M. M. Musayev

 

336 

Süpürgәsini  hirslә  yerә  çırpır.  Toz  qalxır.  Sәrçәlәr  uçuşur.  İri,  qara  it 

hürür…     

 

Ədəbiyyat 

 

ABDULLAYEV, Kamal  1999,  

Azərbaycan 

dili 

sintakasisinin  nəzəri  problemləri,  Ali  mәktәblәr  üçün  dәrs  vәsaiti, 

“MAARİF” Nәşriyyatı, Bakı, 279 s.  

AKTAŞ,  Şerif  2000,  Şiir  Tahlili.  Teori  ve  uygulama,  Akçağ 

Yayınları, 280 s.  

DİLÇİLİK  ENSİKLOPEDİYASI  2006-2008,  I  cild,  513  s.;  II 

cild, 526 s (dәrs vәsaiti), Bakı, Mütәrcim. 

ƏFƏNDİYEV, Paşa 1992, Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı, Ali 

mәktәblәr üçün dәrslik, “MAАRİF” Nәşriyyatı, 479 s.  

Кононов А. Н. 1980,  Грамматика 

языка 

тюркских 

рунических 

памятников 

VII-IX 

вв. 

Ленинград, 

“Наука”, 

Ленинградское отделение, 225 с. 

 Гальперин  И.  Р.  1981,  Текст  как  объект    лингвистического 

исследования, Наука, М.  

QULİYEV,  Əbülfәz  1990,  Qədim  Türk  yazılı  adidələrinin 

sintaksisi, Bakı,  72 s.  

LES:  Лингвистический  энциклопедический  словарь,  Москва,  

“СОВЕТСКАЯ ЭЦИКЛОПЕДИЯ”, 1990, 683 с.  

MUSAOĞLU,  Mehman  2002,  Türkoloji’nin  Çeşitli  Sorunları 

Üzerine Makaleler-İncelemeler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. 

MUSAOĞLU, Mehman 2003a,  

Türkçenin 

İşlevsel 

Dilbilgisi  ve  Metin  Kompozisyonu,  Dil  Dergisi,  Sayı 120  Mayıs-Haziran, 

s. 22-40. 

MUSAOĞLU,  Mehman  2003b,  Türk  Folklorik  Metinlerinin 

Ontolojik-Folklorik  Temelleri//  –Dil  Dergisi,  Sayı:  118,  Ocak-Şubat, 

Ankara Üniversitesi Basımevi, s. 16-25. 

MUSAOĞLU,  Mehman    2008,  Dede  Korkut  Metninin  Sentaksı 

Üzerine.  -Dil,  әdәbiyyat  vә  onların  tәdrisi  metodikasının  aktual 

problemlәri, Bakı, s.108-128.  

MUSAOĞLU,  Mehman    2010,  Kemal  Abdullanın  Eserleri 

Türkiye Türkcesinde, Kültür Ajans Yayınları, Ankara, 2007 s.  

NOVRUZOVA, Nuridә 2002, Mətn sintaksisi, Bakı.  

---

 

337 

POPOVSKAYA 

L. 

V. 

2006, 

Linqvistiçeskiy 

analiz 

xudojestvennoqo  teksta  v  vuze,  Uçebnoe  posobie,  Rostov-na-Donu: 

“Feniks”, 510 s.  

UZUN,  Leyla  Subaşı  1995,  Orhon  Yazıtlarının  Metindilbilimsel 

Yapısı. Simurg, 176 s.  

ÜSTÜNOVA,  Kerime  1998,  Dede  Korkut  Destanları  ve 

Cümleden Büyük Birlikler, İstanbul, 380 s.  

Закиев  М.  З.  1963,  Синтаксический  строй  татарского  языка, 

Казань. 

Zaevskaya  A.A.  2002,  Nekotorıe  problemı  teorii  ponimaniya 

teksta, -Voprosı Yazıkoznaniya, 2002, 4, s. 62-73. 

 

Mənbələr 

 

ABDULLA, Kamal 2004, Yarımçıq əlyazma. Roman, XXI YNE, 

Bakı, 286 s. 

ABDULLA,  Kamal  2005,  Tarixsiz  gündəlik,  povest,  XX  YNE, 

Bakı, 191 s. 

ABDULLA, Kamal 2006, Eksik El Yazması. Aktaran: Ali Yılmaz, 

Ötüken, Ankara, 291 s. 

ABDULLA, Kamal 2006, Sehrbazlar Dərəsi.  Roman, Mütәrcim, 

Bakı, 222 s. 

 ABDULLA,  Kamal

  2007,  Büyücüler  Deresi.  Roman,  Türkiye 

Türkçesine  aktaran:  Arif  Acaloğlu,  Avrupa  Yakası  Yayınları,  İsatanbul, 

188 s. 

