Lp final Web az
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Konturların Nömrəsi Taksonların ş ifri Biotopların tiplərinin adları, dominant bitgilərlə Məqsədlırin
Azərbaycanda Landşaft Planlaşdirilmasi ( (ilk təcrübə və tətbiq) 126 • Nəmli-rütubətli şoran torpaqlarda bitən qaraçayır – adi dəvə tikanlı biotoplar. Yaxşılaşdırma • Aşağı əhəmiyyətli və yüksək hassaslıqlı pozulmuş ərazilərin intensiv inkişafının yaxşılaşdırılması. • Adətən orta məhsuldarlığa (quru yeyilən fitomassa 3,7 sentner/ha), yemlərin keyfiyyəti aşağı, otların süni səpilməsi və mədəni senozların formalaşması üçün azyararlı olan, arabir edifikator (Salsola nodusola) və endemik bitgilərin nümayəndələrinə rast gəlinən bataqlaşmış və şoranlaşmış boz torpaqlarda (proyektiv örtüyü 20-35% olan efemerli– gəngizli biotoplar). • Azməhsuldar ( quru yeyilən fitomassa 1,9 sentner/ha-ya qədər) və aşağı keyfiyyətli yemləri olan dəniz-qumlu biotoplar (proyektiv bitgi örtüyü 30-45%-dən çox olmayan sibirturneforsiyası – iranotsarmaşığı assosiasiyası). Bəzi yerlərdə ayrl-ayrı endemik və relikt bitgilərə rast gəlinir(Calligonum bakuense, Astragalus hyrcanus, A. Stevenianus və s.). • Đbtidai dəniz-qumlu bitopları mühafizə etmək və böyük ərazilərdəki faydalı yerlərin dəniz suyunun altında qalmasının qarşısını almaq və s., yəni yaxın gələcəkdə mümkün olan ekoloji təhlükənin qarşısını almaq. • Fitoiqlimi dəyişdirmək və qumların hərəkətinin qarşısını almaq üçün dəniz-qumlu biotoplarda quruya dözümlü ağac kolluqlarının əkilməsi gərəkdir. • Daha çox azərbaycanın endemikləri və relikt bitgiləri rast gəlinən səciyyəvi biotoplar. Qeyd etmək lazımdır ki, növ və biotopların mühafizəsi üçün ərazi inkişafının məqsədləri xəritəsi (şəkil 5.20) nadir, endemik və relikt, və həm də, qiymətli yabanı bitgilətin (ceyranlar yeyənlər) areallarını saxlamağa imkan verir. Bundan əlavə, Şirvan Milli Parkının ərazisində başqa torpaqlar var, hansılarında ki, səthi yaxşılaşdırma tədbirlərini apardıqdan sonra bitgi örtüyü inkişaf etmiş və mühafizə olunmuş ərazilərə (ceyranlar üçün “otlaqlar” və ya mədəni senozlar) çevrilə bilərlər. Ş irvan Milli Parkında bitgilərin endemik və relikt növlərini mühafizə etmək üçün bu növlərin (efemerli–gəngizli, efemerli–ətiryovşanlı, qaraçayır–adi dəvə tikanlı və sibirturneforsiyası– iranotsarmaşığı) xarakterik biotopların (dörd) tiplərinin yeni arealları ayrılmışdır. Çala-çəmən və su-bataqlıq bitgilərinin mühafizəsinə az diqqət ayrılır, ona görə ki, burada heyvanlar tərəfindən yeyilməyən yovşan, yarımçılpaq qanqal, səhra zəncirotu və s. endemik bitgilər bitir. Bitopları yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə (azəhəmiyyətli və yüksəkhəssaslılar) ceyranların toplandığı yerlərdə Agropyrum cristatum, Bromus japonicus, Lolium rigidum, Medicado colrelea, Artemisia fragrans, Kochia prostrate və s. kimi qiymətli yem bitgilərinin səpilməsi gərəkdir. Körpə ceyranlar üçün mədəni senozun yaradılması, quruya dözümlü və yaxud kserofit