M-61 I e. d prof., Zahid Fərrux Məmməd

 
162 
dəfəçoxdur.  Ölkəəhalisinə  göstərilən  poçt  xidmətlərinin 
keyfiyyətinin  daha  da  yüksəldilməsi  üçün,  həmçinin  ölkə 
Prezidentinin  yeni  iş  yerlərinin  inkişafı  barədə  imzaladığı 
fərman  və  sərənъamlarına  uyğun  olaraq,  «Azərpoçt»  DM 
tərəfindən 2005-ъi  il ərzində 45 yeni poçt şöbəsi açılmışdır ki, 
bu da ötən illə müqayisədə 18 ədəd çoxdur. Bundan əlavə, 21 
poçt agentliyi açılıb əhalinin istifadəsinə verilmişdir. 
2004-ъü  ildə  «Azərpoçt»  DM  tərəfindən  sektorun 
inkişafına  R TN  tərəfindən  3.4.  mln.  manat  sərmayə 
qoyulmuşdur.  2005-ъi  il  ərzində  «Azərpoçt»  DM  tərəfindən 
müvafiq  olaraq  4  mln.  manat  investisiya  qoyulmuşdur.  2003-
ъü  ildə  66  ədəd  poçt  binası  tikildiyi  halda,  2004-ъü  ildə  140 
ədəd  milli 
üslubda  poçt  binası  tikilib,  16  ədəd  poçt  şöbəsinin 
binası  təmir  olunub  və  18  ədəd  poçtampt  binasıəsaslı  təmir 
olunub.  
ÜP -nin  beynəlxalq  elektron  pul  baratları  sisteminə 
(STEF )  keçidləəlaqədar  məqsədyönlü  işlər  aparılaraq  sistem 
qurulmuşdur.  Elektron  pul  baratlarının  mübadiləsinə  dair 
BƏƏ, 
Qazaxıstan, 
Ukrayna, 
Rusiya, 
Belarus 
poçt 
müdiriyyətləri  ilə  sazişimzalanıb  və  mübadiləyə  başlanmışdır. 
2005-ъi  ildə  Dünya  Bankı  ilə  Azərbayъan  Hökuməti  arasında 
«Maliyyə  Xidmətlərinin  nkişafı»  Layihsəi  üzrə  12.25  mln. 
ABŞ  dolları  məbləğində nkişaf  Krediti  Sazişi  imzalanmış  və 
bu  sazişin  həyata  keçirilməsi  nətijəsində  poçt  şəbəkəsinin 
iqtisadi durumunun yaxşılaşdırılması və rəqabətə davamlılığı, 
pul köçürmələrinə sərf olunan xərъlərin azalması, regionlarda, 
kənd  yerlərində  sahibkarlığın  inkişafı  və  yeni  iş  yerlərinin 
açılması  təmin  ediləъəkdir.  Layihənin  əsas  məqsədi 
«Azərpoçt»  DM-in  infrastrukturunu  yenidən  qurmaqla  (yeni 
texnologiyalar tətbiq etməklə) poçt şəbəkəsində bank-maliyyə 
xidmətlərinin göstərilməsi üçün şəraitin yaradılmasıdır. 
Bu layihə qarşıya aşağıdakı məqsədləri qoymuşdur: 
• Bizneç mühitinin təkmilləşdirilməsi; 
• Nağd əməliyyatların həjminin azaldılması; 

