M ətbuat: millətin dili, gücü və güzgüsü 2011-2017-ci ILL
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
47
Akpinarın və Azərbaycan mədəniyyətinin yaxın dostu, tədqiqatçı Ömər Özcanın m əsləhəti, tövsiyəsi ilə, Xalq yazıçısı, Baş nazirin müavini Elçin Əfəndiyevin bilavast ə səyi sayəsində gerçəkləşmiçdi. Təktaş Ağaoğlunun təmənnasız olaraq verdiyi s ənədləri biz Türkiyədən gətirərək Mlli Arxiv İdarəsinə təhvil verdik. T əktaş Ağaoğlu bir müddət sonra daha bir neçə sənədi, o cümlədən haqqında b əhs edəcəyimiz məktubu da verməyi qərara almışdır. Həmin məktubu Əli bəy Hüseynzad ə 1926- cı ilin aprel ayında İstanbuldan o vaxtlar Ankarada yaşayan əməl, əqidə və ailə dostu Əhməd bəy Ağaooğluna yazmışdır. Vaxtında hər s ətrindən sevgi və səmmimiyyət yağan şəxsi məktub bu gün ictimai, tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Tariximizin iki böyük şəxsiyyətinin münasibətlərinə şahidlik ed ən həmin məktub Bakı sakinlərinin həyat və düşüncə tərzi, şəhərin ictimai- m ədəni həyatı haqqında da müəyyən təəssürat yaratmaqla yanaşı maraqlı, sirri açılmamış çoxsaylı suallar da doğurur: -M əktubda Əli bəyin tez-tez adını çəkdiyi Əhməd bəy Ağaoğlunun qardaşı Hüseyn b əyin sonrakı həyatı necə olmuşdur? Bəlkə sahibkarkarlığına görə həbs olunmuş, sürgün edilmiş, bəlkə.. - Əli bəy Hüseynzadənin böyük məhəbbətlə “Çocuq şeir oxuyor, şərqi söylüyor, piano çalıyor, dans ediyor, tiyatro səhnəsində rol oynaya biliyor. Hətta bəzən Bakü xalqına konser veriyor! Bənim üçün pianoda kəmali-sühulət və məharətlə Cavanlar İttifaqını, Pedaqoqu çaldı. Hətta yenə piyanoda bir də bir Segâh dinlətdi. Sonra da Mustafa Kamal Marşını çalaraq eyni anda güftəsini [sözlərini] tərənnüm etdi! Bu qız oxuyub yazıyor da. Bənim xatirə dəftərimə Gültəkin üçün bir şeylər yazdı”- deyə vəsf etdiyi, Ə. Ağaoğlunun Gültəkinlə yaşıd ola biləcəyini güman etdiyimiz Hüseyn b əyin qızı Saranın sonrakı taleyi necə olmuşdur? Heç ola bilməz ki, bu na dir talantlı qız izsiz-tozsuz yoxa çıxsın!
48
-M əktubda adı çəkilən və Kiyevdə təhsil alan Baxış sonradan Bakıya qayıtmışdırmı? Doktor Bəhram bəy, öz əli ilə Qarabağ yeməkləri bişirən Yaqub b əy, onun qardaşı kimlərdir? Oxucular v ə elmi ictimaiyət üçün maraqlı olacağı düşüncəsi ilə sirlərlə dolu m əktubu olduğu kimi təqdim edirik. Bəzi sözlərin mötərizələrdə verilmiş izahları mü əlliflərindir. “Az ərbaycan” qəzeti, 22 fevral 2017.
