MəHƏRRƏM ƏKBƏrov

 
 
56
 
1.
2. 
Emal olunmuş 
yarımfabrikatlat 
 
1.
2 
Processed 
 
 
1.2.
1. 
stehsalda 
istehlak olunmaq 
üçün 
 
 
1.2
.1. 
Mainly for industry 
 
 
1.2.
2. 
Şə
xsi istehlak 
üçün 
 
 
1.2
.2. 
Mainly for house-
hold   consumption 
2.  Sənaye xammalı (qeyri-ərzaq) 
2.   Industrial supplies not else-
where specified 
 
2.
1. 
Xammal malları 
 
2.
1. 
Primary 
 
2.
2. 
Yarımfabrikatlar 
 
2.
2. 
Processed 
3.  Yanacaq və sürtkülər 
3.   Fuels and lubricants 
 
3.
1. 
Xammal malları 
 
3.
1. 
Primary 
 
3.
2. 
Yarımfabrikatlar 
 
3.
2. 
Processed 
 
 
3.2.
1. 
Benzin  
 
 
3.2
.1. 
Motor spirit 
 
 
3.2.
2. 
Sair 
yarımfabrikatlar 
 
 
3.2
.2. 
Other 
4.  Maşınlar, avadanlıq və onların 
hissələri (nəqliyyat 
vasitələrindən başqa) 
4.   Capital qoods (exept transport  
  equipment), and parts and  
  accessories thereof 
 
4.
1. 
Maşın və avadanlıqlar 
 
4.
1. 
Capital qoods (exept         
transport equipment) 
 
4.
2. 
Hissələr və ləvazimatlar 
 
4.
2. 
Parts and accessories 
5.  Nəqliyyat vasitələri, onların 
hissələri və ləvazimatları 
5. 
 Transport equipment and parts   
  and accessories thereof 
 
5.
1. 
Minik avtomobilləri 
 
5.
1. 
Passenger motor cars 
 
5.
2. 
Digər avtomobillər 
 
5.
2. 
Other 
 
 
5.2.
1. 
stehsalat təyinatlı 
nəqliyyat 
vasitələri 
 
 
5.2
.1. 
Industrial 

---

 
 
57
 
 
5.2.
2. 
Şə
xsi istehlak 
üçün nəqliyyat 
vasitələri 
 
 
5.2
.2. 
Non-industrial 
6. 
stehlak malları 
6.   Consumer goods not else-
where specified 
 
6.
1. 
Uzunmüddətli istifadə 
üçün mallar 
 
6.
1. 
Durable 
 
6.
2. 
Ortamüddətli istifadə 
üçün mallar 
 
6.
2. 
Semi-durable 
 
6.
3. 
Qısamüddətli istifadə 
üçün mallar 
 
6.
3. 
Non-durable 
7.  Yuxarıda göstərilən qruplara 
aid edilməyən mallar 
7.   Goods not elsewhere specified 
  
riləşdirilmiş  iqtisadi  qruplar  üzrə  Təsnifat  HS  və  SITC 
daxil edilmiş mallara əsaslanır. Bu təsnifata daxil edilən mallar 
təyinatlarına  uyğun  olaraq  yeddi  qrupa,  hər  bir  qrupun  da-
xilində isə emal olunma dərəcəsinə görə qruplara bölünmüşdür. 
Bundan əlavə, bir sıra mallar sənaye və şəxsi istehlak prinsipi 
üzrə,  bəziləri  isə  istifadə  olunma  müddətindən  asılı  olaraq 
qruplara bölünmüşdür. 
riləşdirilmiş  iqtisadi  qruplar  üzrə  Təsnifatda  həmçinin 
aşağıdakı əsas məfhumlar verilmişdir: 
Xammal  malları
  –  kənd  təsərrüfatı,  meşə  təsərrüfatı, 
balıqçılıq və ovçuluq məhsulları və ya dəyəri mühüm olmayan 
dərəcədə emaldan asılı olan istənilən faydalı qazıntılar; 
Yarımfabrikatlar
  –  sonradan  emal  tələb  edən  və  yaxud 
istehsalat  aləti  və  ya  istehlak  əşyası  olmamışdan  əvvəl  digər 
malların tərkibinə daxil edilmiş məhsullar; 
Hazır məhsullar
 – istehlak üçün nəzərdə tutulan və ev tə-
sərrüfatında istifadə üçün nəzərdə tutulan bütün sənaye məmu-
latları,  həmçinin  sənaye,  kənd  təsərrüfatı  və  nəqliyyat  üçün 
ə
saslı  avadanlıqlar,  sənayedə  material  və  yanacaq  kimi  tətbiq 
olunan uzun müddət istifadə olunmayan sənaye malları; 

---

 
 
58
Sənaye  üçün  nəzərdə  tutulan  qısamüddətli  istifadə  üçün 
hazır sənaye malları
 – istifadə müddəti bir il və ondan az olan 
mallar; 
Uzunmüddətli  istifadə  üçün  hazır  məmulatlar
  –  sənaye, 
həmçinin dövlət və xüsusi müəssisələr üçün nəzərdə tutulan və 
istifadə  müddəti  bir  ildən  çox  olan,  əsaslı  avadanlıq  kimi 
təsnifləşdirilən  məmulatlar  (silahdan  başqa,  çünki  onlar  digər 
kateqoriyalara aid olunmayan mallar kimi təsnifləşdirilir); 
Uzun müddət istifadə olunmayan istehlak malları (yeyinti 
üçün nəzərdə tutulmayan)
 - istehlak müddəti bir il və ondan az 
olan  mallar  (dövlət  və  xüsusi  müəssisələr  tərəfindən  istifadə 
olunanlar da daxil olmaqla); 
Ortamüddətli istifadə üçün mallar
 – istifadə müddəti bir 
ildən üç ilədək olan və nisbi aşağı dəyərə malık olan mallar; 
Uzunmüddətli  istifadə  üçün  mallar
  -  istifadə  müddəti  üç 
ildən  çox  olan,  həmçinin  istifadə  müddəti  bir  ildən  üç  ilədək 
olan, lakin yüksək dəyəri olan mallar. 
 
INCOTERMS 2000 xarakteristikası 
Mal göndərmələrinin hamı tərəfindən eyni qaydada başa 
düşülməsini  təmin  etmək  üçün  Beynəlxalq  Ticarət  Palatası 
( CC) 1923-cü ildə bir sıra ölkələrdə malların göndərilməsinin 
bazis əsaslarını müəyyən edən məlumatlar toplusunu çap etmiş 
və  burada  18  ölkədə  mövcud  olan  10  baza  şərtlərinin  şərhi 
verilmişdi.  CC tərəfindən bu şərtlərin unifikasiyası (eyniləşdi-
rilməsi) üzrə aparılan işlər nəticəsində 1936-cı ildə Beynəlxalq 
ticarət terminlərinin şərhetmə Qaydaları - INKOTERMS (Inter-
national Commercial Terms) çap edilmişdir. 1953, 1967, 1976, 
1980 və 1990-cı illərdə sənədə mühüm əlavələr və dəyişikliklər 
edilmiş  və  hazırda  nkoterms  2000-ci  ildə  qəbul  olunmuş  re-
daksiyada  fəaliyyət  göstərir,  tərəflərin  kontrakt  bağladıqda 
hüquq və vəzifələrini dəqiq müəyyən edilməsinə şərait yaradır.  
1990-cı ildə INCOTERMS - ona görə yenidən baxıldı ki, 
satıcı tərəfindən malların göndərilməsi üzrə öhdəliklərin yerinə 

---