M ətbuat: millətin dili, gücü və güzgüsü 2011-2017-ci ILL
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
169
kafirlər»in müəzzinlə mübarizəsindən bəhs edir. Əslində problem daha dərin, mürəkkəb və qəlizdir. Məsələ burasındadır ki, bolşevik hakimiyyəti, sovet ideologiyası ata müəzzinlə ateist övladı üz-üzə qoymuşdur. Məzmunu real həyatdan - Azərbaycanda sovet hakimiyyəti quruculuğunun ilk illərində bir kənddə baş verən hadisədən götürülmüşdür. Kərbəlayi Əhməd Molla Abdullaya oğlunun «Allahsızlar» Cəmiyyətinə üzv yazıldığını xəbər verir. Müəzzin eşitdiklərinə inanmasa da, bu dəhşətli xəbər onun “atalıq və dini hisslərinə amansız zərbə vurur”. Oğlunun son hərəkətlərini göz önünə gətirən müəzzin doğurdan da, «sakit, sözə baxan» uşağının axır vaxtlar «özündən razı», «təkəbbürlü və lovğa» birisinə çevrildiyi qənaətinə gəlir: “Qırmızı kafirlər məmləkətə mütləq sahib k
əsiləndən, hər şey bir-birinə qarışmış, baş-ayaq olmuşdu: uşaqları valideynl ərinə, arvadları ərlərinə, yaradılmışları Yaradana qarşı təlim edirdilər; qad
ınları ev-eşiklərini atıb zavoda işləməyə, zorla üzlərini açdırıb, kafirlərlə birgə «klub» adlanan poz ğun yerlərə getməyə təhrik edirdilər... Allah, Allah! Bu şəraitdə g əncləri keçmiş qayda və ənənələrdə necə saxlamaq olar? » . Müəzzinin dərdi bununla bitmir, indi onun təkcə övladı yox, qızı, hətta arvadı da ailə başçısının mütləq hakimiyyətini inkar edir və «açıq-aşkar özlərinin azadlıq istəklərini bildirirdilər. Bolşeviklərin yağlı və yalançı vədlərindən vəcdə gələn, hay-küylü şüarlardan məst olan ailə üzvləri – oğlu, qızı, arvadı getdikcə müəzzinin səbr kasasını daşırır və «qəvazi-qədərin törətdiklərindən çaş-baş olan» müəzzin üsyan edir: « - N ə üçün hər yerdə olan və hər şeyi bacaran Allah qoyur ki, bu əxlaqsızlıq v ə allahsızlıq bəlası bu qədər baş alıb getsin? Nə üçün bu allahsızlar ordusunu özünün səmavi qəzəbi ilə pərən-pərən salmır? Nə üçün öz mömin sürülərini bu qaniçən qurdların ixtiyarına verib? ».
Getdikcə hadisələr daha da dramatikləşir, ateistlər din xadimlərini, mollaları, möminləri ələ salır, təhqir edir, konfranslarda, digər tədbirlərdə «Quranın mövhumatçı ruhunu», onun «antidemokratik», «antifeminist» konsepsiyalarını və hətta qana susamasını damğalayırdılar». İslam əleyhinə olan tədbirlərin birində müəzzinin oğlu özünü “keçmiş molla oğlu” kimi təqdim edərək , din pərdəsi 170
arxasında gizlənənlərin hiylələri, sadəlövh və avam adamları aldatdıqları barədə hay- küylü çıxış edir və dini bəşəriyyətə qarşı ağlasığmaz cinayətlərdə suçlayır. Artıq bu zaman ata-müəzzin dözmür: ” Qəfildən zaldan bir nərə səsi eşidildi və qulaqbat
ırıcı səslə söylənmiş ürəkdən gələn təsirli lənətlər oğlunun və bütün başqa ateistl
ərin başına yağmağa başladı. 1.
Ay bala! – m üəzzin püskürürdü, - səni görüm qisası yerdə qoymayan Allah ın və cəmi müqəddəslərin qəzəbinə gələsən! Dilin qurusun! Səsin həmişəlik tutulsun! C əhənnəm odu cəsədinizi yesin, ey insanlar, ey allahsızlar! Başınıza daş tökülsün! Evl ərinizdə bayquşlar ulasın! Anan mələsin, ay bala! Görüm it kimi qudurub öz sümükl ərinizi yeyəsiniz!.. N əhayət, camaat özünə gəlməyə və reaksiya verməyə başladı. Lakin adamlar onun a ğzını qapamağa macal tapmamış, gözləri hədəqədən çıxmış və ağzı köpükl ənən molla Abdulla isteriyadan qıc olmuş halda qışqırdı: 2.
