Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7.3.7. “Kitob axbor ul-buldon”
| 7.3.6. “Kitob ul-xiroj”
53 “Kitob ul-xiroj” (“Xiroj solig’i h’aqida kitob”) asarining muallifi Abu Yusuf Yaqubdir (731-798 yy.). Bu qonunshunos olimning twla ismi Abu Yusuf Yaqub ibn İ broh’im Kufiydir. U asli Shomning Kufa shah’ridan, imom Abu Hanifaning (699-767 yy.) shogirdi, Abbosiylardan al-Mah’diy (775-785 yy.) va Xorun ar- Rashid (786-809 yy.) davrida Bag’dod qozisi bwlgan. “Kitob ul-xiroj” asarida Arab xalifaligining VII-VIII asrlardagi ijtimoiy- iqtisodiy ah’voli, xususan er egaligi va undan foydalanish kabi ijtimoiy masalalarni wrganishda qimmatli manba h’isoblanadi. Xalifa Xorun ar-Rashidning topshirig’i bilan ё zilgan bu asarda wrta asrlarda ah’olidan yig’iladigan asosiy soliq - xiroj, uning turlari va miqdori, twlash tartibi ba ё n etilgan. Bundan tashqari feodal mulkchilik, xususan korandalik tartibi, yirik er egalarining shaxsiy xwjaliklarida qwl meh’natidan foydalanish h’aqida h’am malumotlar mavjud. Asarning arabcha matni 1884 yilda Misrning Buloq shah’rida chop qilingan. Uni E.Fanyan frantsuzchaga tarjima qilgan. 7.3.7. “Kitob axbor ul-buldon” İ bn al-Faqih’ “Kitob axbor ul-buldon” (“Mamlakatlar h’aqida xabarlar” asari bilan mashh’ur bwlgan tarixchi olim. Uning twla ismi Abubakr Ah’mad ibn Muh’ammad al-Hamadoniydir. Ushbu asaridan (taxminan 903 yili ё zilgan) malum bwlishicha, u xalifalardan al-Mwtadid (892-902 y.) va al-Muqtafiy (902-908 y.)lar bilan zamondosh bwlgan. “Kitob al-fih’rist” muallifining swzlariga qaraganda, İ bn al-Faqih’ wz zamonasining atoqli adiblaridan bwlib, naql-rivoyat va adabi ё tni yaxshi bilgan. “Kitob axbor ul-buldon” asari si ё sat, tarix va madaniy h’a ё tga oid materiallarga boydir. İ bn al-Faqih’ning ayniqsa yirik shah’arlar, Balx, Samarqand va boshqalar h’aqida keltirgan malumotlari nih’oyatda qimmatlidir. “Kitob axbor ul-buldon”ning Ali ibn Jafar ash-Shayzoriy tarafidan bajarilgan (1022 y.) qisqa tah’riri de Gue tomonidan 1885 yili Leydenda chop etilgan. Ushbu asarning mwtabar qwl ё zmasi, aniqrog’i uning ikkinchi qismi, 1923 yili Mashh’addagi (Eron) İ mom Rizo masjidi kutubxonasidan topildi. Unda Eron va Movarounnah’rning iqtisodiy va tarixiy geografiyasiga oid diqqatga sazovor malumotlar bor. Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|