Ma'ruza№1 mavzu: Foydali qazilmalarni boyitishning sinflanishi, turlari, sxemalari Reja

 
Boyitish sxemalari 
Foydali qazilmalarni boyitish texnologiyasi, boyitish fabrikasida xomashyoni qabul 
qilishdan va tayyor mahsulotni chiqarish bilan yakunlangan alohida texnika yoki jarayonlardan 
iborat. 
Kamdan kam hollarda boyitishni bir marta boyitishda tugatib, darhol boyitma va chiqindi 
olish mumkin. Ko‘pincha shunday bo‘ladiki, bir marta boyitishdan so‘ng boyitma unchalik boy, 
chiqindi esa yetarli darajada kambag‘al bo‘lmay, ularni qaytadan boyitishga to‘g‘ri keladi. 
Bu maqsadda boyitmani tozalash va chiqindini nazoratlash operatsiyalari o‘tkaziladi. Shu 
ketma-ket jarayonlar boyitish operatsiyalari deyiladi, oldingi operatsiyadan keyingi operatsiyaga 
tushuvchi mahsulot oraliq mahsulot deyiladi. 

---

Boyitish sxemalari ma’lum tartibda tasvirlangan. Texnologik operatsiyalar qalin 
gorizontal chiziqni 1-2 mm qalinligi bilan ifodalaydi, unda operatsiya nomi yoziladi. Mahsulotlar 
harakati o‘q chiziqlar bilan ko‘rsatilgan. 
Mahsulotlarning vertikal va gorizontal harakatlanish yo‘nalishlari kesishganda, mahsulot 
asosi gorizontal chiziqda ko‘rsatiladi. 4-rasmda Rudalarni boyitish uchun soddalashtirilgan sxema 
keltirilgan. Xuddi shu boyitish sxemasi turli usullar bilan amalga oshirilishi mumkin. Shunday 
qilib, alohida operatsiyalar turli qurilmalarda amalga oshirilishi mumkin va bu ish bir yoki bir 
nechta mashinalarda amalga oshiriladi. 
Boyitish fabrikasida foydali qazilma uchraydigan jarayonlarning ketma-ketligi 
boyitishning texnologik sxemalari
ni tashkil qiladi. Odatda sxemada dastlabki va
 
boyitish 
mahsulotlarining sifati va miqdoriga doir ma’lumotlar, shuningdek, alohida jarayonlardagi qayta 
ishlash tartibi keltiriladi. Bunday sxemalar 
sifat-miqdor
sxemalari 
deyiladi. Alohida jarayonlarga 
va mahsulotlarga qo‘shiladigan va alohida