M. M. Musayev

 

7 

ƏDƏBİYYAT ………………………………………………… 116 

MƏNBƏLƏR …………………………………………………  123 

 

2. Türk әdәbi dillәrindә mürәkkәb cümlәnin  

konseptual-struktur növlәri …………………………………….. 124 

2.1. Aydınlaşdırma konstruksiyaları……………………………  124 

2.1.1 Aydınlaşdırma-subyekt konstruksiyaları………………...   124 

2.1.1.1. Subordinativ-subyekt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……   125 

2.1.1.2. Korrelyativ-subyekt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …….    137 

2.1.2. Aydınlaşdırma-obyekt konstruksiyaları …………………  141 

2.1.2.1. Subordinativ-obyekt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……...  142  

2.1.2.2. Subordinativ-qapalı konstruksiyalar ……………………148 

2.1.2.3. Korrelyativ-obyekt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……….  150  

2.2. Tәyin konstruksiyaları …………………………………….. 153 

2.2.1. MC quruluşunda predikativ tәyinli asılı komponentlәrin  

yeri ……………………………………………………………... 154 

2.2.1.1. Predikativ tәyinli asılı komponentlәr MC sintaksisindә.. 155 

2.2.1.2. Predikativ tәyinli asılı komponentlәr mürәkkәb  

tәyin konstruksiyalarında……………………………………….. 157 

2.2.2. Tәyin konstruksiyalarının struktur-semantik tiplәri …….. 159 

2.2.2.1.Subordinativ-tәyin mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ………... 159  

2.2.2.2. Korrelyativ-tәyin mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …………. 168  

2.3. Zәrflik konstruksiyaları……………………………………. 172 

2.3.1.  Zaman-mәkan әlaqәli mürәkkәb cümlәlәr ……………… 172  

2.3.1.1. Subordinativ-zaman mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……… 173 

2.3.1.2. Koordinativ-zaman mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ………. 175  

2.3.1.3. Korrelyativ-zaman mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……….. 180  

2.3.1.4. Korrelyativ-yer mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …………… 182 

2.3.2. Sәbәb-mәqsәd әlaqәli mürәkkәb cümlәlәr ……………...  185  

2.3.2.1. Subordinativ-sәbәb mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ………  187 

2.3.2.2. Koordinativ-sәbәb mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……….   188 

2.3.2.3. Subordinativ-mәqsәd mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …….  192 

2.3.2.4. Koordinativ-mәqsәd mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……… 196  

İkinci hissənin ikinci bölümünə dair yoxlama  

sualları və tapşırıqlar ………………………………………...  197 

ƏDƏBİYYAT………………………………………………….  200  

MƏNBƏLƏR…………………………………………………..  203 

 

---

 

8 

3. Sintaktik omonimlik anlayışı vә çoxmәnalı mürәkkәb  

cümlәlәr ………………………………………………………... 208 

3.1. Sintaktik omonimlik vә çoxmәnalılıq……………………… 208 

3.1.1. Linqvistikada sintaktik omonimlik mәsәlәsi…………….. 209 

3.1.1.1. Semantik-funksional sahәlәr vә mürәkkәb cümlә  

sintaksisindә çoxmәnalılıq……………………………………… 218 

3.2.Çoxmәnalı xüsusi-mürәkkәb polipredikativ vahidlәr ……… 224 

3.2.1. Subordinativ-tәrz mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …………... 225  

3.2.2. Subordinativ-dәrәcә mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ………    226 

3.2.3. Subordinativ-müqayisә mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …….  227  

3.2.4. Korrelyativ-müqayisә mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……… 229  

3.2.5. Korrelyativ-kәmiyyәt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ………. 230 

İkinci hissənin üçüncü bölümünə dair yoxlama  

sualları və tapşırıqlar ………………………………………… 233 

ƏDƏBİYYAT …………………………………………………. 234 

MƏNBƏLƏR ………………………………………………….. 237 

 

