| Boshqa xususiyatlar
Xlor brom va yodni vodorod va metallar bilan birikmalaridan siqib chiqaradi:
Cl2 + 2HBr → Br2 + 2HCl
Cl2 + 2NaI → I2 + 2NaCl
Uglerod oksidi bilan reaksiyaga kirishganda fosgen hosil bo’ladi:
Cl2 + CO → COCl2
Suvda yoki ishqorlarda eritilganda xlor parchalanib, gipoxlorli (qizdirilganda xlorli) va xlorid kislotalarni yoki ularning tuzlarini hosil qiladi.
Cl2 + H2O → HCl + HClO
3Cl2 + 6NaOH → 5NaCl + NaClO3 + 3H2O
Quruq kaltsiy gidroksidi xlorlash orqali xlorli ohak olinadi:
Cl2 + Ca(OH)2 → CaCl(OCl) + H2O
Ammiakga xlor ta’sirida triklorid azot hosil bo’lishi mumkin:
4NH3 + 3Cl2 → NCl3 + 3NH4Cl
Xlorning oksidlanish xususiyatlari
Xlor juda kuchli oksidlovchi moddadir.
Cl2 + H2S → 2HCl + S
Organik moddalar bilan reaktsiyalar
Bilan to’yingan birikmalar :
CH3-CH3 + Cl2 → C2H6-xClx + HCl
To’yinmagan birikmalarni birlashtiradi:
CH2=CH2 + Cl2 → Cl-CH2-CH2-Cl
Aromatik birikmalar vodorod atomini katalizatorlar(masalan, AlCl 3 yoki FeCl 3 ) ishtirokida xlor bilan almashtiradi:
C6H6 + Cl2 → C6H5Cl + HCl
Xlor olish usullari
Sanoat usullari
Dastlab, xlor ishlab chiqarishning sanoat usuli Sheel usuliga, ya’ni pirolusitning xlorid kislotasi bilan reaktsiyasiga asoslangan edi:
MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2↑ + 2H2O
1867-yilda Dikon havo kislorodi bilan vodorod xlorini katalitik oksidlanish orqali xlorni olish usulini ishlab chiqdi. Dikon jarayoni hozirgi vaqtda organik birikmalarning sanoatda xlorlanishning yon mahsulot bo’lgan vodorod xloridan xlorni qaytarish uchun ishlatiladi
4HCl + O2 → 2H2O + 2Cl2
Bugungi kunda sanoat miqyosida xlor – natriy gidroksidi va vodorod bilan birgalikda osh tuzining eritmasini elektrolizlash yo’li bilan olinadi:
2NaCl + 2H2О → H2↑ + Cl2↑ + 2NaOH
Анод: 2Cl– — 2е– → Cl20↑ Катод: 2H2O + 2e– → H2↑ + 2OH–
Dostları ilə paylaş: |
