Lp final Web az
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Torpağın qiymətləndirmə dərəcəsi Məqsədlərin tipləri Torpaq konturlar ının №-si Torpaqların tip və yarımtipləri
- Antropogenlər
Azərbaycanda Landşaft Planlaşdirilmasi ( (ilk təcrübə və tətbiq) 128 Şə kil 5.20. Şirvan Milli Parkı və onun bufer zonasında biotopların mühafizəsi üçün ərazi inkişafının məqsədlər tipi xəritəsi Azərbaycanda Landşaft Planlaşdirilmasi ( (ilk təcrübə və tətbiq) 129 Şə kil 5.21. Şirvan Milli Parkı və onun bufer zonasında torpaqların mühafizəsinin məqsədli xəritəsi Azərbaycanda Landşaft Planlaşdirilmasi ( (ilk təcrübə və tətbiq) 130 Ş irvan Milli Parkı və onun bufer zonasında torpaqların mühafizəsinin məqsədli xəritəsi (şəkil 5.21) müvafiq əhəmiyyət və həssaslıq xəritələri əsasında tərtib olunmuşdur. Baxılan ərazilərdə torpaq üçün üç tip məqsəd müəyyənləşdirilmişdir: mühafizə (qoruma), inkişaf və yaxşılaşdırma. Torpağın məqsədlər tipi xəritəsini tərtib etmək üçün Şirvan Milli Parkında əsas torpaq komponentlərinin fraqmentlərindən istifadə olunmuş və onlar xəritədə aşağıdakı konturlarda (legendada müxtəlif rənglərlə) verilmişdir: a) mühafizə (qoruma) (5, 8, 1, 3, 20, 10, 6, 9, 2, 13, 16. 23, 19); b) inkişaf - 4, 7, 25, 11, 12, 22; c) yaxşılaşdırma - 18, 15, 21, 14, 24, 26. 27. 5.21 xəritəsinə aid aşağıdakı əlavə izahatı verməyi vacib sayırıq: I. Nadir və qırmızı kitaba daxil, endemik flora və fauna rast gələn torpaların münbitlik, səmərəlilik və o cümlədən bitgi qrupunun məhsuldarlıqının saxlamaq üçün əhəmiyyət. 1. Yüksək (ağırgilli, bataqlaşmamış və şoranlaşmamış; yaxşı-qumuslu boz torpaqlar). 2. Orta ( gilli və ağırgilli, zəif şoranlaşmış və bataqlaşmış açıqboz-çəmən; bataqlaşmamış və orta qumuslu çəmən-bataqlıq torpaqları). II. Təbiəti mühafizə (istifadə) fəaliyyətinin inkişafı üçün əhəmiyyət, hansı ki, məqsədli funksiya ilə uzlaşır. 3.Aşağı (orta və ağırgilli, güclü və çox güclü bataqlaşmış açıq-boz-çəmən torpaqları. III. Münbitliyi artırmaq və yaxşılaşdırmaq və gələcəkdə inkişaf və ekstensiv istifadə kateqoriyasına keçirmək üçün həssaslıq. 4. Çox aşağı (güclü surətdə şoranlaşmış və bataqlaşmış, şərti olaraq yaxşılaşdırmaya və inkişafa yaramayan azmünbitli torpaqlar). Cədvəl 5.14. Şirvan Milli Parkı və onun bufer zonasınım torpaqlarının məqsəd tipləri xəritəsinin legendası Torpağın qiymətləndirmə dərəcəsi Məqsədlərin tipləri Torpaq konturlar ının №-si Torpaqların tip və yarımtipləri Mexaniki tərkib Ə həmiy yəti Həssaslığı Mühafizə (qoruma) Đ nkişaf Yaxşıla ş dırma 7 I. Boz (Vertik Salcisols ) Ağırgilli Yüksək Yüksək - + - 5 I. Boz (Vertik Salcisols ) Ağırgilli Yüksək Yüksək + - - 17 II. Açıqboz (Cleyic Xeriosols ) Ağırgilli Yüksək Yüksək - + - 8 I. Boz (Vertik Salcisols ) Ağırgilli Yüksək Yüksək + - - 1 I. Boz Gilli Aşağı Yüksək + - - 15 II. Açiqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ağırgilli Aşağı Yüksək - - + 3 I. Boz (Vertik Salcisols ) Gilli Yüksək Yüksək + - - 20 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ağırgilli Yüksək Orta + - - 10 I. Boz (Vertik