M ən Allahın sizi vuran qəzəbini görürəm, hiss edirəm. Mən sizin evlərinizi bo ş qoyan qasırğanı görürəm, başınıza yağan cəhənnəm odlarını görürəm, hər şeyi yerl ə yeksan edən fəlakəti görürəm, yenidən dirilmə gününü görürəm, mən görür əm...”.
Bu hadisədən bir müddət sonra qəfil başlanan şiddətli yağış zaman çaxan ildırımdanmı, yoxsa ateistlərin təxribatındanmı, məsçidin minarəsi çatlayır. Müəzzin xəlvətçə – sayıqlığını itirmiş kommunist qarovulçuya rüşvət verərək son dəfə zədələnmiş minarəyə – əzan verməyə qalxır. Bundan xəbər tutan NKVD agentləri hərəkətə keçir, ora-bura vurnuxur, bağırır, lakin çatlamış minarəyə qalxmağa ehtiyat edirlər: ikinci adamın minarəyə qalxması, buna cüzi cəhd – faciə ilə nəticələnəcəkdi. «Ailəni rüsvay edən», «qoca artist», «tərs qatır» söyüşləri ilə müəzzinin oğlu Fərhad həyəcanla minarəyə dırmaşmağa başlayır: «Qəflətən d əhşətli bir gurultu göyü titrətdi, gözəl minarə kökündən qopmuş ağac kimi y ıxılaraq aşağıda olan hər şeyi, istər tikinti, istərsə də insanları, altına salıb əzdi. T əsadüfün kaprizindən oğlunun başı atanın batmış sinəsinin üstünə düşmüşdü. Bu bir r əmzi əlamət idimi? Mövhumatçılar və sentimental adamlar belə 171
d üşünürdülər... İzdihamın içindən bir pıçıltı eşidildi: Doğrudan da, müəzzin qabaqcadan h ər şeyi düz görübmüş… ».
Əslində oxucu hekayənin əvvəlindən, hətta əsərin adından hadisələrin gözlənilməz, gərgin keçəcəyini gözləyirdi. Ata ilə oğulun timsalında dindarla ateistin münasibətlərinin faciə, fəlakət həddinə qalxması sarsıdıcıdır və sovet rejimin əsl mahiyyətindən, iç üzündən, antihumanist bir quruluş olduğundan xəbər verir. Müəzzin Abdulla (isti münasibətdən, iltifat hissindən ona çox vaxt «molla» deyə müraciət edirdilər) Ceyhun Hacıbəylinin, eləcə də XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində yaşayıb yaratmış digər görkəmli yazıçıların din qəhrəmanlarından kəskin fərqlənir. Xəsislikdə, əyalına münasibətdə Hacı Qaradan (M. F. Axundovun « Sərgüzəşti- mərdi- xəsis » pyesi) geri qalmayan, yalançı mömin sifətinə girən Hacı Kərim ( C. Hacıbəylinin « Hacı Kərim » povesti) fırıldaqçılıqla, zina ilə məşğul olur, eyni zamanda ayıq-sayıqdır, zəmanənin nəbzini tutmağa çalışır, zirəkdir, ticarətini genişləndirmək üçün uşağını məktəbə qoyur.
Molla Abdulla əvvəllər müəzzinlik etməklə, dua yazmaqla ailəsini dolandırırdısa, sovet hakimiyyəti gələndən sonra «pulsuzluğa və əbədi bir işsizliyə məhkum olmuşdu». Dindar olduğuna görə onu qapılardan qovur, eyni zamanda «avara», «tənbəl», «tüfeyli» kimi ifadələrlə zinhara gətirirdilər. O isə yazıq görkəm alıb «Qoysunlar işləyim də. Mən yazıq işdən başqa nə istəyirəm ki?» - deyə sakitcə etirazını bildirirdi. O, nankor və vəfasızları sevmir, «onun patriarx ləyaqətini və müqəddəs dindar hisslərini» təhqir edənlərlə barışmır. Keçmiş xatirələri ilə yaşayır, “şirin”, “qüdrətli”, “dəmir” səsi ilə dindarları günorta namazına dəvət etdiyi günlərin həsrətini, unudulmaz aşura mərasimlərinin xiffətini çəkirdi. Müəzzin eyni zamanda möhkəm əqidə sahibidir, öz istəyindən və iradəsindən dönməzdir.
Müəllif hekayədə müəzzinin oğlu Fərhad obrazının timsalında bolşevizmin gənc nəslə gətirdiyi faciə və fəlakətin miqyasını göstərməyə çalışmış və buna nail olmuşdur. Rejim Fərhadı tez dəyişir, dövranın gərdişləri onun əxlaqını korlayır, eybəcərləşdirir. Qısa vaxt ərzində Allahsızlar Cəmiyyətinin fəallarından birinə çevrilən Fərhad addımbaşı atasını təhqir edir, ələ salır. Müəzzinin oğlu Fərhadın Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|