Memleket Hikâyeleri / Ayfer Tunç

Girit  mi?  Sinirleniyor  kadın.  “Ne  Girit’i  b e!”  diyor.  “Bizim 
Laz böreği işte!”
Tekrar telefon  zincirleri  kuruluyor, bu  kez  sesler öfkeli. 
“Kendimizi  iyi  tanıtamadığımız  için  oluyor,”  diyorlar.  “Yu­
nanlılar cacığımızı  çaldıkları  gibi Laz böreğimizi  de  çaldılar!”
78

---

Bu  memlekette  köken meselesi 
her zaman  karışıktır
Eser’i  istemeye  gelecekler.  Aileler birbirlerini  tanıyor  aslında, 
ama oğlanın babaannesi kız  tarafıyla tanışmak istedi.  Her iki ai­
le  de  “Madem  öyle,  bu  ilişkiye bir  resmiyet  kazandıralım o  za­
man,”  dediler.  Çocuklar  üniversiteden  arkadaşlar,  iki  senedir 
çıkıyorlar,  az buz bir zaman  değil.
Alışıldık bir kız isteme töreni olmayacak.  Nasıl olması gerek­
tiğini aile  içinde epeyce  tartışıyorlar.  Eser’in babasına  kalsa  gü­
zel  bir  restoranda  yer ayırtır,  sohbet,  muhabbet derken yüzük­
leri  takarlar.  Eser’in  de  gönlünden  geçen  bu,  törenlerin  başro­
lünde  olmaktan  hoşlanmaz.  Ama  annesi  kıyameti  koparıyor. 
Restoranda  misafir ağırlamak gibi  bir  Türk  âdeti  var  mı?  Böy­
le  bir  terbiyesizliği  gelecekteki  dünürlerine  nasıl yaparlar?  Ba­
ba  ağzından çıktığı anda  pişman olmuş zaten,  şaka  maka  diye­
rek  savuşturmaya  çalışıyor.
Sonuçta  Eserlerin  evinde  samimi  bir akşam  yemeğine  karar 
veriliyor.  Kız isteme  ile söz-nişan bir arada gibi bir şey, babaan­
neyi idare  edecek  kadar bir  tören.  Eski kadın ne de olsa, ancak 
âdetlere  uygun adımlar atılırsa  hayatın yeni bir evresinin başla­
dığına  ikna oluyor.
Sarp’ın  ailesinin  de  görüşü  alınarak  yemekte  içki  de  olsun 
deniliyor.  Önce  güzelce  yiyip  içerler,  sonra  herhalde  oğlan  ta­
79

---

rafından  birileri  Allah’ın  emri,  peygamberin  kavli  diye  başlar, 
Eser’in  babasıyla  amcası verdik gitti  derler,  yüzükleri  takarlar, 
olur biter.
Çok  üstünde  durmuyor  gibi  görünüyorlar  ama  tarih  bel­
li  olunca  Eser’in  annesini  bir  telaş  alıyor.  Evi  komple  boyata­
rak başlıyor işe,  mendilden çarşafa her şey yıkanıyor, camlar si­
liniyor,  parkeler  ovuluyor,  temizlik işi  bitmek  bilmiyor.  Engel 
olmasalar  kadın  Kadıköy  Belediyesi’ne  telefon  edip  oturdukla­
rı sokağı  yıkatacak,  apartmanın girişine kırmızı  halılar serecek. 
Annesinin  telaşı  artmakla  kalmayıp  çığırından  çıktıkça  Eser’in 
de  sinirleri  bozuluyor,  her dakika kavga ediyorlar.
Yemek  işini Eser’in amcasının karısı Ayten Yenge  üstüne alı­
yor.  Hem  güzel  yemek  yapar,  hem  sofra  adabını  çok  iyi  bilir. 
Emekli  matematik  öğretmeni,  ilk  yıl  boş  oturmaktan  sıkılın­
ca  Erenköy’de,  evlerine  yakın  bir  yerde  öğle  yemeği veren  kü­
çük bir kafe-restoran açmak istedi. Ama kocası kesinlikle kabul 
etmedi.  “Ben  Fethi  Bey  ailesini  geçindirememiş,  karısı  aşçılık 
yapmaya  başlamış  dedirtmem!”  dedi.  Ayten  Yenge  öyle  koca­
sına  pabuç  bırakacak  kadınlardan  değil.  Ama  ara  sıra ahbapla­
rıyla gidip  ilginç  yemekler  yediği  lokantayı  işleten  kadınla  ko­
nuştu.  Kadın  bunun  pek  de  öyle  zevk  için  yapılacak  bir  iş  ol­
madığını söyleyince  kendi  vazgeçti,  yoksa  kocasına  karşı  çıka­
cak  kadar gücü  var.
Yemek  listesinin  konuşulması  ailenin  bütün  bir gecesini alı­
yor.  Klasik bir mönü mü yapalım?  diye başlıyorlar. Türkiye’nin 
hemen  hemen  bütün  şehirli  orta  sınıf evlerinin  yemekli  davet­
lerinde  olduğu  gibi önce bir  çorba,  birkaç  çeşit  salata,  biri yap­
rak sarma  olmak üzere  üç  çeşit  zeytinyağlı, emek  isteyen bir et 
yemeği, yanında  alengirli bir pilav ve iyi  bir  tatlı.
Eser’in  babası  itiraz  ediyor.  “Rakı  içeceğiz  yahu,  ne  çorba­
sı!” diyor.  Şiddetle  tepki görüyor.  Kız  isteme  törenini  meyhane 
muhabbetine çevirmeye  kalkmakla  itham ediliyor, sofrada  rakı 
içmeyenlerin  de  bulunacağı  hatırlatılıyor,  o  da  sesini  kesiyor.
Mönünün  orta sınıf klasiği ile  modern  zamanlar arası  bir şey 
olmasına  karar  veriliyor.  Çorba  tamam  ama  kremalı  brokoli 
çorbası  olacak.  Zeytinyağlı  da  tamam  ama  aynı zamanda  me­
80

