çəkiliş zamanı
biz əsirlərin dəyişdirildiyi
yerə, cəbhə xəttinə getdik. Birdən, sanki
dünən baş veririmiş kimi, keçmişdəki
hadisələr, minomyot və snayper atəşi,
özüm də az qala əsir düşdüyüm vaxtlar
xəyalımda canlandı. Hadisələrin tam
təfərrüatını xatırlamıram. Amma
dəyişdirə bildiyimiz hər bir erməni və
azərbaycanlı hələ də tez-tez yuxuma girir.
Bir sülhpərvər insan kimi mənim üçün
insanlara müharibənin dəhşətlərini
anlatmaq vacibdir. İnsanlar şahmat
fiqurları deyil. Onlar bir anda öldürülə,
əsir və ya itkin düşə bilən canlı
varlıqlardır. Mən qarşıma bu ideyanı
filmdə canlandırmaq vəzifəsi
qoymamışdım. Mənim bu məsələyə
münasibətim həmişə belə olub. Mən
belə düşünürəm, belə hiss edirəm.
Müharibədə qaliblər olmur. zənnimcə,
münaqişə yalnız sülh yolu ilə həll
olunmalıdır. Biz bir daha qanın
tökülməsinə imkan verməməliyik.
Bu filmə çəkilmək təklifi gələndə, öncə
razılaşmadım. Amma sonradan
düşündüm ki, tarix həqiqəti o dərəcədə
təhrif edir ki, nəticədə insanlar əslində
nəyin baş verdiyini anlaya bilmirlər. Mən
fikirləşdim ki, bu film məsələyə aydınlıq
gətirmək, o cümlədən konkret fakt və
hadisələrdən danışmaq üçün şans olacaq.
“Düşmənim mənim, dostum mənim”
hər iki tərəfdən əsir və girovların
mübadiləsi ilə məşğul olan insanlar
haqqında çəkilmiş nadir filmlərdəndir.
İnsanlar filmə müxtəlif reaksiya verə
bilər, amma bu həyatda hər zaman
qarşılaşdığımız təbii haldır, elə deyilmi?
Mən müharibə dövründə əsir, girov və
itkin düşmüş insanlarla məşğul olan
Qarabağ dövlət komissiyası haqqında
danışmaq istədim. 1993-97-ci illərdə
əsirlərin mübadiləsi komissiyasının
sədr müavini idim. Həmin dövrdə biz
500-dən artıq əsiri dəyişdirə bildik.
Onlardan 300 nəfərinin təhvil
verilməsində şəxsən özüm cavabdeh
idim. Tanrı onların həyatını xilas etdi və
mənin köməkliyimlə onların mübadiləsi
baş tutdu. Həmin dövrdə Qarabağ və
Azərbaycan arasındakı mövcud əlaqələr
sayəsində öz vəzifəmizi yerinə
yetirməyə müvəffəq olduq. Bizim üçün
böyük əhəmiyyətə malik olan həmin
əlaqələr hazırda mövcud deyil. Buna
baxmayaraq, bizim birlikdə həll etməli
çoxsaylı problemlərimiz var. Vətəndaş
cəmiyyəti səviyyəsində əlaqələrin
qurulması çox vacibdir. Amma bu
əlaqələr dövlət səviyyəsində olsaydı,
daha yaxşı olardı. Hal-hazırda aramızda
sərhəd var, amma siz dərindən
düşünsəniz nə çəyirtkə, nə də ki, yanğın
sərhəd tanıyır, elə deyilmi?
Münaqişənin başlamasından bəri
formalaşan düşmən obrazından
qurtulmaq üçün biz hər iki tərəfdən
cəmiyyətdə iş aparmalıyıq. Bunu etmək
üçün bir-birimizə daha çox maraq
göstərməli, bir-birimizi daha çox
öyrənməliyik.
albert voskanyan
“DüşMƏNİM MƏNİM, DOsTuM
MƏNİM” FİLMİNİN QƏHRƏMANı
1-cİ hİssə
23
BİR-BİRİMİzƏ DAHA çOX
MARAQ GösTƏRMƏLİ,
BİR-BİRİMİzİ DAHA çOX
öyRƏNMƏLİyİK. ’
ALBeRT VOsKANyAN
“DüşMƏNİM MƏNİM,
DOsTuM MƏNİM” FİLMİNİN
QƏHRƏMANı
Filmlərin nümayişinin uğurlu alınması, o
cümlədən rahat izlənməsi üçün yüksək
səviyyəli texniki hazırlıq böyük rol oynayır.
