31
yekdiğerimize verir, onlar hakkında mübadele-i efkâr ederiz. Bazen pek memnun
bazen de pek mağmum ve mükedder oluyoruz. Ve böylece günler, haftalar, aylar
gelip geçiyor. Harp bitti. Bütün muharipler, bütün askerler, bütün kumandanlar,
bütün hükûmet adamları yerlerine avdet ettiler. Yalnız biz buradaki elli altmış
Türkler -
ki Mütareke’den birkaç ay sonra evlerinden alınmışlardır- hâlâ da burada
oturuyorlar. Sanki bütün cihanın bütün muharebelerine sebep bunlar imiş! İnsan
işin bu tarafını düşünürken talihe küseceği geliyor. Fakat emin olunuz ki, bana bu
satırları yazdıran ne teessürdür ve ne de keder…
Zulüm ve cefa ne kadar ziyade olursa o kadar mütelezziz oluyorum . Çünkü
o nispette kendi nazarımda yükseliyorum. Siz de bunu böyle bilerek tahammül ve
sabrediniz. Hesap gü
nleri geldiği zaman kızaracak yüz olmayacağız. Geçmiş
mektuplarımda da yazmıştım. Bana tezlikle para gönderiniz. Bâki cümlenizin
gözlerinizden öperim.
Ahmed
Malta m
əktubları, yaxud ...eğer maksat bizi manen yıprandırmak ise
bittabi bu maksada nail olunamaz
“O, heysiyy
ətli və möhtəşəm bir mütıfəkkirdir, mərd və cəsur mücadilə
adamı, professor və maarifçi , usta qəzetçi- yazar, dürüst siyasətçidir. Hürriyyət və
demokratiya aşiqi bir insan, milliyyətçi və inqilabçı ziyalı, inanılmış və vəfalı dost,
yaxşı ailə başçısı, şəfqətli atadır.Deyə bilərik ki, o, insanlığın bütün üstün
c
əhətlərini və məziyyətlərini öz simasında toplamış böyük insan, heykəlləşmiş
şəxsiyyətdir”.Tanınmış türk qəzetçisi, publisist Fəxrəddin Gülsevənin Əhməd
b
əy Ağaoğlu haqqında yazdığı bu sətirləri təsadüfən xatırlamadıq. Mübaliğəsiz
deyirik ki, yalnız Əhməd bəyin Malta sürgünündən ailəsinə göndərdiyi məktublar
onu bu sözl
ərlə xarakterizə etməyə kifayət edərdi. Məktubun hər cümləsindən
32
ədalətsizliyə qarşı od püskürür, hər sətirdə nikbinlik duyulur, Vətənə məhəbbət
hiss olunur, ail
əyə sədaqət sezilir, çətinliklərə dözmək, sinə gərmək əzmi , iradəsi
ifad
ə olnur.
“Ədəbiyyat qəzeti”, 4 iyul 2015
IV m
əktub
Malta, Polverista, 17 Mayıs 1920
Azizim Sitare ve Humay! Yine iki haftadır ki sizden mektup alamadım. Hiç
şüphe etmiyorum ki bizim mektuplar ile de ara sıra size karşı aynı muameleyi reva
görüyorlar. Bundan maksat acaba nedir? Acaba ruhen ve manen bizi iz’âc etmek
midir? Haksız yere bir buçuk seneden beri ailemden, vatanımdan, hürriyetimden
mahrum edilerek hatta askerî mahkemede bile muhakeme edilmemi sekiz kere en
yüksek yerlere yazarak talep ettiğim ve hiçbir cevaba nail olmadığım hâlde bu gibi
nâ-reva muamelelere -ki hiçbir kavaid-i insaniye ile kabil-i telif addolunamaz-
maruz kal
mamız neden? Eğer maksat bizi manen yıprandırmak ise bittabi bu
maksada nail olunamaz. Zira bizim de güvendiğimiz, sığındığımız bir hak, bir
adalet-
i âliye vardır. İnşallah o adalet, o hak bir gün yerini bulur. Ona kadar siz ve
ben sabır ve tahammül etmekle mükellefiz. İstanbul’dan aldığım haberler, sizin ne
kadar müşkülat ve sıkıntılar içinde çırpındıklarınızı tasavvur etmeme kâfidir. Ben
vaziyetin bu kısmını düşündükçe çıldıracağım geliyor. Nasıl geçiniyorsunuz, ne
yapıyorsunuz? Hüseyin’den, Bakış’tan birisi imdadınıza koşamadılar mı?
Kafkasya’dan vârid olan haberler artık bundan sonra onların da gelmeyi ümidini
33
tamamen kat’ ediyor. Eğer şimdiye kadar gelmedilerse bundan sonra artık
gelemezler. O hâlde ne yapacaksınız? İşte bu sual, beni bütün bütün eziyor.
Abdülali Bey’le görüşüyor musunuz? Hülâsa Allah hatırına vaziyetiniz,
geçinmeniz hakkında bana mufassal haber veriniz. Çocuklar bana ayrı ayrı
mektuplar yazsınlar. Abdurrahman’dan ve Süreyya’dan pek çoktan beri mektup
almadım. Benden tamamen emin olunuz. Sıhhat ve selâmetim elhamdülillah
berkemaldir. Bârî bütün dost ve aşinalara, amca-zadelere selamlar. Yüzlerinizden,
gözlerinizden öperim.
Ahmed.
Malta m
əktubları, yaxud “Yalnız unutmayınız ki, bizim vazifemiz
bütün bunlara metanet ve sebatla tahammül etmektir “
Türkiy
ənin “Haber Likya” qəzetinin 16 sentyabr 2009-cu il tarixli
nömr
əsində Yusuf Yavuzun “Aperlaidə könüüllü bir sürgün:Sitarə Ağaoğlu” adlı
yazısı bu sətirlərlə başlayır :”
Türk siyasətinə üç nəsildən bəri damgasını vurmuş
bir ailə: Ağaoğulları... Əhmət Ağaoğlu, Atatürkə en yaxın isimlərdən biri. Yusuf
Akçura, M. Emin Yurdaqul ve Ziya Göyalpla birlikdə Türkçülük fikirlərinin
öncülləri arasında sayılır. Cümhuriyyətin ideoloqlarından. CHP və SCF- da uzun
illər təlatümlü bir siyasi həyat sürmüş. Sürgünlük durumu, bəzən zorunlu bəzən də
könüllü, Ağaoğlu ailəsinin qədərinin payına düşən ortaq bir alın yazısı. Əhmet
Ağaoğlu, 1919- cu ildə Bəkirağa Bölüyündə tutuqlu ikən, adı Malta sürgünleri
içind
ə yer alır. Orta nəsil Səməd Ağaoğlu da ( Səməd Ağaoğlu (1909-1982) —
yazıçı, publisist və Türkiyənin dövlət və siyasi xadimi. Üç dəfə Böyük Millət
M
əclisinə deputat seçilmiş, baş nazirin müavini, dövlət naziri olmuşdur. 1960-cı il,
27 may dövl
ət çevrilişi ilə əlaqədar ömürlük həbs cəzasına məhkum olunmuş,
1964-cü ild
ə bəraət almışdır- red. ) , atasından qırx il sonra eyni taleyi
Dostları ilə paylaş: |