MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Çifu Yulian, Siyasi və inzibati elmlər üzrə Buxarest məktəbi (Rumıniya)
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
184
Postmoderndə fərqlilik amilinin daima vurğulanması eyni təsnifat cədvəlinin mədəniyyət formaları üçün istifadəsini və ortaq məxrəcə gətirilmələrini istisna edir.
Bunu substantiv mənbəyə yaxın çoxluğun mütəĢəkkil determinliyin həm çoxluğunu həm də vəhdətini təĢkil edən postmodern mədəniyyətinin rizomatikliyi ilə bağlayırlar. Multikulturalizm isə plüralistik cəmiyyətin içində ictimai tolerantlığa yönəlimli dünya görüĢü mövqeyidir.
―Özgə‖ni sadəcə ―baĢqa‖sına çevirən multikulturalizm konteksti hər bir mədəni vahidin ictimai yaĢama mühitinin mental sərhədlərinə hörməti nəzərdə tutur.
Multikulturalizmin postmodernin fəlsəfi əsaslarla həmahəngliyi ön plana çəkilən subyektdə (dividdə) ifadə olunur. Divid üçün kimlik, dəyər üstünlüklərinin seçimi problemləri həlledicidir.
Postmodern dövrü multikulturalizmin məna yükünü, onu yalnız etnik müxtəlifliklə deyil, həm də müxtəlif həyat tərzləri, istiqamət və mədəni təmayüllərin müxtəlifliyi ilə zənginləĢdirərək geniĢləndirilir.
Bu anlayıĢ bir-birindən fərqli, lakin cəmiyyətin dəyər əsasları ilə bağlı olan ictimai formaların qarĢılıqlı əlaqəsinin həyata keçdiyi cəmiyyətin mental sərhədlərinin mövcudluğunu nəzərdə tutur.
Beləliklə, multikulturalizmin postmodern ilə əlaqələndirilməsi onun, demək olar ki, dəyər istiqamətləri ilə həmahəng olan və bütövlükdə, onun mentallığını səciyyələndirən postmodernin plüralistik görüĢünə uyğun gəlir.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 185
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fələsəfə, Sosiologiya və Hüquq Ġnstitutunundirektor müavini
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
186
XXI əsrdə post-maddi cəmiyyət və ənənəvi dini dəyərlər
Mən belə bir forumun təĢkilinə görə sizə öz minnətdarlığımı bildirirəm. Geosiyasətə cavab verən milli layihənin təqdimatının dərk olunmasından sonra biz fərqlərlə üzləĢirik. Biz həmçinin eĢitmiĢik ki, immiqrantlar dünyada ən çətin problem, məsələ deyil. Mən postmodernizmdə multikulturalizm haqqında sonda çıxıĢ edən natiqi dəstəkləyirəm. Ġndi isə mən sizə multikulturalizmin bəzi real cəhətlərindən danıĢmaq istəyirəm. Əsas məqamı qeyd etmək istəyirəm ki, modernləĢmə və qloballaĢma ilə bağlı dəyiĢikliklər Ģəxsin fərdi və qrup identifikasiyasında tanınmasına səbəb olur. Dini və mədəni fon, humanitar inanclar arasında böyük dini anlamadan irəli gələn dəyərlər axtarıĢındayıq. Elmi əhəmiyyətə görə dini və dözümlük formasında qrup eyniliyi ənənəsi qəbul olunmalıdır.
Beləliklə, multikulturalizm bütün bu problemləri həll etməlidir. Multikulturalizm üzrə bir sıra elmi tədqiqatlar bəzi multikultural Ģərhləri ortaya qoyur. Hal-hazırda postmodernizmdə bizim tərk etdiyimiz bəzi ənənələri görürük. Bunlardan biri immiqrasiyadır. Biz birinci nəslin yox, ikinci və üçüncü nəslin qəbul edilməsindən danıĢırıq. Biz radikalizmin bu formasını Almaniya, Fransa, BirləĢmiĢ ġtatlarda görə bilirik. Ġkinci və üçüncü nəsil tərəfindən irəli sürülən faktları istisna etsək, ikinci ənənə uyğunlaĢma ənənəsidir. Eyni zamanda radikal dinlərə uyğunlaĢma inanclara təəssüf formasıdır. Həmçinin bu apokaliptik, aqnostik və satanik inanclardan irəli gələn dinlərin yeni formasıdır. Bəzi belə qruplar qərbdə radikallaĢır. Bu proses tamamilə cəmiyyətdən baĢlayır. Biz yerli vətəndaĢlar haqqında danıĢırıq. Biz buna nəinki qərbdə, həmçinin Rusiyada da rast gələ bilərik, məsələn, Domodedovoda.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 187 Bu getdikcə daha geniĢ vüsət alır, islamın radikal formasına uyğunlaĢma Krasnodar ərazisində, Stavropolda və s. yerlərdə baĢ verir. Bu hərbiləĢmiĢ Qərbdə, Əfqanıstanda, Ġraqda baĢ verir. Onlardan bəziləri terror aktlarını ehtiva edir, onlara ABġ və Avropanın mərkəzində güclü müdafiə olunan hərbi obyektlər Ģəklini verir. Fərdin fərdi qrup eyniliyinə ehtiyacı var. Biz radikal islamın digər alternativ həllini tapmalı yaxud onu anlamalıyıq.
Yüklə 4,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|