Lp final Web az

---

AZƏRBAYCANDA LANDŞAFT  
PLANLAŞDIRILMASI 
 (ilk təcrübə və tətbiq)
 
R.M.MƏMMƏDOV 

---

Landscape Planning in 
Azerbaijan  
(experience and application) 
A collaboration between: 
Technische Universität Berlin, 
V B Sochava Institute of Geography Irkutsk, and 
G.A. Aliev Institute of Geography of the National 
Academy of Sciences of Azerbaijan 
Compiled and edited by: 
Ramiz Mammadov 
Baku. 2009 
With funding from: 
German Federal Agency for Nature Conservation, 
KfW Development Bank 

---

i 
 
 
 
Məsul redaktor 
Akademik B.Ə.Budaqov 
 
 
 
 
 
 
 
Məmmədov R.M. 
Aərbaycanda landşaft planlaşdırılması (ilk təcrübə və tətbiq)  
 
Davamlı inkişaf bir anlayış və imperativ kimi beynəlxalq aləmdə artıq qəbul edilmişdir. Bu 
inkişaf piramidasının zirvəsində təbiəti mühafizə durur, burada təbiət və ətraf mühitin qorunmasına 
iqtisadiyyatla  bir  sırada,  eyni  dərəcədə  vacib  məqsəd  kimi  baxılır.  Azərbaycan  təbiəti  mühafizə 
sahəsində  yaxşı  qanunçuluq  bazasına  malikdir,  müvafiq  qanun  1999-cu  ildə  qəbul  edilmişdir.  Bu 
qanunun  maddələrində  avropa  ideya  və  istiqamətləri  ilə  uyğun  gələn  çoxlu  sayda  yeni  ideyalar 
tapmaq  olar.  Ancaq,  bu  hüquqi  məqamları  real  tədbirlər  müstəvisinə  keçirə  biləcək  yeni  metodik 
konstruksiyaların yaranmasına ehtiyac vardır, və landşaft planlaşdırılması belə vasitələrdən biridir.   
Kitab  avropa  üçün  adi,  bizim  üçün  isə  yeni,  saylılan  landşaft  planlaşdırılmasının 
vasitələrinin  yaradılmasına  və  onun  Azərbaycanda  tətbiq  olunmasına  həsr  olunmuşdur.  Landşaft 
planlaşdırılmasının  konsepsiyası,    mahiyyəti,  məzmunu,  məqsədləri  və  metodları  verilir,  onun 
metodikası, səviyyələri  və aşagıdakı  mərhələləri təqdim olunur:  inventarlaşdırma, qiymətləndirmə, 
ə
razi  inkişafının  sahə  və  inteqrasiya  olunmuş  məqsədli  konsepsiyaları,  əsas  fəaliyyət  istiqamətləri 
və tədbirlərin konsepsiyası. 
Kitabın  əsas  məqsədi  yuxarıda  təqdim  olunan  vasitələrlə  Şirvan  Milli  Parkı  və  onun  ətraf 
ə
razilərinin landşaft planının hazırlanmasıdır və bu məqama kitabda geniş yer tutur.  
Kitab  geniş  dairəli  oxucular  –  ekoloqlar,  coğrafiyaçılar,  layihəçilər,  inzibati  və  təbiəti 
mühafizə təşkilatlarının işçiləri, universitetlərin müvafiq fakulələrinin tələbələri üçün yazılmışdır.  
 

---

Azərbaycanda Landşaft  Planlaşdirilmasi ( (ilk təcrübə və tətbiq) 
 
ii 
MÜNDƏRĐCAT 
 
ÖN SÖZ.....................................................................................................................................1 
 