Salcisols) Ortagilli Yüksək Yüksək + - - 18 Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ağırgilli Yüksək Yüksək - - + 6 I. Boz (Vertik Salcisols ) Ağırgilli Yüksək Yüksək + - - 11 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Gilli Orta Orta - + - 9 I. Boz (Vertik Salcisols ) Ağırgilli Yüksək Yüksək + - - 13 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Gilli Yüksək Orta + - - 2 Boz (Vertik Salcisols ) Gilli Aşağı Yüksək + - - Azərbaycanda Landşaft Planlaşdirilmasi ( (ilk təcrübə və tətbiq) 131 21 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ağırgilli Orta Yüksək - - + 16 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ağırgilli Yüksək Yüksək + - - 23 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ortagilli Orta Yüksək + - - 24 III. Çəmən-bataqlıq (Eutric cktysols) Ortagilli Orta Yüksək - - + 4 I. Boz Gilli Yüksək Orta - + - 19 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ağırgilli Yüksək Yüksək + - - 25 III. Çəmən-bataqlıq Ortagilli Orta Yüksək - + - 12 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Gilli Aşağı Orta - + - 22 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Ağırgilli Orta Yüksək - + - 14 II. Açıqboz-çəmən (Cleyic Xeriosols) Gilli Aşağı Yüksək - - + 26 IV. Şoranlıqlar (Solonchaks) Ağırgilli Aşağı Yüksək - - + 5.5. Konfliktlər və inteqrasiya olunmuş məqsədlər Ş irvan Milli Parkı və onun bufer zonasında torpaqdan real istifadənin müasir vəziyyətini nəzərə almaqla təbii komponentlər və onlara antropogen təsirlərin analizi bir sıra konfliktləri üzə çıxartdı və bu da konfliktlər xəritəsinin (şəkil 5.22) əsas məzmununu təşkil edir. Bu konfliktlər iki sinifə bölünmüşdür: antropogen və təbiilər. Antropogenlər: • Đndiyə qədər ŞMP-nin sərhədləri dəqiq müəyyələşdirilməmişdir, dəqiq sərhəd xəttinin (demarkasiya) olmaması yerli əhali ilə və ərazinin mühafizəsində problemlər yaradır; • Ərazinin dəniz tərəfdən mühafizəsinin hüquqi əsasları yoxdur; • ŞMP-nin ərazisində “Kürsəngi” və bufer zonasında “Babazənən” neft yataqlarının olması biotop və torpaqlara, və həm də, ceyranların həyat tərzinə mənfi ekoloji təsir edir; • ŞMP-nın ərazisində xüsusi təyinatlı sahənin mövcudluğu; • Bufer zonasında qoyun sürüləri və iribuynuzlu malqaranın olması və onların hərdən ŞMP- nin ərazisində otarılması; • ŞMP-nin şimal tərəfindən beynəlxalq əhəmiyyətli avtomobil yolu keçir və bu da ceyranların hərəkətinə təhlükə yaradır; • Baş Şirvan kollektoru və Şirvan suyığma kanalı təbii şəraiti dəyişdirir, məsələn, torpağım ş oranlaşması baş verir; • Yerli əhali və parkın rəhbərliyi bəzi torpaq sahələrini dəyişdirmək arzusundadır və bu da parkın mühafizə probleminin xeyrinədir; • ŞMP-nin cənub-qərb tərəfindən, əsas girişə yaxın yerdən (Yenikəndin yaxınlığı), və həm də, cənub-qərb tərəfdən (Şirvanlı kəndinin yaxınlığı), tez-tez parkın ərazisinə xırda və iribuynuzlu malqara daxil olur (şəxsi müşahidə) və bu da parkın bu hissələrində həddən artıq otarılma, bunun nəticəsi kimi də torpağın deqradasiyası baş verir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|