29
İxrac gömrük proseduru, daxili tranzit və ya xaricdə emal xüsusi
gömrük prosedurları üçün bəyan edilən daxili mallar və nəqliyyat
vasitələri müvafiq gömrük bəyannaməsi gömrük orqanı tərəfindən
təsdiq olunduğu vaxtdan başlayaraq, gömrük ərazisindən aparılana,
dövlətin xeyrinə imtina ya məhv edilənə, yaxud gömrük
bəyannaməsinin bu Məcəllənin 154-cü maddəsinə uyğun olaraq
ləğvinədək gömrük nəzarəti altında olurlar.
Son istifadə xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş
mallar bu Məcəllənin 195-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş
müddətdə gömrük nəzarəti altında olurlar. Gömrük nəzarəti altında
olan mallar və nəqliyyat vasitələrindən istifadə olunmasına və onlar
barəsində sərəncam verilməsinə bu Məcəllə ilə müəyyənləşdirilmiş
qaydada və şərtlər daxilində yol verilir.
Əvvəllər gömrük ərazisindən çıxarılmış malların və nəqliyyat
vasitələrinin, yaxud emal məhsullarının gömrük qanunvericiliyinə
əsasən mütləq qaydada geri qaytarılması nəzərdə tutulduğu hallarda,
gömrük orqanları həmin malların və nəqliyyat vasitələrinin, yaxud
emal məhsullarının geri gətirilməsinə dair öhdəliklərin şəxslər
tərəfindən bu Məcəllədə göstərilən qaydada, gömrük prosedurlarının
şərtlərinə uyğun olaraq yerinə yetirilməsinə nəzarəti həyata
keçirirlər.
Gömrük nəzarətinin müəyyən formalarından azadetmə Gömrük
Məcəlləsi, gömrük işi üzrə digər qanunvericilik aktları və
beynəlxalq
müqavilələrlə
müəyyən
olunur.
Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin və onunla birlikdə gedən ailə üzvlərinin
şəxsi baqajı gömrük yoxlamasından azaddır. Xidməti vəzifələrinin
icrası ilə əlaqədar gömrük sərhədindən keçən Azərbaycan
Respublikası Baş nazirinin, onun müavinlərinin, Azərbaycan
Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının rəhbərlərinin,
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi deputatlarının və
Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkilinin
(ombudsmanın) şəxsi baqajları gömrük yoxlamasından azaddır.
Öz yoluna davam edən xarici hərbi gəmilərin, hərbi hava
gəmilərinin, eləcə də digər hərbi texnikanın gömrük yoxlamasından
azad edilməsi dövlətlərarası sazişlərlə tənzimlənir. Beynəlxalq
30
müqavilələrə uyğun olaraq gömrük nəzarətinin müəyyən
formalarından azadetmə bu sazişlər təsdiq edildikdən (ratifikasiya
olunduqdan) sonra həyata keçirilir.
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin «Gömrük
nəzarətinin həyata keçirilməsi Qaydaları»nın təsdiq edilməsi
haqqında 18 yanvar 2013 cü il, 7
№ Qərarina əsasən "Gömrük
nəzarətinin həyata keçirilməsi Qaydaları" Azərbaycan Respublikası
Gömrük Məcəlləsinin 92.6.1-ci maddəsinə uyğun olaraq
hazırlanmışdır və mal və nəqliyyat vasitələri üzərində gömrük
nəzarətinin həyata keçirilməsi qaydalarını müəyyən edir. Bu
Qaydalar gömrük sərhəd buraxılış məntəqələrində və gömrük
rəsmiləşdirilməsi yerlərində istehsal və ya kommersiya məqsədləri
üçün nəzərdə tutulan mallara və nəqliyyat vasitələrinə münasibətdə
gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı məsələləri
tənzimləyir.
Fiziki şəxslər tərəfindən istehsal, yaxud kommersiya məqsədləri
üçün nəzərdə tutulmayan mallar Azərbaycan Respublikasının
gömrük sərhədindən güzəştli və sadələşdirilmiş qaydada keçirilir və
bu mallara münasibətdə gömrük nəzarəti Gömrük Məcəlləsinə
əsasən tənzimlənir. Gömrük nəzarəti gömrük qanunvericiliyinə
riayət olunmasını təmin etmək məqsədi ilə gömrük orqanlarının
həyata keçirdiyi tədbirlər toplusudur. Azərbaycan Respublikasının
gömrük orqanları tərəfindən gömrük nəzarətini həyata keçirmək
üçün qanunvericiliklə müəyyən olunmuş forma, üsul və vasitələrdən
istifadə edilir.
Gömrük nəzarətinin formaları Gömrük Məcəlləsinin 92.2-ci
maddəsinə əsasən müəyyən edilir. Gömrük orqanlarının vəzifəli
şəxsləri gömrük nəzarətinin müstəsna forması kimi şəxsi yoxlamanı
gömrük idarəsinin və ya struktur bölməsinin rəhbərliyinin qərarı
əsasında həyata keçirirlər. Seçilmiş gömrük nəzarətinin formasının
tətbiqi zamanı səmərəliliyi artırmaq üçün həyata keçirilən tədbirlər
gömrük nəzarətinin üsullarını təşkil edir. Gömrük orqanlarının
vəzifəli şəxsləri gömrük nəzarətini aşağıdakı üsullarla həyata
keçirirlər:
31
1.gömrük təminatı vasitələrindən istifadə etməklə;
2. gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsinə yardım üçün
mütəxəssisləri və ekspertləri cəlb etməklə;
3. gömrük nəzarəti zonalarını yaratmaqla və qanunvericilikdə
nəzərdə tutulmuş digər üsullarla.
Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi zamanı gömrük orqanları
aşağıdakı vasitələrdən istifadə edirlər:
1. texniki nəzarət vasitələrindən (detektorlar, rentgen aparatları,
surətçıxaran avadanlıqlar, mexaniki, elektrik, elektron cihazlar,
gömrük nəzarəti üzrə müşayiət qurğuları, qlobal mövqetəyinetmə
sistemi (GPS) və s.);
2. dəniz (çay) və hava gəmilərindən;
3. gömrük orqanlarının informasiya resurslarından;
4. xidməti itlərdən və gömrük nəzarətinin məqsədlərinə nail
olmaq üçün siyahısı Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti
tərəfindən müəyyən edilmiş digər vasitələrdən.
Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün aşağıdakı sənədlər
tələb olunur:
1. nəqliyyat sənədləri;
2. mallar və nəqliyyat vasitələri barədə məlumatları özündə əks
etdirən bəyannamə.
Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə tələb olunan
nəqliyyat sənədləri şəxslər tərəfindən gömrük orqanlarına təqdim
edilir. Gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata
keçirilməsi məqsədi ilə şəxslər tərəfindən gömrük prosedurlarının
tələblərinə uyğun olaraq gömrük bəyannaməsi verilir. Gömrük
bəyannaməsində göstərilən məlumatlar üzrə gömrük orqanları
tərəfindən tələb olunduğu hallarda şəxslər müvafiq təsdiqedici
sənədləri gömrük orqanına təqdim edirlər. Gömrük Məcəlləsinin
40.2-ci maddəsinə uyğun olaraq, tələb olunan sənədləri təqdim edən
şəxs onlarda göstərilən məlumatların düzgünlüyünə və tamlığına
görə cavabdehdir. Gömrük işi üzrə digər qanunvericilik aktları ilə
gömrük orqanlarına təqdim olunması nəzərdə tutulmuş sənədlər, o
cümlədən gömrük bəyannamələri elektron formada təqdim oluna
bilər.
Dostları ilə paylaş: |