M. Ə. MƏMMƏdov
Yüklə 1,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
xalq t əsərrüfatının bütün sahələrini, o cümlədən, neft səna- yesinin millil əşdirilməsi haqqında (1920-ci ilin may ayının 24-d ə) dekret qəbul etmişlər. Beləliklə, bütün neftçıxarma, neftqayırma və neft ticarəti müəssisələri, o cümlədən, yar- dımçı müəssisələri dövlət mülkiyyəti elan edilmişdir. Həm- çinin, qeyd edilm əlidir ki, respublikamızda 272 xüsusi neft şirkəti ləğv edilmişdir ki, onların da əksəriyyətində qapalı xarakter daşıyan kiçik həcmli texniki kitabxanalar olmuşdur. Texniki kitabxanalar – elmi-texniki informasiya orqan- ları sisteminin həlqəsi olmaqla, keçmiş Sovet Birliyi Kitab- xana sisteminin əsas tərkib hissəsi olmuşdur. Bu kitabxana- ların fəaliyyəti dar informasiya hədəfləri ilə məhdudlaşma- mış, digər sistemlərin kitabxanaları ilə birlikdə bu dövlətin siyas ətini həyata keçirmiş və zəhmətkeşlərin mədəni-texniki s əviyyəsinin yüksəldilməsinə fəal köməklik göstərmişdir. 1920-ci ill ərdə respublikamızda neft-sənaye müəssisə- l ərinin idarə edilməsi məqsədilə Azərbaycan Neft Komitəsi (“Az ərneftkom”) təşkil edilmişdir. Azərneftkomun yaradıl- ması ölkədə neft sənayesinə rəhbərliyin vahid bir sistemdən idar ə olunmasına səbəb olmuşdur. “Azərneftkom” neft səna- yesin ə rəhbərlik etməklə yanaşı ölkədə mədəni-maarif müəs- sis ələrinin, o cümlədən texniki kitabxanaların inkişafına kö- m əklik göstərirdi. “Azərneftkom”un rəyasət heyətində vaxt- aşırı olaraq ayrı-ayrı müəssisə və təşkilatlarda texniki kitab- xanaların təşkili, onların komplektləşdirilməsi məsələlərinə köm əklik göstərilirdi. Bu məqsədlə 1921-ci il mart ayının 11-d ə “Azərneftkom” müstəqil kitabxanalar komissiyasının yaradılması haqqında qərar qəbul etmiş və bununla əlaqədar respublikada texn iki kitabların toplanması haqqında göstəriş 20 vermişdir. Qeyd edilməlidir ki, komissiya respublikada tex- niki kitabxanaların təşkilində və onların komplektləşdiril- m əsində əhəmiyyətli işlər görmüşdür. Kitabxanalar komis- siyası respublikamızda mövcud texniki kitablardan istifadə etm əklə yanaşı xarici ölkələrdən də neft sənayesinə dair kitab, jurnal v ə metodik vəsaitlərin alınmasına xüsusi qayğı göst ərmişdir. M əlum olduğu kimi, Azərneftkom 1921-ci ildə təsər- rüfat hesablı müstəqil trestə çevrilmiş və “Azərneft” adlandı- rılmışdır. Həmin ilin 14 oktyabr tarixli iclasında “Azər- neft”in neft s ənayesinə dair xaricdən ədəbiyyat almaq üçün kitabxanaçılıq komissiyasına 5 milyon manat həcmində pul ayrılması haqqında və 1922-ci il 11 mart tarixli iclasında isə k imya laboratoriyasının məlumat kitabxanası üçün Almani- ya dan kimyaya dair lazımi ədəbiyyatın alınması üçün 50 min marka ayrılması haqqında qərar çıxarılmışdır [3. 91]. Alınan bütün kitablar texniki kitabxanalar arasında bölüşdürül- müşdür. Alınan kitabların qorunması və yeni nəşrlərin alın- ması istiqamətində “Azərneft”in rəhbərliyi bir sıra işlər görmüşdür. Bu məqsədlə “Azərneftkom” 1921-ci il 27 fevral tarixli 1342 nömr əli məktubu ilə bütün neft sənayesi müəs- sis ələrinin rəbərliyindən tələb edilirdi ki, işdən azad olunan bütün f əhlə, mühəndis və texniki işçilər kitabxanalara borc- ları olmadığı haqqında arayış təqdim etməlidirlər. Görülən bu v ə ya digər tədbirlər neft sənayesi müəssisələrində bir sıra yeni kitabxanaların yaranmasına və fondun qorunmasına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Qeyd edilməlidir ki, məhz bu dövrd ə neft sənayesi müəssisələrində texniki kitabxanalar t ədricən yaradılmış və kitab fondları formalaşdırılmışdır. Bu 21 da texniki kitabxanalara göst ərilən yüksək qayğının nəticəsi olmuşdur. Bu qayğının məntiqi nəticəsi olaraq 1920-ci ildə M ərkəzi Texniki Kitabxana təşkil edilmişdir. Aparılan tədqi- qatlardan m əlum olur ki, 1920-ci illərdə Bakı şəhərində 10, rayonlarda is ə 24 kitabxananın açılması nəzərdə tutulmuşdur. Az ərbaycan Xalq Maarif Komissarlığının 1920-ci il hesaba- tında Bakı şəhərində xüsusi kitabxanaların açılması, region- larda is ə mərkəzi kitabxanaların tərkibində xüsusi şöbələrin yaradılması məqsədəuyğun hesab edilmişdir. Ümumiyy ətlə, 1920-ci ilin 5 ayı ərzində Bakı şəhərində f əaliyyətə başlayan 10 xüsusi kitabxanadan dördüncüsü Az ərbaycan Neft Komitəsinin tərkibində açılmış texniki ki- tab xana olmuşdur. Bununla əlaqədar olaraq “Azərneft” Ko- mit əsinin 1921-ci il 22 oktyabr tarixli 92 nömrəli əmri ilə texniki kitabxana üçün 2 n əfər ştat vahidi ayrılır. Bu ştat vahidl əri təyinat üzrə Xalq Maarif Komissarlığından “Azər- neft” Komit əsinə verilir. Bununla əlaqədar olaraq “Azərneft” Komit əsi 1922-ci ildə (307 nömrəli əmr) texniki kitabxa- nanın ştatını elan edir və ona bir nəfər xidmətçi ştatı da əlavə olunur. XX əsrin 20-ci illərində respublikamızda texniki kitab- xa naların təşkili, şübhəsiz ki, böyük çətinliklərlə üzləşdi. Ölk ədə mövcud siyasi vəziyyət, maliyyə qıtlığı, kütləvi sa- vadsızlıq və bir sıra digər səbəblər kitabxana işinin təşkilinə m ənfi təsir göstərmişdir. Buna baxmayaraq “Azərneft” Ko- mit əsi həmin illərdə texniki kitabxanaların inkişafı ilə əla- q ədar bir sıra əməli tədbirlər görmüşdür. Belə ki, 1925-ci il 12 fevral tarixli 135 nömr əli məktubu ilə “Azərneft” Ko- mit əsi ayrı-ayrı müəssisələrə müraciət edərək onlara texniki 22 Yüklə 1,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|