M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 152
yanacağı, 540 ton mazut, 220 ton daş kömür, 955 ton kartof, 350 ton un 97 ton soğan göndərilmişdi. 1992-ci il dekabr ayının 3-də İran İslam Respublikasından Naxçıvana təqribən 30 mqvt gücündə elektrik enerjisinin verilməsinə başlanmışdı. Türkiyədən (İqdır şəhəri) Naxçıvana çəkilən elektrik xəttinin çəkilişi başa çatmaq üzrə idi. 1
Qeyd etmək lazımdır ki, çətin şəraitdə yaşayan Naxçıvan Azərbaycan rəhbərliyindən kömək almırdı. Muxtar Respublikaya sosial-iqtisadi məsələlərin həll edilməsində heç bir yardım edilmirdi. Əksinə, Azərbaycanın bəzi rəhbərləri Muxtar Respublikaya kömək əvəzinə, onun rəhbərliyinə, şəxsən Heydər Əliyevə təzyiq göstərməyə cəhd edir, onu hakimiyyətdən uzaqlaşdırmağa çalışırdılar. Heydər Əliyevin xalq tərəfindən müdafiə si isə getdikcə möhkəmlənirdi. Naxçıvanda 24 oktyabr dövlət çevrilişinə cəhdinin xalq tərəfindən ləğv edilməsi bunu bir daha sübut etdi. Naxçıvan Muxtar Respublikasına Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyəti də yardım göndərmişdi. Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətinin Naxçıvan torpağına ilk ayaq basmış vətəndaşı - Quzey Kıbrıs Türk Cumhuriyyəti Cümhur başqanının müşaviri Ahmed Qazioğlunu 1991-ci il dekabrın 6-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev qəbul etmişdi. Ahmed Qazioğlu Heydər Əliyevə Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətinin cümhur başqanı Rauf Denktaşın salamını və Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətinə rəsmi dəvətini yetirmişdi. Heydər Əliyev dəvət üçün təşəkkürünü bildirmiş və Naxçıvana rəsmi səfərə dəvətini Rauf Denktaşa çatdırmağı xahiş etmişdi. Ahmed Qazioğlu bildirmişdi ki, Kıbrısdakı türklər Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda mübarizənin önündə gedən naxçıvanlılara böyük məhəbbət bəsləyirlər. Rəsmi dairələr, əhali muxtar respublikanın ağır vəziyyətindən xəbərdardırlar və buradakı qardaşlarına köməyə tələsirlər. demişdi: «Bu bizlərin sizlərə yardımı yox, könüldən gələn qardaşlıq payıdır». 2
1 Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Arxivi. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Rəyasət Heyətinin qərarları. Fond 2941, siyahı la, iş 1, vərəq 30-31
2 Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Antivi. Fond 1, siyahı 1, iş 0-57, vəraq 63-64
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 153
Naxçıvan əhalisi adından minnətdarlığını bildirərək qeyd etmişdi ki, Quzey Kıbrıs Türk Cümhuriyyətinin müstəqillik uğrunda mübarizəsi azadlıq yolunda çalışan Azərbaycan türkləri üçün bir örnəkdir. 1991-ci il dekabrın 27-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev ABŞ-in Moskvadakı səfırliyinin əməkdaşları -səfirliyin ikinci katibləri Enn K.Breyter və Obri A.Karlsonu onların öz xahişləri ilə qəbul etmişdi. 1 Amerikalı diplomatlar bildirmişdilər ki, onlar Zaqafqaziya problemləri ilə məşğul olurlar və Naxçıvana Heydər Əliyevlə görüşmək məqsədilə gəlmişlər. Xanım Enn K.Breyter demişdi: «Biz Azərbaycanda bir neçə dəfə olmuşuq. Naxçıvana gəlməyə çalışmışıq, lakin hər dəfə Azərbaycanın Moskvadakı daimi nümayəndəliyində də, Bakıda da maneələrlə rastlaşmışıq». 2
