Mətanət yaqubqizi azərbaycan folklorunda tolerantliq və multikulturaliZM
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycanın maddi mədəniyyəti
- Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi
- Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər
- Şəki-Zaqatala bölgəsində yaşayan xalqların və etnik qrupların folklor mühitini əks etdirən fotoşəkillər
- Ortaq inanc yeri olan Kürmük məbədinin daxili görünüşü
- Oğuz rayonunun Qarabulaq kəndində yerləşən digər Alban məbədi
- Oğuz rayonunun Calud kəndi ərazisində yerləşən Alban məbədinin qalıqları
- Oğuz rayonunda Tarix-Diyarşünaslıq muzeyi kimi fəaliyyət göstərən qədim Alban məbədi binasına aid xaç
- Qəbələ rayonunun Dizaxlı kəndi yaxınlığında yerləşən Komrat piri
- Şəki-Zaqatala bölgəsində fəaliyyət göstərən xalqlara və etnik qruplara aid rəqs kollektivləri
- Ləzgilərin “Abay” rəqs kollektivi
- Avar “Hudulki” xalq kollektivi
- Saxurların “Ceyranım ” folklor xalq kollektivi
- LilayFolkor (rəqs) kollektivi
- Zaqatala rayon “Qızılgül” folklor rəqs kollektivi
- “Cahan” folklor qrupu
- Mətanət Yaqubqızı. Azərbaycan folklorunda tolerantlıq və multikulturalizm (Şəki-Zaqatala bölgəsində yaşayan xalqların və etnik
164 gələcəyinə” III Uluslararası folklor konfransı. Bakı-2005, s.344- 352. 188с. Süleymanova S. Albaniyanın şimal-qərb sərhəd böl- gəsi Lpiniya-Ereti. AMEA Tarix İnstitutu Elmi Əsərləri. 20 cild. Bakı-Təhsil Nəşriyyat Poliqrafiya MMC-2007, 178 səh. s.56-75. 189. Şəki (Nuxa) haqqında tarixi qeyd, Arx-38, Q21 (405), fоnd 24 S vahidi 511. 190. Şimal-Qərbi Azərbaycan tarixi. Bakı-“Şərq-Qərb”- 2011, 424 səh. 191. Şükürlü Y. İşığın dispersiyası. Ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. Bakı-“Müəllim” nəşriyyatı-2008, 76 səh. 192. Şükürоv A. Mifоlоgiya, Bakı, I kitab,”Elm”, 1995, 186 səh. 193. Şükürоv A. Mifоlоgiya, Bakı, IV kitab, “Elm” 1996, 164 səh. 194. Tantəkin Hatəmi. Məqalələr. Bakı –“Şirvannəşr”- 2006, 209 səh. 195. Təhmasib M. Məqalələr. Bakı-Elm-2005, 218 səh. 196. Təhmasib M., Məmmədli H. Q. Azərbaycanın maddi mədəniyyəti, Bakı, “Elm”, IX cild, 1980, 190 səh. 197. Təhmasib M. Xalq ədəbiyyatında mərasim və mövsüm nəğmələri, “Ədəbiyyat” qəzeti, Bakı, № 7,8,9 15 mart, 23 mart, 3 aprel 1944. 198. Təhmasib M. VII əsrə qədər Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı səh 5-36, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi, 3 cilddə, I cild, Bakı, 1960. 199. Vahabzadə B. Sənətkar və zaman, Bakı, “Yazıçı”, 1978, 299 səh. 200. Vəliyev H. Azərbaycan fоlklоru və ədəbiyyatı gürcü mənbələrində, Bakı, “Yazıçı”, 1984 201. Vəliyev K. Elimizdən, оbamızdan, Bakı, “Gənclik”, 1980, 96 səh. 202. Vəliyev K. Elin yaddaşı, dilin yaddaşı, Bakı, “Gənc- lik”, 1988, 273 səh. 203. Vəliyev V. (tоplayanı) Ayrım bəzəmələri, Bakı, 165 “Gənclik”, 1983, 164 səh. 204. Vəliyev V. Azərbaycan fоlklоru, Bakı, “Maarif”, 1985, 437 səh. 205. Vəliyev V. Qaynar söz çeşməsi, Bakı, “Yazıçı”, 1981, 152 səh. 206. Yusifоv G. Atalar sözü və məsəllərin fərqinə dair, səh 