P ərşəmbə (cümə axşamı), 1 nisan [aprel] 1926, İstanbul Əzizim Əhməd Bey! Baküd
ə bir ay qədər qaldıqdan, gunagun [müxtəlif] müşahidat və intibaat [müşahidələr və təəssüratlar] ilə dolu canlı bir həyat keçirdikdən sonra martın 27- inci cüm ə ertəsi günü Odessa təriqiylə [yolu ilə] İstanbula avdət etdim [qayıtdım]. Yazıq ki, səni burada bulamadım. Bir- iki gün bənim avdətimdən əvvəl sən Ankaraya dönmüş oldun. Yoxsa, sənə söyləyəcək pek çox həvadisim var idi. Fəqət m əalməmnuniyyə [məmnuniyyətlə] qəribən [yaxında] təkrar İstanbula gələcəyini x əbər aldım. O zaman ariz və amiq [ətraflı olaraq] qonuşuruz… Baküdə bir kaç d əfələr biradərin Hüseyn bəylə bürosunda görüşməyə, bir dəfə də xanəsində çoluq çocuğuyla bərabər paxlavalı, şəkərburalı çay masası ətrafında həsbihala müvəffəq oldum. Aman, A llah bağışlasın, bilsən, nə qədər sevimli çocuqlar! Xeyir, çocuq deyil, cümlesi, kiçik Saradan başqa, yetişmiş, adam olmuş övlad! Yalnız Baxış bəy aralarında yoxdu. Çünki tibb təhsilini ikmal üçün təkrar Kiev darülfünununa avdət
49
etmiş. Hüseyn bəyin xanəsində keçirdiyim axşam, adəta gözəl bir müsamerei- ədəbiyyə və musiqiyyə [ədəbiyyat və musiqi gecəsi] idi. Bu müsamərənin birinci q əhrəmanı da Hüseyn bəyin 7-8 yaşındakı kiçik qızı Sara idi. Əhməd bəy, m əktubumun bu qismini Gültəkin xanım iyi dinləsin. Hüseyn bəy amcasının bu qızı mükəmməl bir artistdir. (это чудо-ребенок / jest un enfant merveille) Çocuq şeir oxuyor, şərqi söylüyor, piano çalıyor, dans ediyor, tiyatro səhnəsində rol oynaya biliyor. H ətta bəzən Bakü xalqına konser veriyor! Bənim üçün pianoda k əmali-sühulət və məharətlə Cavanlar İttifaqını, Pedaqoqu çaldı. Hətta yenə piyanoda bir d ə bir Segâh dinlətdi. Sonra da Mustafa Kamal Marşını çalaraq eyni anda güft əsini [sözlerini] tərənnüm etdi! Bu qız oxuyub yazıyor da. Bənim xatirə d əftərimə Gültəkin üçün bir şeylər yazdı. Bunu qoparıb ayrıca yazdığı məktubla b ərabər ləffən [mektupla] sənə göndəriyorum. Hüseyn bəyin kəndisi və digər çocuq ları da birər məktub yazdılar. Hepsi bu zərfin içindədir. Qəmər xanım Tez ərə, Sürəyya xanım da tamamilə ismi gibi Sürəyya xanıma bənziyor. Baküd ə otellərin əksərisi “sosyalizma”dır, yəni Sovet idarəsindədir. Fəqət Hüseyn b əyin əskidən bəri tutduğu xanı kəndisinə buraxmışlar. Hüseyn bəy də bunu t əmir edib işlətiyor. Təmirat, kəndisinə bir xeyli məsrəfə mal olmuş [başa g əlmiş]. Bundan sonra bir kərə də təmin edəcəyini məmul ediyor [fikirləşir]. Ancaq şimdiki halda parasızlıqdan sıxılıyor. Ümidi sənədir. İki bin lirəlik bir s ərmayəyə ehtiyacı vardır. Bəndən vəsatət [vasitəçilik] edib söyləmək, səndən də müqt ədir olduğun təqdirdə bunun bir çarəsinə baxmaq! Hüseyn b əy ailəsi əfradıyla [fərdləriylə] bərabər bir də fotograf çıxarıb sənə gönd ərəcəkdi, fəqət fotoğrafcı yetiştirəmədi. Bəlkə sonradan gəlir. Baki ərzi- ehtiram v ə səlam! Sitarə xanımın əllərindən öpərim. Yaqub bəyin annəsi olan ablasından kəndisinə və cümlənizə salam var. Səhhət və afiyətdədir. Bir gün Yaqub b
əy vasitəsiylə bəni öylə yeməyine dəvət etmişdi. Kəndi əliylə pek nəfis Qarabağ yeməkləri pişirmişdi. Yaqub bəyin və biradərinin də halı iyidir. Hərkəs k əndisindən məmnundur. Doktor Bəhram bəy də salam ediyor. O da bir gün bizə Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|