M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 414
bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir. Dövlət başçısı Heydər Əliyev 1994-cü ildə «Əsrin müqaviləsi»ndən gələn gəlirlərin respublikamızın sosial-iqtisadi tərəqqisinə yönəldilməsini dövlət siyasətinin başlıca məqsədi elan etdi. Ölkənin neftindən gələn gəlirlərin və valyuta vəsaitlərinin toplanması və səmərəli istifadə edilməsi və onların ölkənin iqtisadi və sosial tərəqqisinə yönəldilməsini təmin etmək məqsədi ilə 1999-cu il 29 dekabr tarixli Prezident fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Fondunun yaradılması haqqında qərarının böyük əhəmiyyəti vardır. 1
dövrdə Azərbaycanın gələcəyi haqqında düşünür, gələcək üçün təməl yaradır, perspektiv inkişaf bünövrəsi qururdu. Azərbaycan nefti hazırda iki istiqamətdə - Bakı-Novorossiysk və Bakı-Supsa neft boru kəmərləri vasitəsilə dünya bazarma çatdırılır. İxrac olunan neftdən həm Azərbaycan, həm də xarici neft şirkətləri öz gəlirlərini götürürlər. Dövlət başçısınm fərmanı ilə neftdən gələn gəlirlər hesabma Azərbaycanda Neft Fondu yaradılıbdır. 2002-ci ilin sonuna kimi Dövlət Neft Fondunda 690 milyon dollar, 2003-cü ilə kimi 800 milyon dollara qədər vəsait toplanmışdır. Heydər Əlyev Neft Fonduna toplanan vəsaiti Azərbaycanın böyük bir sərvəti, onun milli sərvəti hesab edir, Azərbaycanın ən vacib sahələrində bu sərvətdən istifadə olunmasının mümkünlüyünü göstərirdi. Heydər Əliyevin göstərişi ilə fonddan müəyyən məqsədlər üçün, məsələn, yoxsulluq şəraitində yaşayan qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, onlara yaşayış evləri tikilməsi, büdcə kəsirinin ödənilməsi və i.a. məqsədlər üçün istifadə edilmişdi. Ancaq Heydər Əliyev Neft Fondunda toplanan vəsaiti Azərbaycanın gələcəyi üçün sərvət hesab edirdi. Neft sektorundan gözlənilən böyük gəlirlər, yığılan sərvət «bunun əksər hissəsi Neft Fonduna yığılaraq, gələcək nəsillər üçün saxlanılacaqdır» - Heydər Əliyevin bu uzaqgörən siyasəti gələcək Azərbaycanın iqtisadi möh-
1 «Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanları və sərəncamları» (oktyabr-dekabr 1999-cu il). Bakı, 2000, səh. 131-132
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 415
cəhətdən yüksək inkişaf etməsinə böyük təməl qoyulduğunu sübut edir. Azərbaycan xalqında iftixar hissi, gələcəyə böyük inam doğurur. Bunlar Heydər Əliyevin uzaqgörən dövlət başçısı olduğunu bir daha təsdiq edir. Neft kimi qiymətli sərvəti olan Azərbaycan uzun illər idi ki, bu milli sərvətindən öz xalqının mənafeyi və tərəqqisi üçün istifadə etmək imkanından məhram olmuşdu. Müstəqilliyə nail olduqdan sonra Azərbaycan xalqı illədə ürəyində saxladığı arzusuna nail olmuş, təbii sərvətlərinin, о cümlədən də, neftinin tam sahibi olmuşdur. Azərbaycanın Heydər Əliyev tərəfindən hazırlanan və həyata keçirilən neft strategiyası respublikamızın bu günü və sabahı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. 1994-cü il sentyabrın 20-də imzalanmış neft müqaviləsi - «Əsrin müqaviləsi»ndə Azərbaycanın dinamik inkişaf yolu müəyyən edilmişdir. Heydər Əliyevin neft strategiyasmm həyata keçirilməsi nəticəsində respublikamız dünyanın 30 ölkəsinin şirkəti ilə 21 neft müqaviləsi imzalayıb. Bu proses hələ davam edir. Bu müqavilələrdən Azərbaycana 60 milyard manat ABŞ dolları dəyərində xarici sərmayə gələcəkdir. Azərbaycanın təbii ehtiyatlarını düzgün qiymətləndirən və dəqiq proqnozlaşdıran dövlət başçısı göstərirdi ki, 2007-2008-ci illərdə ancaq «Azəri-Çıraq-Günəşli» yataqlarından 50 milyon ton neft hasil olunmalıdır. Xəzər dənizinin başqa yataqlarından da neft çıxarılacağı gözlənilir. Xarici şirkətlərlə bağlanan müqavilələr əsasında yeni yataqlar da istismara veriləcəkdir. 