---

 
163
• Bütün  respublika  ərazisini  əhatə  edən  vahid  elektron 
ödəniş məkanının yaradılması; 
• Hüquqi  və  fiziki  şəxslərin  bank,  maliyyə  və  biznes 
xidmətlərinəçıxışının təmin edilməsi; 
• Əmək  haqqı,  pensiya,  müavinət  və  digər  ödənişlərin 
əhaliyə
çatdırılması; 
Dünya  Bankının  maliyyələşdirilməsi  layihələrləəlaqədar 
təqdim ediləjək yeni maliyyə xidmətləri aşağıdakılardır: 
• Elektron ödənişlər; 
• Müddətsiz və müddətli depozitlərin qəbulu; 
• Digər əmanət xidmətlərinin satışı; 
• Banklar tərəfindən buraxılan depozit sertifikatların satışı; 
• Depozit şəhadətnamələrinin satışı; 
• Smart kartlarının satışı; 
• E-hökumət xidmətləri. 
Dünya  Bankının  maliyyələşdirdiyi  «Maliyyə  Xidmətlə-
rinin  nkişafı»  Layihəsinin  iъrası  iləəlaqədar  2005-ъi  ildə 
«Azərpoçt»  DM-də  struktur  islahatı  aparılmış,  2  yeni  şöbə 
yaradılmışdır. 
«Azərpoçt» 
dövlət 
müəssisəsi 
dünya 
təъrübəsinəəsaslanaraq, 
gələъəkdə 
poçt 
şəbəkəsi 
vasitəsiləəhaliyə  birbaşa  bank-  maliyyə  xidmətləri  təklif 
edəъəkdir. 
Azərbayъan  poçt  –  bank  xidməti  inkişafıüçün  bir  neçə 
amil vardır. O ъümlədən: poçt şəbəkə sisteminin genişliyi, yəni 
ölkənin  bütün  yaşayış  nöqtələrindəşöbəsi  vardır  vəəhalinin 
poçta inamı və etimadı. 
Ölkədə  maliyyə-bank  xidmətlərinəçıxış  imkanlarının 
genişləndirilməsi 
prioritetlərinə 
uyğun 
olaraq 
ödəniş 
sistemlərinin  coğrafıəhatə  dairəsinin  genişləndirilməsi  və 
regionlara istiqamətləndirilməsi, təsərrüfat subyektlərinin və ev 
təsərrüfatlarının  maliyyə  xidmətlərinəəlyetərliyinin  artırılması 
məqsədilə  «Poçt  rabitəsi  haqqında»  Azərbaycan  Res-
publikasının Qanununa 2008-ci il 02 oktyabr tarixində müvafıq 

---

 
164 
əlavə  və  dəyişikliklər  qəbul  edilmişdir.  Bununla  da  geniş  filial 
şəbəkəsinə  malik  olan  və  maliyyəəməliyyatlar
ının  aparılma-
sında  böyük  təcrübəsi  olan  Milli  poçt  rabitəsi  operatoru  tərə-
findən  bank-maliyyə  xidmətlərinin  göstərilməsi  üçün  hüquqi 
əsaslar yarad
ılmışdır. Milli poçt operatoruna poçt hesablarının 
açılması  və  aparılması,  ödəniş  sistemləri  vasitəsilə  pul  köçür-
mələrinin həyata keçirilməsi, poçt əmanətlərinin qəbul edilməsi, 
valyuta mübadiləəməliyyatlarının aparılması kimi yeni maliyyə 
xidmətlərinin həyata keçirilməsinə qanuni əsas təmin edilmişdir. 
Bununla  da  ölkəərazisinin  bank  şəbəkəsi  olmayan  ucqar 
regionlarda  əhalinin  maliyyə  xidmətlərindən  istifadə  imkanlan 
artırılacaqdır. 
Azərikard. Azərikard sistemi ölkənin ən böyük prosessinq 
mərkəzi olub, Azərbaycanda və xaricdə 30 yuxarı banka xidmət 
edir.  Bu  Azərbaycan  Beynəlxalq  Bankının  törəmə  müəssisəsi 
olan  Azərikard  tərəfindən  idarə  edilir  və  Visa,  MasterCard  və 
American  Express  beynəlxalq  kart  təşkilatları  tərəfindən  tam 
şəkildə sertifikatlaşd
ırılıb. Şirkət kartların hazırlanması və kod-
laşdırılması  iləəlaqəli,  həmçinin  kart  ödəməəməliyyatlarıüçün 
səlahiyyətvermə  və  klirinq  mərkəzi  kimi  xidmətlər  təklif  edir. 
Uyğun  kart  təşkilatı  vasitəsilə,  müxbir  hesablarla  beynəlxalq 
əməliyyatlar 
üçün  hesablaşmalara  nail  olunmuşdur.  Azəri-
kardın  şəbəkəsi  təxminən  867  bankomatdan  və  1.140  pos-
terminaldan ibarətdir. Son üç il ərzində Azərikard bankomat və 
internet  bankçılığı  vasitəsilə  kommunal  ödənişlərin  toplanması 
ilə bağlı bir neçə layihə ortaya qoymuşdur. Həmçinin icra üçün 
hazır olan mobil telefon bankçılığı iləəlaqəli bir layihə də var.  
MilliKart  .  Millikart  ölkədəki  ikinci  prosessinq  mərkəzi 
olub, 2004 – cü ilin sonunda Mərkəzi Bank tərəfindən yaradıl-
mışdır. Mərkəz 2005 – ci ilin mart ayından fəaliyyət göstərmə-
yə  başlamışdır.  Hazırda,  MilliKart  sistemində  aktiv  fəaliyyət 
göstərən 9 yerli bankın 200-dən artıq bankomatı və 2.500-dən 
artıq pos-terminalı mövcuddur.
 
Qeyri-maliyyə müəssisələrinin istifadə etdikləri ödəniş 
vasitəsi. 
1 yanvar 1994-cü ildən etibarən dövriyyədə olan milli 

---