M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 158
genişlənmişdi. Hərbi quruculuq işi olduqca aşağı səviyyədə idi. Nizami ordu yaradılmamışdı. Hərbi əməliyyat planları peşəkar hərbçilər tərəfindən deyil, diletantlar, həvəskarlar tərəfindən işlənib hazırlanırdı. Ordunun əsas hissəsi könüllülərdən ibarət olduğundan çox hallarda döyüşçülər nizami ordunun tələblərinə, nizamnamə qaydalanna əməl etmirdilər. Fərarilik və təxribat geniş miqyas almışdı. Müvafiq inzibati orqanlar buna qarşı heç bir tədbir görmürdü. Orduya rəhbərlik dözülməz halda idi. Son iki ildə bir neçə müdafiə naziri dəyişmişdi: Bərşadlı, Mehdiyev, Musayev, Qazıyev, Rzayev və b. nazir təyin edilmişdi. Qərargah rəisləri, alay komandirləri, korpus komandirləri tez-tez dəyişdirilirdi. Belə vəziyyətdə torpaqlarm işğalı davam edirdi. Heç bir idarəçilik təcrübəsi olmayan, mitinq tribunasmdan hakimiyyətə gələn cəbhəçilər Azərbaycanı daha fəlakətli vəziyyətə saldılar. Azərbaycan xalqı hələ 1988-ci ildən mitinqlərdə respublikanın xilas yolunu yalnız Heydər Əliyevdə görürdü. Onun respublikaya qayıtmasını təkidlə, qətiyyətlə tələb edirdilər. Lakin nə keçmiş kommunist rəhbərləri, nə də silahlı çevriliş yolu hakimiyyətə gələn yalançı demokratlar - Xalq Cəbhəsinin liderləri Heydər Əliyevin gəlməsinə tərəfdar deyildilər. Kommunist rəhbərlər mərkəzdən olan ağalarının göstərişlərinə sadiq olduqlarını göstərmək istəyirdilər, mitinqlərdən hakimiyyət kürsüsünə gələnlər isə hansı yolla olursa-olsun öz kreslolarını saxlamağa çalışırdılar. Onları nə xalqın, nə də dövlətin taleyi maraqlandırırdı. Ə.Vəzirov, A.Mütəllibov və onların ətrafı, Əbülfəz Elçibəy Xalq Cəbhəsinin qəflətən meydana gələn «siyasi liderlər»i ilə birləşib xalqın yeganə ümummilli lideri Heydər Əliyevi siyasi səhnədən müxtəlif yollarla sıxışdırıb çıxartmağa çalışırdılar. «Xalq Cəbhəsi» - «Müsavat» hakimiyyəti dövründə təcrübəsizlik, bacarıqsızlıq, səriştəsizlik nəticəsində ölkədə iqtisadi böhran dərinləşmiş, xalqın həyat şəraiti xeyli aşağı düşmüş, qondarma «demokratik» hakimiyyət özünü xalqın gözündən salmış, sosial dayaqdan məhram olmuşdu. Beş ildən artıq bir müddətdə davam edən böhran 1993-cü ilin əvvəlindən daha da dərinləşməyə başlamışdı. Daxili dağıdıcı və xarici qızışdırıcı
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 159
zəmin yaranmışdı, etnik separatizm və vətəndaş müharibəsi üçün şərait yanmışdı. Azərbaycan dövləti böhran keçirirdi. «Xalq Cəbhəsi» - «Müsavat» rejimi təhlükəli prosesin qarşısını almaqda tamamilə aciz vəziyyətdə qalmışdı. 1993-cü ilin aprelində erməni silahlı qüvvələri tərəfindən Kəlbəcərin işğalı Azərbaycanda siyasi böhranı son həddə çatdırmışdı. Daxildə soyğunçuluq, korrupsiya, banditizm hökm sürürdü. Ölkə idarəedilməz vəziyyətə salınmışdı. Hər kəs istədiyi kimi öz problemlərini həll edirdi. Öz ətrafına qeyri-qanuni silahlı dəstələr toplayan siyasi qrupiaşmalar hakimiyyət uğrunda mübarizəni yenidən qızışdırmışdı. «Xalq Cəbhəsi» - «Müsavat» hakimiyyətinin iyun ayında Gəncədə Surət Hüseynova qarşı hərbi əməliyyatının uğursuz nəticələnməsi onun səriştəsizliyini bir daha göstərdi. Bu hakimiyyətin xalq tərəfindən müdafiə edilmədiyini görən S.Hüseynovun dəstələri Gəncədən Bakıya hücum edir, yolüstü rayonlarda hakimiyyəti ələ keçirirlər, Xalq Cəbhəsi hakimiyyətinin istefasını tələb edirdilər. Cənubda isə Əlikram Hümbətov Azərbaycanın bir neçə rayonunu ələ keçirmiş, «Talış - Muğan Respublikası» elan edərək separatçı, quldur dəstələri öz ətrafına toplayıb regionda hakimlik edir, bunımla da Azərbaycanın kürəyinə arxadan zərbə vurmuşdu. Bir tərəfdən «Xalq Cəbhəsi» - «Müsavat» iqtidarı özünün müdafiəsi üçün, digər tərəfdən Surət Hüseynov və Əlikram Hümbətov hakimiyyəti ələ keçirmək üçün döyüş cəbhəsi zonasından milli ordu hissələrini çıxarırdı ki, bu da erməni işğalçılarına Azərbaycanın yeni torpaqlarını işğal etməsinə şərait yaradırdı. Azərbaycan dünya xəritəsindən silinmək üzrə idi. Azərbaycan Respublikasını dağılmaqdan, dövlətçiliyi məhv olmaqdan, ölkəni etnik prinsiplərə əsasən parçalanmaqdan, xalqı vətəndaş müharibəsi təhlükəsindən, mənəvi - psixoloji sarsıntıdan qurtarmaq üçün xalq Öz xilaskarı Heydər Əliyevə müraciət etdi. Səbir kasası dolmuş xalq qətiyyətlə onun siyasi hakimiyyətə qayıtmasını tələb edirdi. Xalq yaranmış vəziyyətdən çıxış yolunu böyük təcrübəyə malik görkəmli dövlət və
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 160
Naxçıvanda bütün Azərbaycanın müqəddəratı üçün taleyüklü fəaliyyət göstərən Heydər Əliyevin yanına dəstə-dəstə adamlar - nümayəndələr gəlir, teleqramlar göndərilirdi. «Xalq Cəbhəsi» - «Müsavat» rejimi ölkəni saldıqlan ağır vəziyyətdən çıxarmaqda aciz olduqlarından, yaratdıqları problernləri həll etməkdən çıxış yolu tapa bilmədiklərindən, xalq və tarix qarşısında məsuliyyətdən qorxaraq xalqın ədalətli tələbi qarşısında dayana bilmədilər. Azərbaycan Respublikası Prezidenti Əbülfəz Əliyev Heydər Əliyevi Bakıya dəvət etməyə məcbur oldu. Xalq Cəbhəsi ölkəni bərbad hala salmışdı. Özlərinin faciəli sonluğunu görən Əbülfəz Elçibəy xalqın qorxusundan Heydər Əliyevi Bakıya çağırırdı ki, ölkəni bu vəziyyətdən qurtarsın. Naxçıvana dəfələrlə zəng vursa da, Heydər Əliyev telefonu götürmürdü. İyunun 7-də Bakıdan təyyarə göndərildi, təyyarə geri qaytarıldı, iyunun 8-də yenidən təyyarə göndərildi, yenə də Heydər Əliyev Bakıya gəlməkdən imtina etdi. Lakin Bakıda vəziyyətin olduqca gərginləşdiyini görüb (buna səbəb iyunun 9-da Surət Hüseynovun qoşunlarının artıq Bakının 100 kilometrliyində dayanması idi) Elçibəyin yalvarışı qarşısında Heydər Əliyev iyunun 9-da Elçibəyin təyyarəsi ilə Bakıya gəldi. deyirdi ki, «Mən buraya heç də partiyanın lideri kimi gəlməmişəm. Mən buraya tamam könülsüz, tez-tələsik yox, adamların təzyiqindən çox, yaranmış vəziyyətə görə gəldim, çünki xalqın taleyi həll olunurdu». 1
danışıq apardı. Xalq Cəbhəsi rəhbərlərinin hamısı Elçibəyin yanına toplaşmışdı. Prezident Əbülfəz Elçibəy Heydər Əliyevə baş nazir vəzifəsini təklif etdi, lakin Heydər Əliyev qəbul etmədi. Heydər Əliyev çəkinmədən Xalq Cəbhəsinin ölkəni belə çətin vəziyyətə saldığını, onların cinayətkar idarəetmə üsulunu cəsarətlə cəbhəçilərin üzünə deyib, onları ciddi tənqid etdi. Heydər Əliyev ağır vəziyyətdən çıxış yolunun ancaq danışıqlar yolu ilə, qarşılıqlı anlaşma vasitəsilə, sülh və barışıqla mümkün olacağını gös-
1
H.Əliyev. Yazıçı Aleksandr Proxonovla müsahibə. Müstəqilliyimiz əbədidir, səh.60; «Azərbaycan» qəzeti, 12 avqust 1993
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|