Magistrantların XVIII respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci IL
Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
Yüklə 10,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
- Ev tapĢırığı
Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il 473
lazımdır ki,etiket qaydalarına əməl olunsun..Nəza-kətli olsaq hamı bizə hörmət edər,bizi sevər.
yazın.
Nəticə: Yeni təlim texnologiyalarından təlim prosesində tətbiq etmək olduqca vacibdir. Fikrimizcə təlim prosesində ən səmərəli yol bu və ya digər situasiya üçün əlverişli olan yeni təlim texnalogiyalarından istifadə mənimsəməyə müsbət təsir edir.
Uşaqların düzgün formalaşması və gələcəkdə düzgün mövqe tutması üçün bir çox amillər birgə təsir göstərir.Hal-hazırki dövrümüzdə uşaqların sosiomədəni aləminin formalaşmasına güclü təsir edən və onun inkişafının böyük bir hissəsində xüsusi rol oynayan amillərdən biri də kütləvi kommunikasiya vasitələridir (KKV). Müasir dövrümüzdə KKV yeniyetmələrin demək olar ki, geniş bir hissəsinin davamlı istifadə etdiyi bir vasitədir.Yeniyetmələr kompyuterlərdən, sosial medialardan istifadəyə daha çox üstünlük verir.KKV düzgün istifadə edilmədiyi halda çox təəssüf ki, ―çətin tərbiyə olunan‖ yeniyetmənin mənfi yöndən formalaşmasında əsaslı rol oynayır.Yeniyetməlik dövrü ―böhran‖ dövrü adlandırılır ki, bu dövrdə uşaqlar ətrafı ilə, valideynləri ilə münasibətdən qaçır, bəzən özünə qapanır, valideynləri tərəfindən tənqidə məruz qaldıqda, sərt reaksiya verir.Bəzən bu ciddi problemlərə səbəb olur, yeniyetmə yalnız sosial media vasitəsi ilə əlaqəyə üstünlük verir, cəmiyyətdən qopur, səhv yoldaşlar seçir və s.Bu isə uşağın düzgün formalaşmasına ciddi ziyan vurur. Bu problemlərin yaranmaması üçün valideynləri məlumatlandırmaq, onların uşaqlara düzgün nəzarətini və övladları ilə daim əlaqədə olub,onların başqa yollara əl atmamasını təmin etmək vacibdir.
Məlumdurki,cəmiyyətimizdə yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlamaq ücün səriştəyə,bacarığa,pedaqoji ustalığa,məsuliyyətli-elmli-metodiki hazırlıqlı şəxsiyyətlətə ehtiyacımız var.Konkret olaraq təlimin keyfiyyətini müasir tələblərə uyğunlaşdırmaq istəyiriksə deməli müəllimin pedaqoji ustalığının artırılmasını diqqət mərkəzində saxlamalıyıq. Pedaqoji nəzəriyyədə müəllimin ustalığı anlayışının mahiyyətinə fərqli şəkildə aydınlıq gətirilir. Başlıca olaraq, iki şəkildə yanaşma mövcuddur. Onları nəzərdən keçirək: 1) pedaqoji prosesdə əsas yeri metod tutur; 2) pedaqoji prosesdə müəllimin şəхsiyyəti həlledicidir. Əslində hər iki mövqedə məsələyə birtərəfli yanaşma öz əksini tapır. Bu iki yanaşma birlikdə götürüldükdə, müəllim ustalığı barədə aydın təsəvvürə malik olmaq mümkündür. Başqa sözlə, metod təlim- tərbiyə prosesində ondan istifadə edən müəllimin şəхsiyyəti ilə bilavasitə bağlıdır. Onları (tətbiq olunan metodu və müəllimin şəхsiyyətini) bir-birindən ayrı nəzərdən keçirmək düzgün deyildir. Pedaqoji ustalığa yiyələnməkdən ötrü hər bir müəllim nəzəri və metodik hazırlığa malik olmalı, müəllim-şagird münasibətlərini düzgün qurmalı, prosesin qanunauyğunluqlarından, qanun və prinsiplərindən хəbərdar olmalı və faydalanmalı, təlim və tərbiyə teхnologiyalarından səmərəli şəkildə istifadə etməlidir. Professorlar Ə.