Qonaqları səmimi salamlayan Heydər Əliyev ABŞ səfirliyi tərəfindən Naxçıvana göstərilən diqqətdən razı qaldığını bildirmiş və qeyd etmişdi ki, bu amerikalı diplomatların son 70 ildə Naxçıvana ilk gəlişidir. Ali Məclisin sədri Naxçıvanda baş verən demokratik dəyişikliklərə Muxtar Respublikanın mühüm siyasi məsələlər üzrə müstəqil və prinsipial mövqe tutduğuna görə iqtisadi, kommunikasiya və informasiya blokadasına salınması haqqında məlumat vermişdi. Eyni zamanda Heydər Əliyev Qərb ölkələri ilə Naxçıvana yardım edilməsi haqqında danışıqlar aparırdı. O, Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti B.Klintonla əlaqə yaratmışdı. Amerika Birləşmiş Ştatlarının hökuməti Naxçıvana humanitar yardım göndərirdi. Bununla da blokada şəraitində Naxçıvanın yaşaması təmin olunurdu. Heydər Əliyev 1992-ci il iyunun 11-də Beloras Respublikası Parlamentinin millət vəkilləri Kuçinski Viktor Franseviç və Naumov Sergey İosifoviçi qəbul etmişdi. O, millət vəkillərinə Muxtar Respublikada yaranmış vəziyyət, Ermənistanla həmsərhəd rayonlarında baş verən hadisələr və Naxçıvanda yerləşən MDB hərbi hissələri ilə yerli hökumət və əhali
1 Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Arxivi. Fond 1, siyahı 1, iş 0-57, vərəq 58-60. 2 Yenə orada, vəraq 58 M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 154
Beloras Respublikası Sovetini və iyunun 23-də Minskdə keçiriləcək ATƏT- in növbəti yığıncağının iştirakçılarına Naxçıvan haqqında obyektiv məlumat versinlər. 1
1992-ci il iyulun 23-də Heydər Əliyev Bakıdan Naxçıvana gəlmiş Rusiya Federasiyasının xüsusi səlahiyyətli elçisi, Dağlıq Qarabağda sülhün bərqərar olunması üzrə Rusiyanm vasitəçilik missiyasının rəhbəri Vladimir Kazimirovu qəbul etmişdi. Ali Məclisin sədri Muxtar Respublikanın rəhbərliyi və əhalisinin Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin sülh yolu ilə aradan qaldınlmasına tərəfdar olduqlarını bildirmiş və Rusiyanın vasitəçilik missiyasının səylərinin müvəffəqiyyətlə nəticələnməsini arzulamışdı. 2
Heydər Əliyev 1993-cü il fevralm 4-də Naxçıvana gəlmiş Amerika Birləşmiş Ştatlarının Azərbaycandakı səfiri Riçard M.Maylısı qəbul etmişdi. 3
Mart ayının 10-da isə ABŞ-ın Naxçıvan MR-na humanitar yardımını gətirən inspeksiya qrupunun üzvləri - Robert Hovardi, Devid Robertsi və Cil Robitsonu qəbul etmişdi. 4 Muxtar Respublikanın rəhbəri ABŞ-ın Naxçıvana göndərdiyi humanitar yardımın böyük siyasi əhəmiyyəti olduğunu bildirmişdi. Çünki ABŞ-m konqresi bundan əvvəl Azərbaycana humanitar yardım göndərilməsini qadağan etmişdi. Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti Bil Klintonun Azərbaycanın tərkib hissəsi olan Naxçıvan Muxtar Respublikasına humanitar yardım etməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. 5
Amerika diplomatı Riçard M.Mayls Naxçıvanda ictimai-siyasi vəziyyətlə tanış olduqdan sonra «Həyat»ın müxbirinə demişdi: «Naxçıvan Muxtar Respublikası Azərbaycan ictimai-siyasi həyatında mühüm və əhə-
1
2
Yenə orada, iş 0-07, vərəq 28-29
3 Yenə orada, iş 0-57, vərəq 16-17
4
Yenə orada, vərəq 7-8
5 Yenə orada
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|