Bu layihə haqqında
eşidən kimi, iştirak
etmək istədim. Mən, sözün əsl
mənasında, yeni şeylər öyrənmək
istəyirdim. Tədricən film çəkilişi, montaj
işləri, kadrarxası səs kimi yeni
kəlmələrin sehrli mahiyyətini öyrəndim.
Mən televiziya proqramı, daha sonra
sənədli filmlər hazırlamağın
incəliklərini anlamağa və tədricən bu
sahədə təcrübə əldə etməyə başladım.
Mən hər şeylə – filmin ideyasının ətraflı
şəkildə müzakirə edilməsi, baş
qəhrəmanların tapılması və, ən
önəmlisi, onları yaxından tanımaq
prosesi ilə maraqlanırdım.
Onların hər birinin danışmaq istədiyi
çətin, şən və ya qəmgin hekayələri var
idi. Biz hər cür insanlarla işlədik və
onların hər biri filmlərdə özəl şəxsiyyət
kimi canlandı. çəkiliş zamanı onlardan
bəziləri öz hekayəsini mənə danışarkən
kədərlənirdi və mən bəzən hisslərimi
güclə cilovlayırdım. Bunlar “Bütün
filmlər məhəbbət haqqındadır” filminin
çəkilişində baş verirdi. Bu film mənim
üçün çox əhəmiyyətli idi, çünki
həyatımda ilk dəfə mən sevgi dolu
xoşbəxt ailə həyatı və qarşılıqlı anlayış
şəraitində öz erməni əri ilə Qarabağda
yaşayan azərbaycanlı qadınla tanış
oldum. Mən bu qadının gündəlik
qayğıları, adətləri və baxışlarını
öyrənmək məqsədilə onun həyatı
haqqında daha çox məlumat almaq
istəyirdim.
çəkilişə başlamazdan əvvəl mən qərara
gəldim ki, bu film erməni və
azərbaycanlı tamaşaçıları barışa
çağırmalı və müsbət mənada onların
qəlbinə toxunmalıdır. Mən filmdə hər
hansı radikal mövqeyi və ya gərginliyi
canlandırmaq, heç bir tərəfi
günahlandırmaq istəmirdim. Mənim
filmimdəki qadın qəhrəman bu
lusİne Musaelyan
“BüTüN FİLMLƏR MƏHƏBBƏT HAQQıNDADıR”
VƏ “eGO sTİLıNDƏ” FİLMLƏRİNİN MüƏLLİFİ
Kİno dİaloqları
18
istəklərimə tam uyğun gəlirdi. O, çox
mehriban, səbirli və şəfqətli insan idi.
Onun macəralarla dolu həyatında bir
çox faciələrlə yanaşı, romantik sevgi
hekayələri də var idi. Bütün bunları
mənə danışarkən onun gözündəki
qığılcımı görməmək mümkün deyildi.
Film başa çatdıqdan sonra hiss etdim ki,
mən daha yaxşı insan, yəni daha səbirli
və mehriban olmuşam.
Bu, həmçinin çox xüsusi bir layihə idi,
çünki biz azərbaycanlılarla birgə
işləyirdik. Bu bizə onları daha yaxından
tanımaq, Azərbaycanda nə baş verdiyi
haqda əlavə məlumat almaq və oradakı
media işçilərinin qarşılaşdığı müxtəlif
problemləri öyrənmək imkanını verdi.
Onlarla apardığım söhbətlər və
müzakirələr Azərbaycan mətbuatı və
jurnalistlərin işləmək tərzi haqqındakı
təəssüratlarımın dəyişməsinə səbəb
oldu. Bu mənə Azərbaycanda hansı
səbəblərdən anti-ermənistan
təbliğatının geniş vüsət almasının
səbəblərini başa düşməyə kömək etdi
və məcbur etdi ki, sahib olduğumuz
nisbi azadlığın qədrini bilim.
Münaqişədən söhbət açılana qədər
bizim azərbaycanlılarla ünsiyyətdə heç
bir problemimiz yox idi. elə ki bu barədə
söhbət açılırdı, biz mübahisə etməyə
başlayırdıq. Layihənin sonunda isə biz
onlarla əlaqə saxlamadıq. şəxsən
mənim üçün öz qonşularımızla dost
olmaq və kolleqa kimi birgə işləmək
böyük təcrübə idi. Amma təəssüf ki,
azərbaycanlı dostlarım bu əlaqələri
davam etdirməkdə mənim qədər
maraqlı deyil.
