215
tizmasi (uning g’arbiy qismi) janubda Qoradaryo viloyati bilan bo’lgan
chegara bo’ylab cho’ziladi. Bu tizma (2388 m) asosan, paleozoyning
kristalli shakllangan ohaktoshlardan iborat.
Iqlim harorati va sug’orish:
Vodiyda paxta, tamaki,
shaftoli, o’rik,
uzum, anjir va anor o’stirish imkoniyatini beradi. Oxirgi 10 – 15 yilda
ushbu viloyatda subtropik o’simliklardan xurmo ham iqlimlashtirilgan.
Tuproqlari
, asosan, bo’z
tuproqlar, tekisliklar bilan 500 m gacha
balandlikdagi tog’ etaklarida och bo’z tuproqlar (sug’oriladigan yerlarda
o’tloqi bo’z tuproqlar 1500 – 1700 m balandlikdan bo’z tuproqlar, cho’l
zonasi qumloq, taqir bo’z qo’ng’ir tuproqlar va shurxoklar tarqalgan) [32].
Yong’oqzorlar va archazorlar tagida qo’ng’ir
tuproqlar yanada
balanlashgan qoramtir tuproqlar bo’lib, undan yuqorida tog’ – o’tloqi va
tog’ tundra tuproqlar uchraydi.
Yovvoyi o’simliklardan chalacho’l va cho’l o’simliklari asosiy
ko’rinishini egallaydi, tog’ yon bag’irlarida o’rmonlar uchraydi (archa,
namataklar). Tog’ yon bag’irlaridagi tekisliklarda
shuvoq bilan efemer,
ya’ni tez qurib qoluvchi 1-2 yillik o’simliklar ko’p. Daryo bo’ylarida,
dashtlarda sho’ra, galofit o’simliklari o’sadi. Zarafshon daryosi vodiysida
terak, jiyda, oblepixa – chakanda, tol – maymunjon, yo’lg’un va turli –
tuman to’g’ayzorlar mavjud. Tog’larda 1120 – 2700 m balandlikda archa,
pista, toshloq yon bag’irlarida bodomzorlar uchraydi. Samarqand shahri
yaqinida yong’oqzorlar ko’p.
Yovvoyi hayvonlardan: tulki, chiyabo’ri,
tekisliklarda jayron, tog’larda
qo’ng’ir ayiq, tog’ suvsari, to’qaylarda cho’chqa, to’qay mushugi, daryo
suvsari, to’qay mushugi, qushlardan tuvaloq, tog’larda kaklik, daryolarda
baliqlar: qora – baliq – marinka, laqqa baliq va hokazolar ko’p.
Samarqand yaqinida Zarafshon qo’riqxonasida Buxoro jayroni
pitomnikidan iqlimlashtirilgan Buxoro kiyigi – xongul yashaydi.