1997-ci ildə «Çıraq» yatağından ilk neft alındı. Neft strategiyasının həyata keçirilməsindəki uğurlar Heydər Əliyev siyasətinin uzaqgörənliyini və reallığını təsdiq etdi. Eyni zamanda Azərbaycan əleyhinə olan qüvvələrin Azərbaycanda neft ehtiyatının az olması, nəzərdə tutulduğu qədər neft hasil olmayacağı haqqında şayiələrini, uydurmalarını alt-üst etdi. «Əsrin müqaviləsi»nin bağlanması ərəfəsində ona mane olan qüvvələr məkrli siyasət yürüdür, guya Azərbaycanda neft-qaz ehtiyatlarının kifayət qədər olmadığı haqda fikir yayırdılar. Bununla da neft işinə sərmayə
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 416
çəkindirməyə çalışırdılar. Heydər Əliyev siyasəti, diplomatiyası bu «proqnozların» puç olduğunu göstərdi. О bildirdi ki, Azərbaycan alimləri və geoloqları Xəzər dənizində son dərəcə zəngin karbohidrogen ehtiyatları aşkar etmişlər. Onlar Xəzər dənizində 8,7 milyard ton neft və azı 4 trilyon kubmetr təbii qaz olduğunu müəyyən etmişlər. «Neft müqaviləsi» imzalandı və getdikcə ona qoşulan dövlətlərin və şirkətlərin sayı artdı. İlk neft çıxarıldı, Azərbaycan neffi dünya bazarına çıxanlır, yeni quyular qazılır, Xəzərin dərinliklərindən çıxarılan neftin kəmiyyəti getdikcə artır. Heydər Əliyevin neft strategiyasının böyük gələcəyi olduğu təsdiq edilir. Hesablamalar göstərir ki, 2003-2004-cü illərdə xam neft hasilatının həcmi 20 milyon tona, sonrakı illərdə isə 40-50 milyon tona çatacaqdır. 2010- 2015-ci illərdə isə illik neft hasilatının həcmi azı 60-70 milyon ton təşkil edəcəkdir. 1 Budur, Heydər Əliyev siyasətinin uzaqgörənliyi, budur, gələcəyin düzgün ölçülüb-biçilmiş iqtisadi inkişaf proqramı. Heydər Əliyev göstərirdi ki, hələ 1994-cü ildən Azərbaycan neftinin ixracı məsələsi ortaya atılan vaxt biz Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri haqqında düşünürdük. İxrac üçün yeni - əsas ixrac boru kəmərinin Bakı- Tbilisi-Ceyhan xəttinin çəkilməsi proqramı irəli sürüləndə də həmin qüvvələr Xəzərdə neftin az olduğunu bəhanə edərək ciddi müqavimətlər, maneələr törətməyə başlamışdılar. Bunun xəyal olduğunu, qeyri-mümkün olduğunu söyləyirdilər. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin cəsarətli addımları bu müqavimətləri də tamamilə kənara atdı. Heydər Əliyevin səyi nəticəsində Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru xəttinin inşa edilməsində meydana çıxan maliyyə məsələsi problemi də həll edildi. Azərbaycanın dövlət başçısı 2002-ci il sentyabrın 18-də demişdi: «...Bu yaxın vaxtlarda İstanbulda, «Üç dənizin əfsanəsi» adlı konfrans keçirildi. Orada əfsanə haqqında söhbət keçirildi. Mən orada nitq söylədim, dedim, siz burada əfsanədən danışırsınız. Amma mən sizə demək istəyirəm ki, bu xəyal deyil, əfsanə deyil. Üç dəniz - Xəzər dənizi, Qara dəniz, Aralıq dənizi birləşəcəkdir... Ona görə indi xəyaldan gerçəkliyə gəlib çatmışıq». 2
1
«Azərbaycan» qəzeti, 30 mart 2001-ci il 2
Heydər Əliyev. 2002-ci il sentyabrın 18-də Səngəçal sahil terminalında Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəmərinin təməlinin qoyulması mərasimində nitqi. - «Xalq» qəzeti, 19 sentyabr 2002-ci il
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|