1-cİ hİssə
19
1-Cı HıssƏ
19
Biz müvəqqəti sığınacaqlarda yaşayırdıq
və şəraitimiz çox pis idi. Mən müxtəlif
yerlərdə gecə gözətçisi işləyirdim.
uşaqlarım məktəbi qurtardıqdan sonra
mənə kömək etmədilər. Ərim əsirlikdən
geri qayıtdıqdan sonra iş qabiliyyətini
itirmişdi. Bizə həyatda qalmağa kömək
edən yeganə şey qoz mürəbbəsi oldu.
Hətta mən ilk dəfə qoz mürəbbəsi
hazırlayarkən bizə bu qədər kömək
edəcəyini təxmin etməmişdim. Amma
həyatda bəzən bəxt insanın üzünə gülür.
“Qozun möhkəmi” filmindən sonra hər
şey dəyişdi. Əgər emma Balayan adlı
jurnalist filmə baxmasaydı və məndən
müsahibə götürməsəydi, bizim
çətinliyimiz uzun müddət davam
edəcəkdi. Onun məqaləsi çıxdıqdan çox
keçmədi ki, stepanakertin İcra
Hakimiyyətindən mənə zəng gəldi.
Bizimlə söhbət etmək üçün mən və ərim
İcra Hakimiyyətinə dəvət olunduq. Onlar
bizə şəhərin mərkəzində mənzil
verdikərini deyəndə özümü tamamilə
itirdim və sevincimdən ağladım. Həmin
anda ağlıma gələn ilk şey bu film oldu.
Mən sanki dünən baş vermiş kimi çəkiliş
heyətinin bizə gəlməsini çox yaxşı
xatırlayıram. Mər hər zaman bir az
utancaq olmuşam. Amma
gözlənilmədən filmin rejissoru mənə
yaxınlaşaraq fikrimi yayındırdı və mən
kameraya çəkildiyimi unutdum. Mən
özümü sanki ailə üzvlərimdən birinin
qarşısında əyləşmiş kimi hiss edirdim və
onunla söhbət etməyə başladım.
İlk başda övladlarım bu ideyanın
əleyhinə idi, çünki onlar istəmirdilər ki,
sinif yoldaşları və dostları acınacaqlı
şəraitdə yaşamağımızdan xəbər tutsun.
Amma mən onlara burada utanmalı heç
bir şeyin olmadığını dedim. Mən onlara
başa saldım ki, biz oğurluq etmirik,
sadəcə, gündəlik çörəkpulu qazanmağa
çalışırıq. Mən həmçinin onlara dedim ki,
əgər insanlar onların atasının başına
gələnləri və necə əsir düşməsini
bilsələr, müharibənin nəticələrinin nə
qədər amansız olduğunu dərk
edəcəklər. Mənim bu dediklərim öz
nəticəsini verdi və övladlarım qoz
mürəbbəsi satmaq ideyası ilə
razılaşdılar. Mən onları inandırmaq
üçün göstərdiyim səylərdən
məmnunam, çünki indi başa
düşürəm ki, buna
dəyərmiş. Kim təxmin
edə bilərdi ki, film
bizim ailəmizin
həyatını bu qədər
dəyişdirəcək?
Kaş filmlər
həyatdakı
bütün
problemləri
həll edə
bilərdi!
Bu filmlər hamımız – ermənilər və
azərbaycanlılar üçün böyük əhəmiyyətə
malikdir. İnsanlar başa düşməlidir ki,
müharibə çoxsaylı itkilərə səbəb olur.
Bir çox insan, o cümlədən öz
torpaqlarını qoruyan gənc əsgərlər
həlak olur, analar övladlarını torpağa
basdırır, uşaqlar yetim qalır, qadınlar isə
dul. Nəhayət, bu qonşu xalqların hər
ikisi bu fani dünyada qonaqdır. Biz
müharibə etməməliyik, əvəzində biz
bir-birimizlə normal münasibət
qurmağa cəhd etməliyik.
Xalİdə arzuManyan
“QOzuN MöHKƏMİ” FİLMİNİN
BAş QƏHRƏMANı
Kİno dİaloqları
20
NƏHAyƏT, Bu QONşu
XALQLARıN HƏR İKİsİ Bu FANİ
DüNyADA QONAQDıR. Bız
MüHARİBƏ eTMƏMƏLİyİK,
ƏVƏzİNDƏ Bİz BİR-BİRİMİzLƏ
NORMAL MüNAsİBƏT
QuRMAğA CƏHD eTMƏLİyİK.
XALİDƏ ARzuMANyAN,
“QOzuN MöHKƏMİ” FİLMİNİN
BAş QƏHRƏMANı