159-176, Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər, Bakı, “Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası nəşriyyatı”, III cild,1968, 194 səh. 207. Yüzbaşоv R. Azərbaycanın cоğrafiya terminləri, Bakı, 1966, 158 səh. 208. Yüzbaşоv R., Əliyev K, Sədiyev Ş. Azərbaycanın cоğrafi adları, Bakı, “Maarif”, 1972, 100 səh. 209. Zeynalоv F., Əlizadə S. (tərtib edənlər), Kitabi-Dədə Qоrqud, Bakı, “Yazıçı”, 1988, 263 səh. RUS DİLİNDƏ 210. Аварцы Алазанской долины. Bakı-“Qanun” nəşriy- yatı-2012. 211. Древнетюрский словарь (Академия Наук, Языкоз- нания), Ленинград, “Наука” , 1969, 676 с. 212. Казиев С.М. Родовой строй и древном Азербай- джане, Очерки по истории Азербайджана, Баку, 1944, 240 с. 213. Мобили Роберт. Удины: язык, религия и этногра- фия. Баку-2011, 79 с. 214. Моллазаде С.М. Топонимия северных районов Азербайджана, Баку,”Маариф”, 1979, 206 с. 215. Мифы народов мира (Энциклопедия), Москва, I том, 1980, 671с. 216. Севортян Э.В. Этимологический словарь тюркских языков, Москва, “Наука”, 1974, 767 с. 217. СМОМПК. Издания Управления Кавказского Учебного Округа. Выпуск Тифлис 1888-1913. 218. Турецко-русский словарь. Москва-«Издательство «Русский язык»-1977, с. 966. 166 218а. Сулейманова С.А. Этнополитическая история се- веро-западной Албании в свете архетипов в местных источ- никах. //Известия (серия истории, философии и права), 2004, № 4. с.52-82. 218б. Сулейманова С.А. Джаро-Белоканские общества в политической истории Азербайджанав XVIIIв.//AMEA. akad. Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu. Elmi araşdırmalar. Bakı-2004, VI buraxılış, №1-2, с.204-210. 218в. Сулейманова С.A. Джаро-Белоканские аварцы (историко-этнографический очерк) //Азербайджан и азербайджанцы в мире. Баку-2009, №I, с.61-74. 218г. Сулейманова С.A. Локализация городов, проходов и путей Кавказской Албании по сведениям древних источни- ков. // Azərbaycan Arxeologiyası və Etnoqrafiyası. 2013, №2, с.86-117. 218д. Сулейманова С.A. О границах Кавказской Алба- нии накануне римских походов (в контексте связей с Древней Передней Азией). // AMEA-nın Xəbərləri (tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası), 2013, №1, с.55-83. 219. Эфендиев Рашидбек. Несколько сведений о селе- нии Куткашин Нухинского уезда” с.139-141, СМОМПК, Тиф- лис, вып. IX, 1890. TÜRK DİLİNDƏ 220. Sevda Süleymanova. Kafkasya ve avarlar.//Türkler. C.II Ankara-2002, s.674-686. 220a. Seyfettin Yazıçı. Temel dini bilgiler (Itikad, Ibadet, Ahlak, Siyer), Ankara,1993. 221. Prof. Dr. Günay Tümer, Prof. Dr. Abdurrahman Küçük. Dinler tarihi, Ankara, 1993. 222. Ahmet Kıymaz. Çankiri Yöresi Yaren kültürü, Ankara, 1996, 86s. 223. Vartolu Ali Teker (Temiroğlu). Geelenek – görenekler ve anlatmalar (100 soruda). Mamak Ankara-2004. 