M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 143
keçirilməsi üçün ilk addım atılıbdır. Azərbaycan xalqı tam əmin ola bilər ki, naxçıvanlılar milli azadlıq hərəkatı uğrunda mübarizəni daha əzmlə davam etdirəcəklər». 1
Heydər Əliyevin Naxçıvanda respublika üçün apardığı taleyüklü işlər dünya mətbuatının, xarici ölkə vətəndaşlarının, siyasi xadimlərinin, jurnalistlərin, habelə Azərbaycanda çıxan qəzetlərin, siyasi partiyaların nümayəndələrinin diqqətini cəlb edirdi. Onlar Naxçıvana gəlirdilər. Heydər Əliyevin mətbuat konfranslarında çıxışlarını dinləyir, onun qəbulunda olur, Muxtar Respublika haqqında, Azərbaycandakı vəziyyət və respublikanın gələcəyi, onun siyasi mövqeyi haqqında suallar verir və qaneedici cavablar alırdılar. 1991-ci il noyabrın 13-də AXC məclisinin üzvü, Ağdam bölgəsinin «Ana torpaq» qəzetinin redaktorunım Heydər Əliyevlə söhbəti 2 zamanı onun «Keçmiş «partokrat» olmusunuz, bu gün özünüzü əsl demokrat hesab edirsinizmi?» sualına Ali Məclisin sədri belə cavab vermişdi: «Əslində mən hesab edirəm ki, mənim kimilər içərisində mən ən demokratik adamam və Naxçıvanda da bu demokratiyanı inkişaf etdirirəm. Xalqın təkidi ilə bu vəzifəyə gəlmişəm və ona qədər əzilən Xalq Cəbhəsini, digər demokratik qüvvələri burda hakimiyyətə gətirməyə əsasən nail olmuşam». 3 Həqiqətən, hələ Ali Məclisin sədri seçildiyi ilk gündən Xalq Cəbhəsinin üzvlərini rəhbər vəzifələrə təyin etmişdi, iki üzvü müavin seçilmişdi, AXC-nin yaradıcılarından biri baş nazir təsdiq edilmişdi, Culfa və Ordubad rayon Sovetlərinin sədrləri demokratik xalq hərəkatının yerli liderləri idi. Bütün rəsmi danışıqlara demokratik qüvvələrin nümayəndələri göndərilirdi. Bir müddətdən sonra XC-dən olanlar özlərini ifşa etdi. Onlar Xalq Cəbhəsinin üzvləri olduqlarına görə özlərini tabe olmayan şəxs kimi aparır, qeyri-qanuni işlərlə məşğul olurdular. Bunlara görə
1 «Həyat» qəzeti, 23 oktyabr 1991-ci il 2 Heydər Əliyevlə geniş söhbət «Qarabağ Azərbaycanın ən gözəl diyarıdır», «Heydər Əliyev: Mənim heç bir mafiyam yoxdur!» və «Heydər Əliyev: Parlament buraxılmalıdır...»
başlıqları altında «Ana torpaq» qəzetinin 1991-ci il 3 dekabr, 19 dekabr və 1992-ci il 6 yanvar tarixli nömrələrində dərc olunmuşdur
3 Qətiyyətin təntənəsi, səh.225
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 144
Cəbhəsinin Heydər Əliyevə qarşı əks fəaliyyəti genişləndi. Mərkəzdən - Bakıdan da Naxçıvana qarşı, Heydər Əliyevə qarşı təxribatlar hazırlanır, ona mane olmağa çalışır, hakimiyyətdən getməsi üçün təzyiqlər edilirdi. Böyük siyasətçi, mübariz, dömnəz rəhbər öz mövqeyində möhkəm dayanmışdı. Xalqa arxalanmışdı, xalq həmişə onu müdafiə edirdi. Heydər Əliyev böyük razılıqla deyirdi: «Mən xalqıma mirmətdaram». 3 avqust 1993-cü ildə qəzetinin müxbiri ilə söhbətində Heydər Əliyev demişdi: «Biz blokada şəraitində yaşayırdıq... Xalq Cəbhəsi hökuməti bu blokadanm aradan götürülməsi üçün tamamilə mümkün olan tədbirləri qəsdən görmürdü. Onlar məndən qorxur və riyakarlığa bax ki, ümid edirdilər - Naxçıvanın müsibəti məni hörmətdən salacaq və yenə də hakimiyyətdən uzaqlaşdıracaqlar. . . Amma əllərindən bir iş gəlmədi». 1