növlərin səpilməsi də məsləhətdir. Cədvəl 5.12. Şirvan Milli Parkı və onun bufer zonasının biotopları üçün məqsədlərin tipi xəritəsi Konturların Nömrəsi Taksonların ş ifri Biotopların tiplərinin adları, dominant bitgilərlə Məqsədlırin növləri 1 П -1в Qaraşoranlı – Xəzərsahili şahsevdili (dam. Halocnemum strobilaceum; iştirakı ilə Sphenopus divaricatus) Yaxşılaşdırma 2 П -2б Efemerli – Xəzərsarıbaşlı (dom. Kalidium capsicum) Yaxşılaşdırma 3 П -1в Ağacşəkilli çərənli – Xəzərsahili şahsevdili (dom. Halostachys belangeriana) Yaxşılaşdırma 4 П -2б Efemerli – gəngizli (dom. Salsola nodusola, iştirakı ilə Allium rubellum, Stipa caspica) Yaxşılaşdırma Azərbaycanda Landşaft Planlaşdirilmasi ( (ilk təcrübə və tətbiq) 127 5 П -2б Qışotlu (dom. Petrosimonia brachiata, iştirakı ilə Tetradiclis tenella) Yaxşılaşdırma 6 П -1в Avropa duzlaqçoğanı (dom. Salicornia europia, iştirakı ilə Puccinellia gigantean) Yaxşılaşdırma 7 П -2а Efemerli –ətiryovşanlı – ağacşəkilliçərən (dom. Suaeda dendroides) Đ nkişaf 8 П -2а Efemerli – ətiryovşanlı (dom. Artemisa fragrans) Mühafizə 9 П -2б Qarışıqefemerli (dom. Sphenopus divaricatus, Bromus japonicus, Hordeum leporinum, Lolium rigidum və s.) Đ nkişaf 10 П -2б Ə tiryovşanlı – erikabənzər şorangəli (dom. Salsola ericoides) Yaxşılaşdırma 11 П -2б Ə tiryovşan – erikabənzər şorangə -qışotlu (dom. Petrosimonia brachiata) Yaxşılaşdırma 12 П -2б Ə tiryovşanlı – ağacşəkillişorangəli (dom. Salsola dendroides Đ nkişaf 13 П -1б Ə tiryovşanlı – dağşorangəli (dom. Salsola gemascens) Mühafizə 14 П -7а Qaraçayır – adi dəvə tikanlı (dom. Alhadi pseudoalhadi, iştirakı ilə Artemisia swovitziana, Linaria Đ nkişaf 15 П -7б Dəvəyağılı – ağacabənzər şorangəli – çoxbudaqlı yulğunlu (dom. Tamarix ramosissima Yaxşılaşdırma 16 П -9а Cənub yulğunlu (dom. Phragmites australis) Đ nkişaf 17 П -3б Sibirturneforsiyası – iranotsarmaşığı (dom. Argusia sibirica, Artemisia scoparia) Yaxşılaşdırma Cədvəl 5.13. ŞMP və onun bufer zonasının ərazi inkişafınınüçün məqsədlərin tipinin sxemi Məqsədin tipi Konturun nömrəsi Biotopların tiolərinin adları Proyektiv örtük, (%) Yeilən fitomassanın məhsuldarlığı (s/ha) 8 Efemerli – ətiryovşanlı 40-50 4,5 Mühafizə 13 Ə tiryovşanlı – dağşorangəli 20-40 3,6 7 Efemerli –ətiryovşanlı – ağacşəkilliçərən 30-70 6,1 9 Qarışıqefemerli 10-35 2,8 12 Ə tiryovşanlı – ağacşəkillişorangəli 50-65 4,8 14 Qaraçayır – adi dəvə tikanlı 40-60 5,4 Đ nkişaf 16 Cənub yulğunlu 70-90 6,2 1 Qaraşoranlı – Xəzərsahili şahsevdili 20-30 1,5 2 Efemerli – Xəzərsarıbaşlı 35-55 1,8 3 Ağacşəkilli çərənli – Xəzərsahili ş ahsevdili 40-50 4,1 4 Efemerli – gəngizli 20-35 3,7 5 Qışotlu 15-25 2,1 6 Avropa duzlaqçoğanı 10-20 1,4 10 Ə tiryovşanlı – erikabənzər şorangəli 30-40 2,7 11 Душ Ətiryovşan – erikabənzər şorangə -qışotlu 10-30 2,4 15 Dəvəyağılı – ağacabənzər şorangəli – çoxbudaqlı yulğunlu 40-80 3,6 Yaxşılaşdırma 17 Sibirturneforsiyası – iranotsarmaşığı 30-45 1,9 Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|