MəHƏRRƏM ƏKBƏrov

 
 
44
NEPAL 
Nepal Krallığı 
NEPAL 
Kinqdom of Nepal 
NP 
524 
SEYŞEL ADALARI 
Seyşel adaları 
Respublikası 
SEYCHELLES 
Republic of 
Seychelles 
SC 
690 
ABŞ  
Amerika Birləşmiş Ştatları 
UNITED STATES 
United States of 
America 
ABŞ 
840 
SVEÇRƏ 
sveçrə Konfederasiyası 
SWITZERLAND 
Swiss Confederation 
CH 
756 
RUS YA 
Rusiya Federasiyası 
RUSSIAN 
FEDERATION 
RU 
643 
 
«Valyutaların  ifadə  olunması  üçün  əlifba  kodu» 
təsnifatı 
«Valyutaların ifadə olunması üçün əlifba kodu»  təsnifatı 
BMT-nin  Avropa  qtisadi  Komissiyasının  beynəlxalq  ticarətin 
proseduralarının  sadələşdirilməsi  üzrə  şçi  grupunun  9  №-li 
Tövsiyəsi  ilə  beynəlxalq  təsnifçi  kimi  qüvvəyə  minmişdir. 
Təsnifçidə  BMT-nin  bütün  üzv  ölkələrinin  fəaliyyətdə  olan 
valyutaları  göstərilmişdir.  Dünya  ölkələri  təsnifatı  kimi  yeni 
valyutaların  meydana  çıxması  və  yaxud  dövriyyədən  çıxması 
zamanı valyuta təsnifatı də müvafiq dəyişikliklərə məruz qalır.  
Valyutaların kodlaşdırılması zamanı üç işarəli kod – latın 
ə
lifbasında  hərfi  və  yaxud  rəqəmli  kod  tətbiq  olunur.  Kodlar 
bərabər  hüquqa  malikdir,  adətən  rəqəmli  kod  informasiyanın 
müvafiq  avtomatlaşdırılmış  sistemlərdə  işlənilməsi  prosesində 
tətbiq  olunur,  hərfi  isə  -  sənədin  çapa  verilməsi  və  yaxud  hər 
hansı bir vizual baxış zamanı istifadə olunur. Valyuta kodunun 
birinci  iki  hərfi  Dünya  ölkələri  təsnifatdakı  koda  uyğundur, 
üçüncü  hərf  isə  valyutanın  ingilis  dilində  adının  ilk  hərfinə 
uyğun gəlir. 
Bu təsnifatdan bir neçə misal. 
 
 
 

---

 
 
45
Valyutaların adları 
Kod işarələri 
hərfi 
rəqəmli 
Ə
fqani 
AFA 
004 
ABŞ dolları 
USD 
840 
Ə
lcəzair dinarı 
DZD 
012 
Azərbaycan manatı 
AZN 
031 
Bolqarıstan levi 
BGL 
100 
Myanma (Birma) kyatı 
MMK 
104 
Rusiya rublu 
RUR 
810 
Seyşel rupiyası 
SCR 
690 
Tunis dinarı 
TND 
788 
Monqolustan tuqriki 
MNT 
496 
Çin yuanı 
CNY 
156 
Türkiyə lirəsi 
TRL 
792 
 
«Yüklərin,  qablamaların  və  qablaşdırma  materialla-
rının növləri» təsnifatının xarakteristikası 
«Yüklərin,  qablamaların  və  qablaşdırma  materiallarının 
növləri»  təsnifatı  BMT-nin  Avropa  qtisadi  Komissiyasının 
beynəlxalq ticarətin proseduralarının sadələşdirilməsi üzrə  şçi 
qrupunun 21 №-li Tövsiyəsi ilə beynəlxalq təsnifatı kimi qüv-
vəyə  minmişdir.  Bu  təsnifatda  qablaşdırma  növlərinin  əlifba 
sırası adları verilmişdir. 
 Bu təsnifatdan bir neçə misal. 
 
Qablaşdırma 
adlarının 
Azərbaycan 
dilində adı 
Qablaşdırma 
adlarının ingilis 
dilində adı 
Hərfi kod 
Rəqəmli 
kod 
Tir 
Girder 
GL 
16 
Küpə 
Pot 
PT 
41 
Halqa 
Ring 
RG 
14 
Konvert 
Envelope 
FN 
67 
Lövhə 
Plate 
PG 
15 
Saşe (bağlama) 
Sachet 
SH 
61 
Sandıqça 
Footlocker 
FO 
23 
Flakon 
Vial 
VL 
31 
Ş
pindel, vərdənə 
Spindle 
SD 
91 
Yeşik (kofr)  
Coffer 
CF  
24 

---

 
 
46
Kodlaşdırılma  zaman  ikiişarəli  kod  –  latın  əlifbasında 
hərfi və  yaxud rəqəmli kod tətbiq olunur. Əvvəlki digər təsni-
fatlar kimi kodlar bərabər hüquqa malikdir, adətən rəqəmli kod 
informasiyanın  müvafiq  avtomatlaşdırılmış  sistemlərdə  işlə-
nilməsi prosesində tətbiq olunur, hərfi isə - sənədin çapa veril-
məsi  və  yaxud  hər  hansı  bir  vizual  baxış  zamanı  istifadə 
olunur. 
 
«Beynəlxalq  ticarətdə  istifadə  olunan  ölçü  vahidləri 
üçün kodlar» təsnifatının xarakteristikası 
«Beynəlxalq ticarətdə istifadə olunan ölçü vahidləri üçün 
kodlar»  təsnifatı  BMT-nin  Avropa  qtisadi  Komissiyasının 
beynəlxalq ticarətin proseduralarının sadələşdirilməsi üzrə  şçi 
qrupunun  20  №-li  Tövsiyəsi  ilə  beynəlxalq  təsnifat  kimi  qüv-
vəyə  minmişdir.  Bu  təsnifatın  hazırlanmasında  «Ölçünün 
miqdarı və vahidi» (ISO 31/0-92) üzrə beynəlxalq standartların 
tələbləri  nəzərə  alınmaqla  Harmonik  Sistemdə  istifadə  olunan 
ölçü  vahidlərindən,  «Ölçü  vahidləri  sistemləri  və  bəzi  digər 
vahidlərin  tətbiq  edilməsi  üzrə  tövsiyələr»dən  (ISO  1000-92) 
istifadə edilmişdir. 
Praktikanın  tələbatlarını  nəzərə  almaqla  şçi  qrupu  belə 
qərara  gəlmişdir  ki,  kodların  siyahısı  SI  (International  System 
of  Units)  beynəlxalq  sistemi  ilə  məhdudlaşdırılmamalıdır,  on-
larda beynəlxalq ticarətdə istifadə olunan digər ölçü vahidlərini 
də  öz  əksini  tapmalıdır.  Bununla  əlaqədar  olaraq  kodların 
siyahısında üç səviyyəni ayırmaq olar: 
• Səviyyə  1  –  normativ  xarakterli:  ISO  31-1,...,  -13-dən 
ölçü vahidləri SI ifadəsində; 
• Səviyyə  2  –  normativin  ekvivalenti:  əsasında  SI  vahid-
lərinin ekvivalentinin olduğu milli sistemlər formatı (Britaniya 
sistemi, ABŞ sistemi); 
• Səviyyə  3  –  informativ  xarakterli:  birinci  iki  səviyyəyə 
daxil  edilməyən,  lakin  eyni  zamanda  istifadəçilərin  praktiki 

---