4. Koordinativ-qoşulma konstruksiyalar ………………………  239 

4.1. Koordinativ-nәticә mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …………… 240 

4.1.1. Əsas komponentindә bağlayıcı vasitә işlәnәnlәr ……….. 241  

4.1.2. Əsas komponentindә bağlayıcı vasitә işlәnmәyәnlәr ........ 243 

4. 2. Şәrt-güzәşt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …………………    248 

4.2.1. Koordinativ-şәrt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr ……………. 248 

4.2.2. Koordinativ-güzәşt mәnalı mürәkkәb cümlәlәr …………  258 

İkinci hissənin dördüncü bölümünə dair yoxlama sualları  

və tapşırıqlar..............................................................................  264 

ƏDƏBİYYAT …………………………………………………. 265 

MƏNBƏLƏR ………………………………………………….. 267                                                            

 

III HİSSƏ 

TÜRK  ƏDƏBİ  DİLLƏRİNDƏ  MÜRƏKKƏB  CÜMLƏ  

KOMPONENTLİ MİKROMƏTN ………………………………….270 

1. Türkcә mәtnin konseptual-intellektual mahiyyәti ……………270 

2. Türkoloji dilçilikdә mәtn dilçiliyi vә sintaksisi araşdırmaları.. 271 

3.  Mәtn dilçiliyndә konseptual-linqvistik yöntәmlәrin tәtbiqi.... 274 

4. Mәtn nәdir vә onun hansı konseptual-linqvistik özәlliklәri  

vardır? ………………………………………………………….. 275  

4.1. Dialoji-çәrçivәli sintaktik quruluşlar vә ya ontoloji sәciyyәli  

---

 

9 

әsl ümumtürk mәtni örnәklәri…………………………………... 278  

4.1.1. Nәsrlә söylәnilәn vә ya yazılan türkcә mәtn örnәklәri …   279 

4.1.2. Şeirlә söylәnilәn vә ya yazılan türkcә mәtn örnәklәri …..  282 

4.2. Türkcә mәtn örnәklәrindә parselyatiklәşmә hadisәsi ……    289 

4.2.1. Türkiyә vә Azәrbaycan türkcәlәrinin әdәbi-bәdii  

mәtnlәrindә parselyatiklәşmә ………………………………….. 292 

5. Qaynaq vә hәdәf mәtnlәrin linqvistik-sintaktik özәlliklәri …. 317 

5.1. “Yarımçıq әlyazma” romanından bir mәtn parçasının  

linqvistik-sintaktik tәhlili………………………………………   317 

5.2. “Sehrbazlar dәrәsi” romanından bir mәtn parçasının  

linqvistik-sintaktik tәhlili……………………………………….  320 

5.3. “Tarixsiz gündәlik” povestindәn bir mәtn parçasının  

linqvistik-sintaktik tәhlili……………………………………….. 322  

Üçüncü hissəyə dair yoxlama sualları və tapşırıqlar ……….. 332 

ƏDƏBİYYAT ………………………………………………      335 

MƏNBƏLƏR ………………………………………………..     336 

 

IV HİSSƏ 

ƏLAVƏLƏR ………………………………………………….  338 

I ƏLAVƏ ………………………………………………………. 338 

Azәrbaycan türkcәsi-Türkiyә türkcәsi qısa feil lüğәti …………  338  

II ƏLAVƏ ……………………………………………………… 350 

-ır (-ir,-ur,-ür) etdirәnlik feillәri ………………………………    350 

III ƏLAVƏ …………………………………………………       351 

T (-ıt, -it, -ut, -üt) etdirәnlik feillәri ……………………………  351  

IV ƏLAVƏ ……………………………………………………   354 

Oğuz qrupu türk dillәrindә felin sadә vә mürәkkәb   

zamanlarının morfoloji әlamәtlәri ……………………………    354 

V ƏLAVƏ …………………………………………………….   366   

Azәrbaycan türkcәsindә feil şәkillәrinin şәkilçilәrinin cәdvәli… 366 

VI ƏLAVƏ ……………………………………………………   374 

Azәrbaycan türkcәsi-Türkiyә türkcәsi frazeoloji lüğәti ……….  374 

Son söz yerinә ………………………………………………….  401 

Əlövsәt müәllimә ……………………………………………      401 

 

 

---