İctimaiyyət üçün film nümayiş etdirərkən
onların diqqətini cəlb etmək çox vacibdir.
Filmin nümayişi elə təşkil olunmalıdır ki,
tamaşaçılar ondan həzz alsın və ideyasını
dərk edərək, nümayişdən sonra
müzakirələr aparsın. Bu baxımdan,
nümayişin hər bir mərhələsindən
auditoriya məmnun qalmalıdır.
yerİn seçİlMəsİ
Filmi nümayiş etdirmək üçün düzgün yer
seçilməli və ora öncədən baxış
keçirilməlidir. Əgər müəyyən
səbəblərdən bunu etmək mümkün
deyilsə (məsələn, həmin yer sizdən çox
uzaq yerləşirsə), nümayişi təşkil etmək
üçün sizə köməklik göstərə biləcək yerli
tərəfdaşlara müraciət etmək lazımdır.
Əgər siz filmin nümayişi üçün təklif
olunan müxtəlif yerləri görmədən
seçməli olsanız, onların şəkillərini xahiş
edin. Film nümayişi üçün kinoteatr, teatr,
məktəb, gənclər təşkilatı, otel və ya
kafelərdən istifadə etmək olar. Nümayiş
hər yerdə, hətta kiçik kəndlərdə belə
təşkil oluna bilər. Bununla belə,
nümayişin təşkili üçün hər zaman ideal
məkan tapmaq mümkün olmur.
Filmin nümayiş ediləcəyi yeri seçərkən
aşağıdakıları nəzərdən keçirin:
»
Filmin nümayiş olunacağı yer tələb
olunan sayda tamaşaçı tutmaq
imkanında olmalı və orada kifayət
qədər oturacaq olmalıdır;
»
salonun temperaturu fəsilə uyğun
olmalıdır, çünki tamaşaçılar müəyyən
müddət ərzində orada oturmalı
olacaqlar;
»
salonda hava sərbəst dövr etməli və
ya kondisionerlər mövcud olmalıdır;
»
salonda ekran və ya ekran kimi
istifadə olunacaq səth olmalıdır;
»
Əgər nümayiş üçün ekranı özünüzlə
gətirəcəksinizsə, əmin olun ki, onun
quraşdırılması üçün kifayət qədər yer
var;
»
ştepsellər sizə lazım olan yerlərdədir;
»
Film izləyərkən işıqların
söndürülməsi, müzakirələr zamanı isə
yenidən yandırılması mümkün
olmaldır.
avadanlıq
Tövsiyə edilir ki, komandanız ən azı iki
nəfərdən ibarət olsun. Onlardan biri
zəruri texniki biliklərə malik olmalıdır.
Nümayiş üçün aşağıdakı avadanlıq tələb
olunur:
»
DVD pleyer və ya DVD disk oxuya bilən
dizüstü kompyuter. Kompyuterdə
filmləri həmçinin usB yaddaş
kartından oxutmaq olar;
»
səsi tələb olunan keyfiyyətdə yayan
səs gücləndiriciləri;
»
DVD pleyer və ya dizüstü kompyuterə
qoşulan proyektor;
»
Film nümayişi üçün ekran və ya ağ
rəngli düz səth;
»
4 girişli uzadıcı şnur və üç girişli
ştepsel;
»
Bütün qurğular üçün kabellər;
»
Filmlərin yazılması üçün DVD disklər
və ya digər müvafiq daşıyıcılar.
Gözlənilməz problemlərlə üzləşməmək
üçün filmlərin əlavə nüsxəsini
kompyuterin yaddaşında və ya çıxarılıb
taxıla bilən disklərdə, həmçinin DVD
disklərdə saxlamaq lazımdır.
Film nümayişindən əvvəl bütün
qurğuların işlək vəziyyətdə olduğunu
mütləq yoxlamaq lazımdır. Bəzən çox
faydalı olduğu üçün özünüzlə vintaçan,
bıçaq və izolyasiya lenti götürün.
Tamaşaçılar gəlməzdən yarım saat
əvvəl salon nümayiş üçün tam hazır
vəziyyətə gətirilməlidir. Əgər
mümkündürsə, yüngül qəlyanaltı (çay,
qəhvə, peçenye və ya meyvə) təşkil edin.
Bu, tamaşaçıların fasiləyə çıxmasına və
bir-birləri ilə daha səmimi mühitdə
danışmasına şərait yaradır. eyni
zamanda, yüngül qəlyanaltı psixoloji
maneələri dəf etməyə və filmdən sonra
müzakirələri daha açıq şəkildə
aparmağa kömək edə bilər.
teXnİkİ aspektlər
Kİno dİaloqları
26