Mavzu: Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitali va uning samaradorligini oshirish yo’llari

Bozor qiymatidagi kapital
. Bank tizimini o‘rganuvchilar va bank majburiyatlarini 
sotib olayotgan investorlar (omonatchilarni hisobga olgan holda) uchun bank kapitalini 
bozor qiymatida hisoblash usuli foydaliroqdir: 
Bank kapitalining Bank aktivlarining Bank passivlarining 
bozor qiymati = bozor qiymati - bozor qiymati
Bank kapitalining bozor qiymatida hisoblanishi kapital miqdorini (aktivlarning 
bozordagi muomilasi keng bo‘lgan banklar kapitalining diyarli har kunlik o‘zgarishi 
kuzatilayotganligini hisobga oladigan bo‘lsak) ancha dinamik ravishda baholanishga 
olib keladi. Bank kapialaining bozori qiymati banklarning bankrotlik riskidan haqiqiy 
himoyalanish darajasini aks ettiradi. Bank kapitali bozor qiymatida hisoblanishi bilan, 
omonatchilar o‘z quyilmalarini qaytarish uchun bank mablag‘larining yetarliligi 
darajasini (o‘z navbatida qaysi bankga mablag‘larni qo‘yish maqsadga muvofiq 
ekanligini) aniqlashning real imkoniyatlariga ega bo‘lishadi. 
Yuqoridagilarga qaramasdan, «buxgalteriya hisobining tartibga solish prinsiplari» 
ga asoslangan holda bank kapitalini hisoblash bankirlar hamda nazorat va tartibga 
solish organlari tomonidan bugungi kun amaliyotida qo‘llanib kelinmoqda.
Tijorat banki kapitalini hisoblash usuli 
Mln. sum 

---

№ 
Ko‘rsatkichlar 
Kapital 
I 
I - darajali kapital 
Asosiy I - 
daraja 
Qo‘shimc
ha II - daraja 
Jami 
kapital 
1. 
Oddiy aksiyalar 
570 
570 
2. 
Nokumulyativ 
muddatsiz aksiyalar 
198 
198 
3. 
Kapital (ortiqcha kismi) 
0 
0 
4. 
Taqsimlanmagan foyda 
31059 
31059 
5. 
Aksiya 
egalari 
kamchiligining birlashgan 
korxonalar 
aksiyadorlik 
hisob varaqalaridagi ulushi 
0 
II 
I - darajali kapitaldan 
chegirmalar 
1. 
Nomaterial aktivlar 
0 
III 
Sof I - darajali kapital 
31827 
IV 
II - darajali kapital 
1. 
Joriy yilning foydasi 
20463 
20463 
2. 
Mumkin 
bo‘lgan 
zararlarni qoplash uchun 
zaxira (riskli tijorat aktiv 
1.25%) 
3. 
Kapitalning 
boshqa 
instrumentlari 
4. 
II - darajali kapitalning, 
I - darajali kapitaldan 
ortgan kismi 
V 
Umumiy 
kapital 
summasi 
chegirmalar 
olingunga kadar 
52290 
52290 
VI 
Umumiy 
kapital 
summasidan 
olinadigan 
chegirmalar 
1. 
Konsolidatsiyalashmaga
n korxonalarning kapitaliga 
investitsiya 
2. 
Bank 
kapitalining 

---

barcha 
investitsiya 
instrumentlari 
VII 
Riskka 
asoslangan 
kapitalning 
umumiy 
summasi 
52290 
VIII 
Riskni hisobga olgan 
holdagi aktivlar umumiy 
summasi 
832036 
IX 
Birinchi 
darajali 
kapitalning 
yetarlilik 
darajasi (III/VII) 
0.06 
X 
Umumiy 
kapitalning 
yetarlilik darajasi (VII/VIII) 
0.062