78
texnologiyaları (İKT) profilli texnoparkların fəaliyyəti böyük rol oynayır. Bir və ya
bir neçə universitet, həmçinin, elmi-tədqiqat mərkəzləri ilə birbaşa və ya ortaq
fəaliyyətləri ilə əlaqədar olan texnopark, tərkibində elmi nəticələrə və yüksək
texnologiyalara əsaslanan şirkətlərin qurulması və inkişafına şərait yaratmaq üçün
təsis edilir.
Milli texnoparkların yaradılmasında əsas məqsəd müasir elmin prioritet
sahələri üzrə milli elmi-texniki potensialın iqtisadi proseslərə cəlb olunması və
elmi-tədqiqatların kommersiyalaşması yolu ilə bu sahələrin gələcək inkişafına
əlavə vəsaitlərin cəlb olunması sayılır. Prezident İ.Əliyevin 22 Dekabr 2009-cu
ildə verdiyi Sərəncam ilə Sumqayıt Texnologiyalar Parkının (STP) istismara
verilmişdir. (45)
İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, xüsusilə İKT sahəsində böyük
uğurlar əldə olunmasında texnoparklar mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Təsadüfi
deyildir ki, tanınmış İKT şirkətlərinin 70-80%-i öz fəaliyyətinə texnoparklardan
başlayıb. Bu təcrübəni nəzərə alaraq Azərbaycan prezidenti 2012-ci il noyabrın 5-
də Sumqayıt şəhərində Yüksək Texnologiyalar Parkının ("YT Park") yaradılması
haqqında fərman imzalamışdır. "YT Park"-ı informasiya və kommunikasiya
texnologiyaları, telekommunikasiya və kosmos, enerji səmərəliliyi sahələrində
tədqiqatlar aparılması, yeni və yüksək texnologiyaların hazırlanması kimi
fəaliyyətlərlə məşğul olmağa imkan verəcəkdir.
Milli Məclis tərəfindən Vergilər Məcəlləsinə edilən son əlavə və
dəyişikliklərdə sənaye və texnologiya parkları nəzərə alınmışdır. Belə ki, ölkədə
yaradılan sənaye və texnologiya parklarının idarəedici təşkilatı və ya operatorunun
mənfəətinin parkın infrastrukturunun tikintisinə və saxlanılmasına yönəldilmiş
hissəsi vergidən azad ediləcək. Bundan başqa, 7 il müddətində vergiyə parkın
rezidenti olan, yəni burada fəaliyyət göstərən hüquqi şəxslərin parkdakı
fəaliyyətindən əldə edilən gəlirlər cəlb edilməyəcək.
Beləliklə, Azərbaycanda elmi-texniki infrastrukturun modernləşməsinə,
elmin, təhsilin və istehsalın inteqrasiyasının təmin edilməsinə, innovasiya
siyasətinin səmərəliliyinin artırılması və iqtisadiyyatın yüksəldilməsinə və
79
bütövlükdə ölkənin dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya olunmasına texnoparkların
yaranması və formalaşması müsbət təsir göstərir.
Ölkənin gələcək inkişafına xidmət edəcək innovativ fəaliyyəti təmin etmək
məqsədilə Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi tərəfindən Azərbaycanda
yüksək texnologiyalar üzrə Regional İnnovasiya Zonalarının yaradılmasına hazırlıq
işləri aparılır. Bu zonalar iqtisadiyyatın müxtəlif sektorlarında yüksək
texnologiyaların tətbiqinə, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına, xarici şirkətlərin
və potensial investorların ölkənin İKT sektoruna cəlb edilməsinə, respublikada
elektron avadanlıqların və proqram təminatının istehsalına, Azərbaycanın dünya
iqtisadiyyatına inteqrasiyasının daha da dərinləşməsinə xidmət edəcəkdir. İKT
sektorunun inkişafı və ümumən ölkənin iqtisadi, elmi, texniki potensialının
inkişafına təkan verəcəyini əminliklə söyləməyə imkan verir.