1. Landşaft planlaşdırılmasının konsepsiyası və onun formalaşmış modelinin Avropa 
ölkələrində tətbiqi .....................................................................................................................3 
1.1. Problemə  ümumi  baxış. ..................................................................................................3 
1.2. Regional siyasətdə ekoloji yanaşma..................................................................................4 
1.3. Landşaft və ərazi planlaşdırılması.....................................................................................5 
1.4. Landşaft planlaşdırması nəyə faydalı ola bilər?.................................................................5 
1.5. Avropa Đttifaqında ətraf mühit və təbiətin qorunması ........................................................6 
1.6. Avropa ölkələrində landşaft planlaşdırılması ....................................................................9 
1.6.1. Böyük Britaniya............................................................................................................. 9 
1.6.2. Niderland..................................................................................................................... 10 
1.6.3. Fransa.......................................................................................................................... 11 
1.6.4. Đspaniya ....................................................................................................................... 12 
1.6.5. Almaniya Federativ Respublikası................................................................................. 13 
 
2. Landşaft planlaşdırılması potensialının Azərbaycan ekoloji siyasətində rolu..................16 
2.1. Cənubi Qafqaz ölkələri ərazisinin ümumi landşaft və təsərrüfat problemləri ...................16 
2.2. Azərbaycan landşaftlarının xüsusiyyətləri və əhəmiyyəti ................................................16 
2.3. Davamlı inkişafın mahiyyəti və məqsədi, onun reallaşmasında landşaft plnlaşdırılmasının 
rolu .......................................................................................................................................23 
2.4. Davamlı inkişafa dair beynəlxalq sənədlərin mahiyyəti və şərhi......................................24 
2.5. Azərbaycanda “Davamli inkişaf” yolunun seçilməsində landşaft planlaşdırılmasının vacibliyi 
və yeri...................................................................................................................................26 
2.6. Lanşaft planlaşdırılmasının Azərbycanda həyata keçirilməsinin hüquqi əsasları..............32 
2.7. Landşaft planlaşdırması üzrə BfN-nin təcrübə layihəsi ...................................................34 
 
3. Landşaft planlaşdırılması instrumenti ...............................................................................36 
3.1. Landşaft planlaşdırılması nədir və nəyi öyrənir? .............................................................36 
3.3. Planlaşdırmanın mərhələləri və addımları .......................................................................40 
3.4. Landşaft planlaşdırılmasının təbiəti mühafizə və ətraf mühitə verdiyi töhfə ....................40 
3.4.1. Təbiətin və landşaftın dəyərlərinin qiymətləndirilməsi ................................................. 40 
3.4.2. Təbiət və landşaft haqqında ümumiləşdirici məlumatlar............................................... 40 
3.4.3. Planlaşdırma və qərarların qəbul olunmasının koordinasiyası....................................... 40 
3.4.4. Konfliktlərin həlli və planlaşdırma işlərinin səmərəliliyinin artırılması ........................ 41 
3.4.5 Əhalinin və hakimiyyətin ekolji şüurunun möhkəmlənməsi .......................................... 41 
3.4.6. Təbiəti mühafizə və rekreasiyanın planlı əsası.............................................................. 41 
3.5. Planların növləri və səviyyələri.......................................................................................41 
3.6. Ərazi planlaşdırılmasında qərarların qəbulu üçün əsas və imkanlar.................................42 
3.7. Şəhərlərin və kəndlərin yeniləşdirilməsinə kömək ..........................................................43 
3.8. Ekoloji yönımli kənd, meşə və su təsərrüfatları üçün əsas ...............................................43 
3.9. Bələdiyyə və bələdiyyələr arası səviyyədə qərarların qəbul edilməsinə yardım ...............43 
3.10. Şəxsi təşəbbüslərin və lokal təbiəti mühafizənin fəaliyyətlərinin sistemləşdirilməsi ......43 
3.2. Landşaft planlaşdırmasının daşıyıcıları, ünvançıları və məcburiliyi.................................43 
3.2.1. Landşaft planlaşdırılmasının daşıyıcıları. ..................................................................... 43 
3.11. Landşaft planlaşdırmasının ünvançıları.........................................................................44 
3.12. Landşaft planlaşdırılmasınım mütləqliyi .......................................................................45 
3.13. Landşaft planlaşdırılmasının prosedurları .....................................................................45 
3.13.1. Birgə iş ...................................................................................................................... 45 

---