167 İNTERNETDƏ 224. axar.az Kamil Hüseynoğlu. Novruz, yoxsa Mitra bay- ramı. 225. az. trend.az/azerbaijan/cociety/2502776.html 226. azerbaijans.com/content_499_az.html 227. www.anl.az/down/meqale/medeniyyet 228. bona-mente.az 229. hi_amaebem.pdf İlqar Hüseynov. Azərbaycan milli adət-ənənələrinin bədii-estetik mahiyyəti. Bakı-Mars-Print-2002, 305 səh. 230. elibrary.bsu.az/kitablar/936.pdf 231. http://www.egegrupdekorasyon.com.tr 232. http://az.wikipedia.org/wiki 233. http://www.anspress.com/heyat-terzi) 234. http//azertag.az 235. hhtps//wikipedia 236. https://az. wikipedia 237. http://www.asroset.com/bireysel_gelisim/sembol/s16. htm 238. http://525.az/site/?name=xeber 239. http: www.egegrupdekorasyon.com.tr/ilgincb-16-8 240. http://www.hindoloji.com/index.php/hindistan 241. https//az.wikipedia.org/wiki/Azərb_gerbi 242. https//az.wikipedia.org/wiki/Azərb_bayrağı 243. http://az.www.huriyyet.com.tr/ 244. http: www.astroloji dergisi.com/mitoloji11.htm 245. http://tr.sputniknews.com/turkish.ruvr.ru/ 246. http:tr.sputniknews.com/turkish 247. www.anl.az/ pdf Xeybər Göyallı, Novruz: genezisi, tarixi transformasiyaları və mərasimləri, Bakı-“Qanun”-2015, 232s. 248. www.anl.az/ pdf Y.V.Çəmənzəminli. 249. www.president.az 250. albantarixi.pdf Alban tarixi gənclərin gözü ilə. Bakı- 2012, 38 səh. 168 251. news.milli.az 252. www.marifia.com/az Sədaqət Kamal qızı Məmmədova (Ali məktəblərin bakalavr pilləsi üçün dərs vəsaiti), Bakı- “Kooperasiya” nəşriyyatı-2001 253. www.ahmetakyol.net Ahmet Akyol. Mitra, Həzrəti İsa və Noel 254. www.bbc.com/azeri/analysis/ 255. axar.az Kamil Hüseynoğlu. Novruz, yoxsa Mitra bayramı? 256.turuz.com/en/book/title/el+çələngi+xalq+şeirindən+ seçmələr+Qara Namazov 257. soz6.com/entry/164497 258. https://turkmedeniyyeti.wordpress.com 259. gakh.cls/post/1393 260. www.azadlıq.info 261. www.qazax.net 262. static.bsu.az/w10/af/esas.pdf S.M. Quluzadə. Günəş fizikası. Bakı-2012 263. Kitab 2010010205200...pdf Moisey Kalankatuklu. Albaniya tarixi (tərcümə edən: akademik Ziya Bünyadov). Bakı- “Avrasiya-Press”-2006, 296 səh. 169 Şəki-Zaqatala bölgəsində yaşayan xalqların və etnik qrupların folklor mühitini əks etdirən fotoşəkillər Dağın içərisində yerləşən bu məbəd-qala adına əfsanələr qoşulan Pəri qalasıdır. Ortaq inanc yeri olan Kürmük məbədinin daxili görünüşü 170 Oğuz rayonunun Qarabulaq kəndində yerləşən Alban məbədi (Şəkil Oğuz rayonu Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinin direktoru Arizə Xudiyeva tərəfindən təqdim olunmuşdur). 171 Oğuz rayonunun Qarabulaq kəndində yerləşən digər Alban məbədi (Şəkil Oğuz rayonu Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinin direktoru Arizə Xudiyeva tərəfindən təqdim olunmuşdur). 172 Oğuz rayonunun Calud kəndi ərazisində yerləşən Alban məbədinin qalıqları (Hal-hazırda tamamilə dağılmış olan bu abidənin daha əvvəl çəkilmiş şəkili Oğuz rayonu Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinin direktoru Arizə Xudiyeva tərəfindən təqdim olunmuşdur). 173 Oğuz rayonunda Tarix-Diyarşünaslıq muzeyi kimi fəaliyyət göstərən qədim Alban məbədi binasına aid xaç (Bu şəkil 1978-ci ildə çəkilmişdir). Qəbələ rayonunun Dizaxlı kəndi yaxınlığında yerləşən Komrat piri (Şəkil AMEA Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Atəş Əhmədli tərəfindən təqdim edilmişdir). 