---

ze  niteliği  taşımalı,  mesela  yaprak  sarması,  çalıfasulyesi  ve  en­
ginar.  Birkaç  çeşitten  fazla  salata  olacak  elbette,  bol  sarımsaklı 
patlıcan  salatası  başta  olmak üzere,  rakının  pezevengi ne de ol­
sa.  Haydari meze mi, salata mı tartışması yapılıyor bir süre.  Me­
ze  olduğuna  karar veriliyor.  Bu  meretin  adı  Amerikan  salatası 
mı,  Rus salatası  mı?  Tabii  ki Rus salatası deniyor. Yumurtalı  fa­
sulye  piyazını  Eser’in  annesi  ucuz,  sarımsaklı  soğuk  işkembeyi 
Eser’in kız kardeşi iğrenç buluyor. Ayten Yenge ara sıcak olarak 
sigara  böreği  gibi  bir klişeyi yapmayı  reddediyor.
Öyle çok tartışıyorlar ki Ayten Yenge’yi  delirtiyorlar sonunda.
“Yeter!  Herkes kendi işine baksın!”  diye  kestirip atıyor kadın.
Halbuki  ne  kadar zevk almışlardı bütün  bir  gece  yemek  ko­
nuşmaktan.  Türkler karınları tokken  bile yemek hakkında  ko­
nuşmaya  bayılır,  malum.
Davet akşamı  saat yedide,  peçete bileziklerinden  keten örtü­
lere,  mezelerden  tatlı  büfesine  kadar  her  şey  eksiksiz  hazırla­
nıyor.  Aile  üyeleri  tam  teşkilat,  giyinmiş,  kuşanmış,  bekliyor­
lar.  Ayaklarında ev ayakkabıları var.  Eser ile kız kardeşininkiler 
yüksek topuklu.  Misafirler için  terlikler hazır, antreye dizilmiş.
Kapı  çalınıyor.  Sarp,  annesi,  babası,  babaannesi,  halası  ve 
eniştesi  geliyorlar.  Oğlanın  bir  de  abisi  var  ama  hamile  karısı 
iyice  ağırlaşmış, selamlarını göndermişler.  Ellerinde  uzun saplı 
kırmızı  güllerden  şahane  bir  buket  ve  daha  uzaktan  bile  paha­
lı  olduğu  besbelli  olan,  sade  bir  çikolata  kutusu.  Eser,  gondol 
mondol gibi bir  “kitsch”lik yapmadıkları  için  seviniyor.
Eser’in  annesi  isterlerse  ayakkabıyla  girebileceklerini  söy­
lüyor ama  misafirler  usul  gereği  yapıldığını  bildikleri  bu  tek­
lifi yine usul  gereği geri  çeviriyorlar.  Eser’in  ve  kız  kardeşinin 
uzattıkları  terlikleri giyiyorlar ve salona geçiliyor.
Eser’in  babası  dahil  herkese  elini  öptüren  babaanne  tahmin 
ettiklerinden  daha  yaşlı,  çok  zayıf,  ama  cin  gibi  bir  kadın.  Bo- 
lu’da,  çarşının  ortasındaki  müstakil  evinde  kırk yıllık  emekta­
rıyla  yaşıyor.  Küçük kahverengi  gözleri  altın  çerçeveli gözlük­
lerinin ardından bıçak gibi  keskin  bakıyor.  Ayaklarının  zarafe­
tine  bakan  hiç  kimse  seksen  küsur  yaşında  olduğunu  tahmin 
edemez.  Üstünde  yününe  hafif sim  karıştırılmış  ince  siyah  bir
81

---