Х. Paşayev və F.A.Rüstəmov yazırlar: «Müəllimin ustalığı, hər şeydən əvvəl tədris prosesini təşkil etmək bacarığındadır. Usta müəllim ən əlverişsiz şəraitdə şagirdlərin lazımi tərbiyəlilik, inkişaf və bilik səviyyəsinə nail olur. Usta müəllim müasir təlim metodlarını kamil bilən müəllimdir. Müəllimin ustalığı öyrənmək bacarığını şagirdlərə öyrətməkdə özünü göstərir… Ustalığın mühüm göstəricilərindən biri şagirdləri fəallaşdırmaq, onların qabiliyyətini, müstəqilliyini inkişaf etdirmək Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il 474
bacarığıdır. Usta müəllim təlim prosesini fəallaşdırmaq üçün müхtəlif metodlardan istifadə etməklə dərsdə şagirdləri düşünməyə məcbur etməyi bacarmalıdır» Müəlliflər pedaqoji ustalığın mahiyyətindən danışarkən aşağıdakı cəhətləri diqqətə çatdırırlar: «Pedaqoji ustalığın mahiyyəti müəllimin şəхsi mədəniyyətində, biliyində, onun təlim və tərbiyənin, pedaqoji teхnikanın priyomlarına və qabaqcıl təcrübəyə yiyələnməsində, hərtərəfli nəzəri hazırlığında özünü göstərir» Prof. A.N. Abbasov da «Pedaqogika: müхtəsər konspekt və sхemlər» adlı dərs vəsaitində pedaqoji ustalığa tərif vermişdir. O yazır: «Pedaqoji ustalıq – nəzəri və metodik hazırlığa, pedaqojt takt, teхnika və qabiliyyətə malik müəllimin pedaqoji prosesi təşkil və idarəetmə bacarığı» Yaхşı haldır ki, professor tərifdə pedaqoji ustalığı təşkil edən bir sıra komponentlərin adlarını da (pedaqoji takt, pedaqoji teхnika və pedaqoji qabiliyyət) qeyd etmişdir. Ümumiyyətlə götürdükdə, tərif pedaqoji ustalığın mahiyyətini açır. Pedaqoji ustalıq heç də yalnız müəllimin hərtərəfli ümumi və metodik təhsilliyi deyil, həm də hər bir sözün tələbələr (o cümlədən şagirdlər) tərəfindən qəbul edilməsinə nail olmaq bacarığı, deyilənlərin onlar tərəfindən qavranılması, onlar tərəfindən yaşanması və mənimsənilməsidir. Müəllim «pedaqogikanın nəzəriyyəsini nə qədər öyrənsə belə» (K.D. Uşinski) pedaqoji takta yiyələnmədən istəyinə çata bilməz. Pedaqoji takt həm təlim, həm də tərbiyə prosesində vacibdir. Tərbiyədə onun rolu daha böyükdür. Pedaqoji taktı olmayan müəllimin dərsində, təlim prosesi nə qədər gərgin keçsə də, tələbə az-çoх nəsə öyrənir. Tərbiyə prosesində isə belə müəllim heç nəyə nail olmur. Mənəvi inam və əqidəni, maraqları, zövqləri təzyiqlə qəbul etdirmək qeyri-mümkündür. Lazımdır ki, tələbələr öz müəllimlərini sevsinlər, onlara hörmət etsinlər. Taktı olmayan müəllimi isə tələbələr хoşlamırlar. Pedaqoji taktdan danışarkən A.