174 Şəki-Zaqatala bölgəsində fəaliyyət göstərən xalqlara və etnik qruplara aid rəqs kollektivləri (Bu kollektivlərlə bağlı qeydlər və şəkillər AMEA Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Atəş Əhmədli tərəfindən təqdim edilmişdir) Udilərin “Cəngi” folklor qrupu Qəbələ rayonunun Nic kəndində fəaliyyət göstərən “Cəngi” folklor qrupu 1992-ci ildə yaradılmışdır. 2012-ci ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşəbbüsü ilə keçirilən Azasaylı xalqların folklor festivalına dəvət almış və birinci mükafata layiq görül- müşdür. 2013-cü ildə Folklor Paytaxtı kimi seçilmiş Zaqatala şə- hərində Azsaylı xalqların folklor festivalında iştirak etmiş və ar- xaik mədəni irsi daşıyan qrup qismində mükafata layiq görül- müşlər. 175 Ləzgilərin “Abay” rəqs kollektivi “Abay” rəqs kollektivi 1980-ci ildə Şəki rayonunun Şorsu kənd Folklor klubunun nəzdində yaradılmışdır. Kollektivin reper- tuarında “Şəki rəqsi”, “Rutul rəqsi”, “Abay rəqsi”, “Dağıstan rəq- si” və s. rəqslər aparıcı mövqedədir. 2015-ci ilin folklor paytaxtı Zaqatala şəhərində keçirilən azsaylı xalqların folklor festivalında “Abay” kollektivi koloritli çıxışına görə final mərhələsinə qədər yüksəlmişdir. 10 nəfər üzvü olan bu qrup hazırda kənd folklor evinin müdiri Raqif Məmmə- dovun rəhbərliyi altında çalışmalarını davam etdirir. 176 Avar “Hudulki” xalq kollektivi “Hudulki” beynəlmiləl səciyyəli mahnı və rəqs kollektivi 1979-80-ci illərdə Maqov kənd mədəniyyət evinin nəzdində, “Vahid Qardaşlıq ailəsində”, “Beynəlmiləlçilik və Həmrəylik” devizi altında yaradılmışdır. Fəaliyyətini Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və İncəsənət sahəsində qəbul edilmiş qərar və sərəncamlarının tələb- lərinə uyğun qurduğuna görə kollektiv Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, digər müvafiq təşkilatların fəxri fərmanlarına layiq görülmüş, 2011-ci ildə isə qrupa “Xalq kollek- tivi” adı verilmişdir. Kollektivin yaradıcısı Maqov kənd Mədə- niyyət evinin müdiri Gülnaz Buştiyevadır. 177 Saxurların “Ceyranım ” folklor xalq kollektivi “Ceyranım” xalq kollektivi Yeni Suvagil kənd mədəniyyət evinin istifadəyə verildiyi 1973-cü ildən fəaliyyətə başlayıb. Kol- lektiv R.Əfəndiyeva və Q.Qurbanovun rəhbərliyi altında fəaliy- yətə başlayıb. 1994-cü ildə Mədəniyyət Nazirliyinin qərarı ilə Suvagil Kənd Mədəniyyət evinin “Ceyranım” ansamblına Xalq kollektivi adı verilmişdir. 2006-2008-2011-ci illərdə Respublika- mızda keçirilən Azsaylı Xalqların mahnı və rəqs müsabiqəsində uğurlu çıxışına görə kollektiv Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin diplomlarına layiq görülüb. 178 LilayFolkor (rəqs) kollektivi “Lilay” folklor rəqs kollektivi 1986 – cı ildə Dağlı (Əlibay- ramlı) kənd mədəniyyət evinin nəzdində müəssisənin metodist müəllimi Səriyyə Şabanovanın təşəbbüsü və təşkilatçılığı sayəsin- də fəaliyyətə başlayıb. 