kəskinləşdirmişdi. Azərbaycan Respublikası daxili işlər nazirinin Bədən Tərbiyəsi İnstitutunu bitirmiş, daxili işlər orqanlarmda heç bir təcrübəsi və səriştəsi olmayan, AXC-nin fəal üzvü, S.Mustafayevin Naxçıvan Muxtar Respublikasında daxili işlər naziri təyin edilməsi bölgə daxili münasibətlərin gərginləşməsinə və qarşıdurmaya gətirib çıxartdı. 1 sentyabr 1992-ci il tarixli Naxçıvan MR Daxili İşlər Nazirliyi polis əməkdaşlarının bəyanatında bu qərarın şəxsi heyətin ciddi etirazına səbəb olduğu və daxili işlər orqanlannı siyasi məqsədlərə tabe etdirən hərəkətlərə və cəhdlərə yol verilməyəcəyi bildirilmişdi. Naxçıvan MR Ali Məclisinin sessiyasında Naxçıvan MR daxili işlər naziri təyin edilməsi haqqında məsələyə baxıldı və səs çoxluğu ilə qəbul edilmədi. 1992-ci il oktyabrın 24-də AXC Naxçıvan şöbəsinin silahlı dəstələri və Ordubad rayon polisi tərəfindən Naxçıvanda dövlət çevrilişi cəhdi göstərildi. Muxtar Respublikanın televiziya şirkətini, texniki istismar rabitə idarəsinin elektrik mərkəzini, Daxili İşlər Nazirliyini tutdular. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev Xalq Cəbhəsinin
1 Heydər Əliyev. Göstərilən kitab, səh.48; qəzeti, 3 avqust 1993-cü il M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 145
boşaltmağı tələb etmişdi. Lakin bu müsbət nəticə verməmişdi. 1 Belə şəraitdə Naxçıvan MR Ali Məclisinin qarşısında izdihamlı mitinq keçirildi. Mitinq iştirakçıları Heydər Əliyevlə həmrəy olduqlarını bildirir, silahlı dəstələrdən Daxili İşlər Nazirliyinin və teleradio verilişləri komitəsinin binasını boşaltmağı tələb edirdilər. Heydər Əliyev bir neçə dəfə AXC sədri, Azərbaycan prezidenti Ə.Elçibəylə telefonla danışaraq AXC Naxçıvan şöbəsi tərəfindən törədilən təxribata son qoyulmasını tələb etmişdi: «Oktyabr ayının 24-də Naxçıvanda çevriliş edib məni ordan qovmaq istəyəndə mən 9 dəfə Əbülfəz Elçibəylə telefonla danışdım, dedim, bu adamları yığışdırın, o, mənə deyir, nə cür yığışdırım? Dedim, bunlar Xalq Cəbhəsinin qeyri-qanuni silahlı adamlarıdır. Siz, Xalq Cəbhəsinin sədrisiniz, göstəriş verin yığışdırsınlar. Siz bilirsinizmi ki, o, bu göstərişi vermədi?.. Nəhayət, 15 min Naxçıvan əhalisi - qoca, cavan, uşaq, qadm, kişi toplaşdılar ora, camaatı oradan dağıtdılar». 2
Oktyabrm 25-də Heydər Əliyev Naxçıvan radiosu ilə əhaliyə müraciət etdi. Elə həmin gün Naxçıvan MR Ali Məclisinin fövqəladə sessiyası keçirilmiş, 24 oktyabr dövlət çevrilişi cəhdi pislənilmiş, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin 25 oktyabr tarixli qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin, Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin 1992-ci il oktyabrın 24-də Naxçıvan Xalq Cəbhəsi və onun silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunması, bu dövlət orqanlarının işinin bir neçə saat ərzində iflic vəziyyətinə salınması və beləliklə, bütün əhaliyə mənəvi zərbə vurulması Naxçıvan Muxtar Respublikasında dövlət çevrilişi kimi qiymətləndirilmişdi. 3 Məclis AXC silahlı qüvvələrinin üç gün ərzində tərk-silah olunması haqqında qərar qəbul etmişdi. Oktyabrın 27-də Naxçıvandakı Azadlıq meydanında keçirilən ümumrespublika mitinqinin iştirakçıları Azərbaycan prezidentindən Naxçıvana göstərilən zorakılıq hərəkətlərinin qarşısını almağı tələb etmişdilər.
1 Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Arxivi. Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəyasət Heyətinin qərarları. Fond 2941, siyahı la, iş 1, vərəq 53
2 Yenə orada, vərəq 54
3
Yenə orada, vərəq 63
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|