Hər şey “İnternyus Azərbaycan”nın mənə
zəng etməsi ilə başladı. Belə ki, onlar
həmtəsisçisi olduğum “Dalğa” gənclər
təşkilatı haqqında çəkiləcək filmdə
iştirak etməyimi xahiş etdilər. Biz bu
barədə öz kollektivimizlə birgə müzakirə
apardıqdan sonra razılaşdıq. Biz
İnternyusun heyəti ilə doğrudan da, yaxşı
yola gedirdik. Onlar bizlərdən kiminsə
Qarabağ münaqişəsindən birbaşa əziyyət
çəkib-çəkmədiyini soruşanda bir neçə
nəfərin adını dedim, amma sonradan
özümün də həmin kateqoriyadan
olduğumu anladım. Nə qədər qəribə olsa
da, görüşdüyüm insanların əksəriyyəti
məni məcburi köçkün kimi tanımır.
Beləliklə, “İnternyus Azərbaycan” filmin
mənim haqqımda çəkilməsini təklif etdi
və mən buna öz razılığımı verdim.
Məlumdur ki, sənədli film faktlara
söykənməlidir. Bununla belə, mən
bilirdim ki, haqqında danışmaq istədiyim
bəzi faktlar inandırıcı görünməyə bilər.
İnsanlar mənə, mənim dostlarıma,
davranışlarıma və həyat tərzimə
baxanda məni normal insanlardan
fərqləndirmir. Əslində isə, həyatda məni
qeyri-adi edən bir çox hadisələrlə
üzləşmişəm və onları səsləndirməkdə
tərəddüd edirdim. Belə ki, biz filmə
çəkilərkən öz-özümə sual verirdim:
“Mən digər ölkələrin insanlarını bütün
danışdıqlarımın doğruluğuna və
həqiqətən də baş verdiyinə necə inandıra
bilərəm?” Ən pisi isə o idi ki, filmdə məni
həyatda əzilən yazıq insan kimi
görməyinizi istəmirdim. Bu səbəblərdən
adətən öz keçmişimin təfərrüatları
barədə danışmağı xoşlamıram. Bununla
belə, mən söz verdiyim üçün həmin
hadisələri danışmalı oldum. Ancaq etiraf
edirəm ki, heysiyyətim keçmişdə baş
verən bəzi məqamları açıqlamağa imkan
vermədi. zənnimcə, taleyimizə yazılan
çətinliklərin öhdəsindən nə qədər tez
gəlsək, bir o qədər tez həyatımızı
istədiyimiz kimi qura bilərik.
Bu filmi mənim üçün əhəmiyyətli edən
iki səbəb var. Birincisi, film unutmaq
istədiyim hadisələri yada salır; ikincisi
isə, mənə atamı xatırladır. Biz film
çəkməyə başlayarkən atam
xəstələnmişdi və mən rejissor elcan
Məmmədovdan xahiş etdim ki, onu da
filmə çəksin. O bunu etdi, amma film
başa çatarkən atam artıq dünyasını
dəyişmişdi...
Mən əminəm ki, real hadisələr maraqlı
ssenarilərin yaranmasına səbəb olur və
ən yaxşı hekayələr həyatda yaşadığımız
qeyri, adi hadisələrdən qaynaqlanır. “Biz
nə istəyirik?” filminin çəkilişində iştirak
edən hər kəsə öz təşəkkürümü
bildirirəm və ümid edirəm ki, bu filmi
izləyən hər kəs sülh tərəfdarı olacaq.
rəhİM hacılı
“Bİz NƏ İsTƏyİRİK?” FİLMİNİN
BAş QƏHRƏMANı
1-cİ hİssə
21
“İnternyus” mənə keçmiş dostum Albert
Voskanyanla birgə müharibədə əsir
düşmüş və girov götürülmüş insanlara
həsr olunan filmdə iştirak etməyi təklif
etdi. Düzünü desəm filmdə çəkilməyə
əmin deyildim. Mən bu barədə aparılan
ictimai müzakirələrə hər zaman
ehtiyatla yanaşıram və bu səbəbdən
uzun müddət düşünməli oldum.
