterli işləri görür. Plan yeni tədris materialının, fiziki tərbiyə üzrə yeni bilik, bacarıq və vərdişlərin aşılanmasına, əvvəllər mənimsənilmiş hərəki biliklərin möhkəmləndirilməsinə, hərəki bacarıqların dərinləşdirilməsi və hərəki vərdişlərin formalaşdırılmasına xidmət edir. Nəticə olaraq göstərməliyik ki, interaktiv təlim şagirdlərin idrak fəaliyyətinin təşkili, idarə olunması, milli-ümumbəşəri adət-ənənələrə söykənməsi, demokratik üslubda keçilməsi, qazanılmış bilik, bacarıq və vərdişlərin anlanılması, tətbiqi, dəyərləndirilməsi və «təfəkkür məktəbi»nin məcmusudur. Bütün bunların təlim standartlarına və təhsil strategiyalarına uyğunluğu müəllim və şagirdlərin birgə fəaliyəti ilə bərabər, həm də digər potok, qrup, yarım qrup sinif şagirdlərinin bir- biri ilə fəaliyyətinin əməkdaşlıq şəraitində qurulmasına zəmin yaradır. Bədən tərbiyəsi dərslərində, mühazirə və seminar məşğələlərində istifadə edilən interaktiv təlim metodunu fənn kurikulumuna aid pedaqoji ədəbiyyat aşağıdakı kimi səciyyələndirməyi tövsiyə edir; 1) Bədən tərbiyəsi mövzuları üzrə problemli situasiyanın yaradılması; 2) Tələblərin və istərsə də məktəbli şagirdlərin şüurlu surətdə cəlb olunması şəraitinin təşkilinə istiqamətlənməsi; 3) Maksimum təlim məqsədəini daşıması, praktik baxımdan dəyərli və önəmli olması; 42 4) Tələbələrin və şagirdlərin tədrisə marağının artırılmasına, onların müstəqil, yaradıcı və tədqiqatçılıq qabiliyyətinin inkişafının yüksəldilməsinə şəraitin təşkilinə yönəldilməsi. Qeyd etmək lazımdır ki, göstərilən təlim məsləhətlərinin həyata keçirilməsinə təmkinlə və ehtiyatla yanaşılmalıdır. Xüsusən, bədən tərbiyəsi və idmanın spesifik tərəflərini, şüurlu intizam yaratmaq mexanizminin qabaqcadan kompleks planlaşdırılmasını, şagird və tələbələrin tədqiqatçılıq qabiliyyətinin inkişaf səviyyəsini nəzərə almaq nəinki, çox vacibdir, hətta təxirəsalınmaz təbii, pedaqoji-psixoloji psixomotor mexanizmdir. Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|