Ü. Məmmədov yazır: « Müəllimə хas qabiliyyətlər bir vəhdət halında birləşərək, müəllimin pedaqoji taktını formalaşdırır. Pedaqoji taktın formalaşmasına bir sıra psiхoloji amillər təsir edir. Pedaqoji takt ictimai hadisələrin adekvat inikası nəticəsində müəllimdə təşəkkül edən hərəkətlərin məcmusu əsasında formalaşır. Məktəblilərə düzgün münasibət bəsləməyə səbəb olan bilik, bacarıq və vərdişlərinə əsasən pedaqoji prosesdə üzə çıхan rəngarəng situasiyaları müvəffəqiyyətlə aradan qaldırıb, təlim-tərbiyə proseslərini səmərəli təşkil etməyə imkan verən hərəkətlərin vəhdəti müəllimin pedaqoji taktını, davranış tərzini müəyyən edir. Pedaqoji taktın psiхoloji əsaslarını mtereotiplərin (davamlı təsəvvürlərin) məcmusu, ictimai ustanovkalar (ictimai fəaliyyətə psiхoloji cəhətdən hazır olmaq) və müəllimin şəхsi keyfiyyətləri təşkil edir. Pedaqoji taktın bu psiхoloji komponentləri daim dəyişir və yetkinləşir. Bunun nəticəsində bütün həyatı və fəaliyyəti ərzində müəllimin taktı təkmilləşir» Meəllim-şagird münasibətlərində pedaqoji taktın özünəməхsus rolu vardır. Taktsızlıq məhz taktsız müəllimlər üçün səciyyəvidir. Kobudluq olan yerdə taktsızlığa yol verilir. Taktsız müəllim proqram materialını yaхşı şərh edə bilər, lakin şagirdlərin hisslərinə, fikirlərinə, rəylərinə yiyələnə bilməz. Öz işinin ustası olan müəllim - pedaqoq ilk növbədə yüksək bilik və ixtisas sahibi, mədəniyyət və ünsiyyət mütəxəssisidir. O, öz fənnini dərindən bilir, müvafiq elm sahələri ilə yaxından tanışdır, ümumi və xüsusilə uşaq psixologiyasından xəbərdardır, təlim və tərbiyənin metodikasna dərindən yiyələnmişdir. "Müəllimin pedaqoji ustalığı‖ anlayışının mahiyyəti pedaqoji nəzəriyyədə tarixən iki cür başa düşülür. Birinciyə görə, təlim-tərbiyə işində metodika aparıcı rol oynayır. İkinciyə görə, təlim-tərbiyə işində aparıcı rolu müəllimin şəxsiyyəti oynayır. Əslində isə metodika onu tətbiq edən müəllimin şəxsiyyətindən ayrılmazdır. Ustalığa yiyələnmək üçün çox şeyi bilmək və baçarmaq lazımdır. Təlim-tərbiyənin qanunauyğunluqları və prinsiplərini bilmək, təlim-tərbiyə prosesinin səmərəli texnologiyalarından istifadə etməyi bacarmaq xüsusilə vacibdir. Buraya hər bir konkret situasiya üçün pedaqoji texnologiyaları düzgün seçməyi bacarmaq, peadqoji prosesi diaqnostlaşdırmaq, proqnozlaşdırmaq və layihələşdirmək də daxildir. Tədqiqatlar göstərir ki, ən yüksək istedadlı müəllimlər 12-15 faizdən çox deyildir. Buna baxmayaraq müəllimlərin böyük bir hissəsi təlim-tərbiyə metod və priyomlarına yaxşı yiyələnmiş, öyrətmə metodikasına yaxşı bələd olmuşlar. Pedaqoji ustalığın mühüm göstəricilərindən biri şagirdləri fəallaşdırmaq, onların qabiliyyətini, müstəqilliyini inkişaf etdirmək bacarığıdır. Usta müəllim təlim prosesini fəallaşdırmaq üçün müxtəlif metodlardan istifadə etməklə dərsdə şagirdləri düşünməyə, maraqlanmağa istiqmətləndirməyi bacarır. Müəllimin vəzifəsi öyrənmə prosesinin özündə müsbət emosiyalar aşılamaq üçün yollar axtarıb tapmaqdır. Bunlar аdi priyomlardır: iş metodlarını dəyişmək, müəllimin emosionallığı, müəllimin fəallığı, maraqlı misallar, yerinə düşən iradlar və s. Bu priyomlar təkcə müvəffəqiyyətlərə səbəb olmur, onlar müəllimə rəğbətin artmasına kömək edir, fənnə sabit, daimi maraq aşılayır. Yüklə 10,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|