Filmin, sadəcə, bizim itkin düşən
insanlarla bağlı gördüyümüz işləri deyil,
həmçinin Albertlə mənim aramızda adi
insani münasibətlərimizi və birlikdə
necə işlədiyimizi göstərəcəyini biləndə
rahatlaşdım. Bax bunu edə bilərdim.
Amma filmin ilk səhnəsindən razı
qalmadım. Mən sülh prosesinin müsbət
nəticələnəcəyinə inanıram və
tolerantlığın əhəmiyyətini anlayıram,
amma rejissor məni Qarabağ
müharibəsi dövründə qətlə yetirilən
azərbaycanlıların xatirəsinə ucaldılmış
abidədə – şəhidlər Xiyabanında filmə
çəkmək istəyirdi. Havanın yağmurlu və
küləkli olmasına baxmayaraq, biz
yüksəkdə yerləşən şəhidlər Xiyabanına
qalxdıq. ssenariyə əsasən küləkli və
yağışlı havada xiyaban boyunca
gəzişməli idim və iki kinooperator məni
filmə çəkirdi. Amma həm soyuq hava,
həm də müharibədə ölən insanların
şəkilləri diqqətimi yayındırırdı. Mən
filmin rejissorundan çəkilişlərin başqa
yerdə aparılmasını və diqqətimi
cəmləmək üçün əlavə vaxt verməsini
xahiş etdim. Film hazır olduqdan sonra
məlum oldu ki, rejissor da şəhidlər
Xiyabanında aparılan çəkilişlərdən
məmnun olmayıb. Bunu eşidəndə rahat
oldum. Bu, bizə əlimizdə olan səhnələri
təkmilləşdirməyə və sayını artırmağa
imkan verdi.
Mən Albertlə ilk dəfə 2000-ci ildə
görüşdüm. O öz işinin peşəkarıdır və
özünə dost bildiyi hər kəs üçün əlindən
gələni edər. Birgə işləyərkən, xüsusilə
də ermənistan və Qarabağa səfər
etdiyim zaman mən bunun canlı şahidi
olmuşam. Amma əsir və girovların
problemi mənim üçün tamamilə yeni bir
sahə idi. Mən daha çox insan hüquqları
və məcburi köçkünlük problemləri ilə
məşğul olduğum üçün əsirlikdən sağ
qurtularaq evə qayıdan insanlarla ciddi
maraqlanmamışdım. Keçmiş müharibə
əsirləri ilə əldə etdiyim təcrübə bəs
etməyə bilərdi.
Bu filmdə mən göstərmək istəyirdim ki,
xalqlarımız arasında sülhü bərqərar
etmək və problemləri humanistcəsinə
həll etmək üçün hər kəsin daxili
potensialı var. Mən filmin müəlliflərinə
öz minnətdarlığımı bildirirəm, çünki
onlar beyinlərə həkk olunmuş düşmən
obrazını silmək və cəmiyyətin bəzi
qrupları arasında geniş yayılmış miflərə
“yox” demək üçün bizim
münasibətlərimizi model kimi istifadə
etməyə müvəffəq oldular.
Biz bu düşmən obrazının erməni və
azərbaycanlılar arasında əsrlər boyu
mövcud olmuş dostluğa necə xələl
gətirdiyini nümayiş etdirmək istəyirdik.
Filmin orijinal adının
dəyişdirilməməsindən məmnun qaldım,
çünki bu ad tamaşaçılarda hələ filmə
baxmazdan əvvəl istər-istəməz müəyyən
assosiasiyalar yaradır. Mən əminəm ki,
bu filmə baxarkən hər bir tamaşaçı
dostluq və nifrət, dost və düşmən
haqqında özü üçün nəticə çıxaracaq.
əvəz həsənov
“DüşMƏNİM MƏNİM, DOsTuM
MƏNİM” FİLMİNİN QƏHRƏMANı
Kİno dİaloqları
22