İnnovasiya sahəsində Prezidentimizin 2012-ci il 29 dekabr tarixli Fərmanı ilə
təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” inkişaf konsepsiyasında elmi
potensialın və innovativ inkişafının əsas istiqamətləri kimi aşağıdakılar nəzərdə
tutulmuşdur:
-
Uzunmüddətli davamlı iqtisadi inkişafının təmin edilməsi, bilik
iqtisadiyyatının formalaşdırılması, elmtutumlu texnologiyanın, məhsulun (işin,
xidmətin) yaradılmasının sürətləndirilməsi məqsədilə innovasiya fəaliyyətinin
genişləndirilməsi əsas istiqamətlərdən birini təşkil edəcəkdir.
-
Bununla əlaqədar olaraq, elmin inkişafı onun ölkəmizdəki tarixinə və
dünyada gedən meyllərə əsasən prioritetləşdiriləcək və mütərəqqi dünya elminə
səmərəli inteqrasiya prosesi davam etdiriləcəkdir.
-
Elmi infrastruktur təkmilləşdiriləcək, elmin maddi-texniki bazası
müasirləşdiriləcək və bu sahədə informasiya təminatı sistemlərinin elektron
formaya keçirilməsi təmin ediləcəkdir. Eyni zamanda, elmin maliyyələşdirilməsinə
dövlət büdcəsi resursları iləyanaşı, digər mənbələrin də cəlb olunması
stimullaşdırılacaq ki, bu da son nəticədəelmi fəaliyyətlə məşğul olan işçilərin sosial
müdafiəsini gücləndirəcək və “beyin axını”nın qarşısını alacaqdır.
80
-
Ölkədə innovativ iqtisadiyyatın yaradılması məqsədilə elm və istehsal
arasındakı əlaqələr gücləndiriləcək, tətbiqi elmi araşdırmaların bazarın tələbatına
müvafiq olaraq aparılması məqsədlə zəruri mexanizmlər yaradılacaqdır.
-
İnnovasiya fəallığının yüksəldilməsi yolu ilə rəqabətqabiliyyətli
məhsulların istehsalının stimullaşdırılması, innovasiya fəaliyyətinin həyata
keçirilməsi üçün zəruri mexanizmlərin qurulması, innovasiya potensialının
səmərəli istifadəsi və inkişafının təmin edilməsi məqsədilə dövlət dəstəyi tədbirləri
reallaşdırılacaq və müvafiq qanunvericilik bazası yaradılacaqdır.
-
İnnovasiya sahibkarlığının inkişaf etdirilməsi və yeni fəaliyyət
növlərinin və məhsullarının inkişafına əlverişli mühitin formalaşdırılması ilə
yanaşı, qabaqcıl texnologiyaların transferi və mənimsənilməsi istiqamətində
tədbirlərin gücləndirilməsi, elmtutumlu məhsulların və texnologiyaların işlənilməsi
və tətbiqi üçün texnoparkların və innovasiya zonalarının yaradılması nəzərdə
tutulur. Bu baxımdan, müvafiq normativ-hüquqi baza hazırlanaraq qəbul ediləcək,
innovativ sahibkarlığın və biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın inkişafını təmin etmək
məqsədilə İnformasiya Texnologiyalarının İnkişafı Dövlət Fondunun yaradılması
nəzərdə tutulur.
-
Növbəti illərdə qabaqcıl dünya təcrübəsindən istifadə etməklə
Azərbaycanda informasiya cəmiyyətinin tələblərinə uyğun olaraq yeni bilik
vətexnologiyaların istifadəsini, mənimsənilməsini və yayılmasını təmin edən milli
innovasiya sisteminin formalaşdırılması prosesi tamamlanacaqdır. (2, səh.2-3)
Bu gün Azərbaycanın dünya bazarlarında innovasiyalı məhsulların satışını və
son nəticədə, ümumi rəqabətqabiliyyətliliyini artırmaq üçün vençur biznesi sürətlə
inkişaf etdirilməlidir. Nəzərə alsaq ki, müasir dünyada, neft və qaz istehsalının
nümayəndələrindən, banklardan sonra ən gəlirli şirkətlər məhz innovasiya məhsulu
buraxan şirkətlər tutur, xüsusən İKT sahəsində olan müəssisələr (41), vençur
biznesinin dövlət tərəfindən dəstəklənməsi şübhəsiz ki, olduqca vacib məsələdir.
Bütün bunlar vergi imtiyazları, valyuta tənzimlənməsi və nəzarətinin
sadələşdirilməsi, həmçinin vençur kapitalı olan şirkətlərin qeydiyyatının
Dostları ilə paylaş: |