1988-ci ildə xalq yaradıcılığı festivalları çərçivəsində Qax rayonunda keçirilən “III Respublika folklor sənətinə baxış” müsabiqəsində iştirak etmiş və məzmunlu çıxışına görə yarışmanın qalibi olmuşdur. 2014-cü ildə isə Lilay Bakıda keçirilən “Azsaylı xalqların folklor festivalı”nda uğurlu çıxışına görə fəxri fərmanla təltif olunmuşdur. Hazırda 25-dək ifaçı – üzvü olan “Lilay” kollektivi Dağlı kənd mədəniyyət evinin müdiri Elmira İsmayılovanın rəhbərliyi altında fəaliyyətini davam etdirir. 179 Zaqatala rayon “Qızılgül” folklor rəqs kollektivi “Qızılgül” folklor rəqs kollektivi 2012-ci ildə Gülnarə Məmmədovanın təşəbbüsü ilə Sumaylı kənd mədəniyyət evinin nəzdində yaradılmışdır. Kollektivin yaradılmasında məqsəd az- saylı xalqların adət-ənənəsini, mahnı və rəqslərini geniş ictimaiy- yətə təbliğ etməkdir. Repertuarında “Qızılgül”, “Yallı”, “Ağ çiçəyim”, “Tərəkəmə”, “Naz elemə”, “Sarı gəlin” və sair mahnı və rəqslər aparıcı mövqedə olsa da, tarixən bölgədə məskunlaşmış azsaylı xalqların mahnı və rəqslərinə də burada geniş müraciət olunur. Kollektiv uğurlu çıxışlarına görə fəxri fərman və hədiy- yələrlə təltif olunmuşdur. 180 “Cahan” folklor qrupu Qrup 1990-cı ildə Balakən rayonunun Mədəniyyət evinin nəzdində fəaliyyətə başlayıb. Milli azlıqlara həsr olunmuş tədbir- lərdə qrup fəal iştirakı ilə seçilməkdədir. 2011-ci ilin festivalında qrupa “Xalq kollektivi” adı veril- mişdir. Qaysa kənd folklor evinin müdiri Bəsirət Oynağanovanın rəhbərliyi altında çalışmalarını davam etdirən qrup hazırda nəsil əvəzlənməsi dövrünü keçirir. 181 “Şənlik” rəqs qrupu Balakən rayon mədəniyyət evinin nəzdində fəaliyyətə baş- layan müxtəsər tərkibli “Şənlik” rəqs qrupu isə 2005-ci ildə təsis olunub. Milli ruhumuzu təzahür etdirən “Yerli hava” rəqsi isə qrupun repertuarında aparıcı mövqedədir. Ani də olsa, ifa olunan həmin rəqsin fraqmentinə şəkildə diqqət çəkək. Fəaliyyətini da- vam etdirməkdə olan qrupa hazırda Balakən rayon Bülbül adına uşaq incəsənət məktəbinin müəllimi Sabir Atayev rəhbərlik edir. 182 Mətanət Yaqubqızı. Azərbaycan folklorunda tolerantlıq və multikulturalizm (Şəki-Zaqatala bölgəsində yaşayan xalqların və etnik qrupların folklor örnəkləri əsasında). Bakı, “Elm və təhsil”, 2016. Nəşriyyat direktoru: Prof. Nadir Məmmədli Korrektor: Nurlana Məmmədova Kompüter tərtibçisi və Texniki redaktoru: Aygün Balayeva Kağız formatı: 60/84 1/32 Mətbəə kağızı: №1 Həcmi: 184 səh. Tirajı: 300 Kitab АМЕА Folklor İnstitutunun Kompüter mərkəzində yığılıb səhifələnmiş, “Elm və təhsil” nəşriyyatında hazır diapozitivlərdən Ofset üsulu ilə nəşr edilmişdir. 183 1.Mifoloji mətnlər 4.Bayatılar 7.Yanıltmaclar 10.Nağıllar 13.Əhvalatlar, gimgə söhbətləri 16.Türkəçarələr 2.İnam və etiqadlar 5.Laylalar, nazlamalar 8.Tapmacalar 11.Atalar sözləri, məsəllər, deyimlər 14.Aşıqlar və el şairləri 17.Müxtəlif məzmunlu digər janrlar 3.Mövsüm və mərasim nəğmələri 6.Uşaq folkloru 9.Əfsanə və rəvayətlər 12.Lətifələr 15.Azsaylı xalqların folkloru 18.Bölgədəki spesifik adlar haqqında Document Outline
Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|