ARASLI, Hәmid 1978, Kitabi- Dәdә Qorgud, Gәnclik, Bakı.  

FİKRƏTOĞLU, 

Orxan 

2006, 

Azәrbaycan 

әdәbiyyatı 

antologiyası, Beş cilddә, V cild, “ŞƏRQ-QƏRB” Bakı, s. 

Hitit. Yabancılar İçin Türkçe, 1, A.Ü. TÖMER, 2002. 

Hitit. Yabancılar İçin Türkçe, 2, A.Ü. TÖMER, 2002. 

Hitit. Yabancılar İçin Türkçe, 1, A.Ü. TÖMER, 2002.  

Кыдырбaeвa  Р.,  Кырбaшeв  К.,  Жaйнaкoвa  A.  1988,  “Мaнac” 

эпocунун вaриaнтлaры. Фрунзe: Изд-во “Илим”, 158 c.  

 Kitabi-

 

Koroğlu dastanı, Bakı, 1957 

Manas.  Kırgız  elinin  batırlık  eposu.  2  –  Kitap,  Moskova,  1968, 

685 s. 

---

 

338 

Maaday  Kara.  Epos  narodov  SSSR  (SSCB  Halkları  Eposu), 

Moskova, 1973. 

RADLOFF,  Wilhelm  1999,  Türkierin  Kökleri,  Dilleri  ve  Halk 

Edebiyatından  Denemeler.  I  Cilt,  458  s.,    II  Cilt,  810  s.  Ankara,  EKAV 

Eğitim ve Kalkınma Vakfı. 

ŞIXLI, İsmayıl 1971, Seçilmiş əsərləri, 2 cilddә, C. I, Bakı, s. 36-

42. 

 Tezcan,  Semih  ve  Boeschoten,  Hendrik  2001,  Dede  Korkut 

Oğuznameleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 315 s. 

Türkçe  Sözlük  2005,  10.  Baskı,  Atatürk  Kültür,  Dil  ve  Tarih 

Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu, Ankara, 2244 s. 

---

 

339 

IV HİSSƏ 

 

ƏLAVƏLƏR 

 

I ƏLAVƏ 

 

Azərbaycan türkcəsi-Türkiyə türkcəsi qısa feil lüğəti 

  

Lüğәtdә  “Azәrbaycan  Dilinin  İzahlı  Lüğәti”ndәn  (Bakı,  1964,  I 

cild; Bakı, 1980, II cild; Bakı, 1983, III  cild; Bakı 1987, IV cild)  alınan 

600-dәn çox feil sıralanmışdır. Mәstәr şәkillәrindә yazılan hәmin feillәrin 

Türkiyә türkcәsindәki qarşılıqları, qarşılığı olmayanların isә açıqlamaları 

verilmişdir.  Azәrbaycan  Türkcәsindәn  kök  vә  bәzi  sözdüzәldici 

şәkilçilәrdәn düzәlәn gövdә vә Türkiyә türkcәsindә qarşılığı olmayan söz 

morfemlәr seçilmişdir:  

1.  Azәrbaycan  türkcәsindәki  kök  feillәr.  Mәsәlәn:  almaq  (al-

mak);  acmaq  (acıkmak);  qırxmaq  (saçını  kestirmek;  tıraş  olmak,  tıraş 

etmek) vә s. 

2. Azәrbaycan türkcәsindә yalnız etimologiyası baxımından әsas 

vә  kömәkçi  mofemlәrә  ayrıla  bilәn  bәzi  feillәr.  Mәsәlәn:  bacarmaq 

(becermek;  yapmak);  bәlәmək  (belemek);  yuxalmaq  (hafifleşmek,  yu-

muşamak) vә s. 

3.  -ır,  -ir,  -ur,  -ür  formadüzәldici  şәkilçi  ilә  düzәlәn  feillәr. 

Mәsәlәn:  bişirmək  (pişirmek);  qayırmaq  (imal  etmek,  hazırlamak); 

yetirmək (iletmek); keçirmək (geçirmek); süpürmək (süpürmek) vә s. 

4. Azәrbaycan Türkcәsindә işlәnilәn, ancaq Türkiyә Türkcәsindә 

qarşılığı olmayan vә ya fәrqli mәnalar ifadә edәn feillәr. Mәsәlәn: büd-

rәmәk  (sendelemek);  qayıtmaq  (gittiği  yerden  geri  dönmek);  qalamaq 

(istiflemek);  düşmək  (inmek);  kürümək  (temizlemek);  oğurlamaq 

(çalmak); sayrışmak (titreşmek) vә s. 

---