Magġstratura məRKƏZĠ Əlyazması hüququnda
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xidmət innovasiyası.
- Marketinq innovasiyası.
- Təşkilati innovasiya.
- Prosessual innovasiya.
10
bazara çıxarılması məhsul innovasiyası adlanır. Məhsul innovasiyası ─müəssisənin məhsulun texniki xüsusiyyətlərində, komponentlərində, materialında və digər funksional özəlliklərində yeniliklər həyata keçirilməsi kimi də ifadə olunur. Məhsul innovasiyasına misal olaraq, Apple şirkətinin istehsal etdiyi iPod və iPhone-ları, Sony şirkətinin 1979-cu ildə bazara Walkman musiqi çalarları və s. göstərə bilərik. Məhsul innovasiyası əgər yaxşı həyata keçirələrsə və alıcıların da bu məhsula tələbatı yüksək olarsa, çox yaxşı nəticələr əldə edilə bilər. Ancaq bu zaman şirkətlər yaranacaq müəyyən riskləri nəzərə almalıdırlar. Belə ki, günümüzdə məhsul çeşidləri kifayət qədərdir və bu da rəqabət bazarında çətinliklər yaradır. Məhsul həqiqətəndə cəzbedici xüsusiyyətlərə malik olsa da, satış zamanı istənilən nəticəyə çatmaq mümkün olmaya bilər. Bundan başqa, çox vaxt alıcılar məhsulun əlavə üstünlüyündən qaynaqlanan qiymət artımına görə bu məhsulu almaqdan imtina edirlər.
yanaşması, xidmətin təklif edilməsində fərqliliklər və yeni texnologiyadan istifadə xidmət innovasiyasını ifadə edir. Məhsul innovasiyasında olduğu kimi, xidmət innovasiyasında əvvəlcədən mövcud olmayan xidmətin təklifi məcburi deyildir. Belə ki, xidmətin daha çox müştəri cəlb etməsi istiqamətində dəyişdirilməsi və yenilənməsi də xidmət innovasiyasına aid edilir. Məsələn, bir xəstəxananın xəstələrə verəcəyi təhlil nəticələrini İnternet vasitəsilə verməsi xidmət innovasiyasının bir növüdür. Beləliklə, uzaqda yaşayan və ya işləyən xəstələr bu xidmət sayəsində təzədən xəstaxanaya gedib əlavə vaxt itirmirlər. Marketinq innovasiyası. Bu innovasiya növü məhsulların fərqli və yeni tərtibatda təqdimatı, müxtəlif marketinq strategiyaların təkmilləşdirilməsi və həyata keçirilməsi, ya da mövcud olanların daha inkişaf etdirilərək tətbiqini prosesidir. 11
İqtisadçı alim R.Tivariyə görə, marketinq innovasiyası, özündə məhsulun dizaynı, qablaşdırılması və ya qiymət qoymasında effektiv dəyişiklikləri ehtiva edən müxtəlif metodlardan istifadəni nəzərdə tutur. Marketinq innovasiyası satış zamanı potensial alıcılarla qarşılıqlı əlaqələrin fərqli istiqamətlərdə inkişafına şərait yaradır. Burda məqsəd rəqib firmalardan daha çox məhsul istehsal etmək deyil, onlardan daha çox satmaq və dolayısı ilə rəqabətdə üstünlük yaradacaq yeni, innovativ yolların tapılmasıdır. Marketinq innovasiyaya nümunə olaraq son vaxtlar geniş yayılmış viral (şayiə) marketinqi göstərmək olar. Xüsusilə, film sektorunda internet üzərindən şayiələri, fikirləri yayaraq filmlərə olan tələbin artmasına nail olurlar.
strukturla həyata keçirməsi, idarəetmə və əməliyyat xərclərini azaldacaq yeni metodların tapılması və ya mövcud olanların müəssisə və mühitin şəraitinə uyğunlaşdırılması, işçi məmnuniyyətinin artırılmasıvə beləcə
əmək məhsuldarlığının yüksəlməsi proseslərini əhatə edir. Təşkilati innovasiyadan ən çox çevik, sadə struktura malik müəssisələrdə istifadə edilsə də, bəzən daha mürəkkəb struktura malik firmalar da bu innovasiyadan yararlanırlar. Bu cür dəyişikliklərin həyata keçirilməsi üçün, müəssisə idarə heyətinin ciddi araşdırmalar aparmalı, işçilərin fikirlərini nəzərə almalı və müəssisədə yenilikçi atmosfer yaratmalıdırlar. Bu mənada rəhbərliyin rolu və onların innovasiyaya qarşı istəkləri mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Çünki, rəhbərliyin dəstəyini hiss edən işçilər yaradıcı, innovativ olmaq üçün daha çox risk almağa başlıyırlar. Prosessual innovasiya. Bu, yeni və ya böyük ölçüdə təkmilləşdirilmiş istehsal metodunu nəzərdə tutur. Bu zaman bütünlükdə məhsulda deyil, məhsulun istehsalı mərhələlərinin hamısında və ya hər hansı birində edilən innovativ dəyişiklikləri ifadə edir. Prosessual innovasiyaya Toyota şirkətinin 1950-ci ildə istifadə etdiyi “ tam vaxtında istehsal” sistemini misal çəkə bilərik. Bu sistem sayəsində yalnız lazım olan miqdarda məhsul və hissələr ehtiyac olan qədər istehsal edilirdi. Sistem
12
bazanın ehtiyat miqdarını minimum səviyyədə tutmaqla səmərəliliyi artırır və dəyişikliklərə çevik cavab vermə imkanı yaradır.Toyota şirkətinin istifadə etdiyi digər prosessual innovasiya olan “jikoda” avtomobillərin yüksək keyfiyyətdə istehsalına şərait yaradır. Bu sistem, istehsal prosesində nasazlıq yaranan zaman istehsalı avtomatik olaraq dayandırır, daha sonra həmin nasazlıq yoluna qoyulur və istehsal prosesi yenidən davam etdirilir. “Jikoda” sisteminin bir işçinin səhvinə görə bütün istehsal prosesini dayandırması şirkətin öz işçisinə verdiyi dəyərin göstəricisidir. Bu da işçilərin şirkətə bağlılığını artırır və onları daha da məsuliyyətli olmağa vadar edir. İnnovasiya , əlbəttə ki, elmi tədqiqat (ET) və təcrübə-konstruktor işləri (TKİ) ilə birbaşa əlaqəsi olan prosesdir. Ancaq bu, o demək deyil ki, hər innovasiya üçün ETTKİ vacibdir və ya əksinə hər ETTKİ uğurlu innovasiya ilə nəticələnəcəkdir. Uzun illər boyunca innovasiyanın ETTKİ-nin nəticəsi olduğu və xətti sistemlə həyata keçirildiyi düşünülürdü. Bu sistemə görə, innovasiya ya elmin inkişafı, ya da bazar tələbi əsasında formalaşırdı. İşə ilkin araşdırma ilə başlanılır, ardınca sırayla tətbiqi araşdırma, təcrübə konstruktor işləri, marketinq və satış mərhələləri bir-birini əvəz edirdi. Bu xətti sistemə görə innovasiya fəaliyyəti məhsulun bazara çıxarılması ilə yekunlaşırdı (Şəkil 2).
Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|